بیمه بخش تولید به کمک قرارداد کشف پریمیوم در بورس کالا

یک کارشناس بورس کالا از امکان بیمه خریدار و فروشنده کالا در مقابل التهابات احتمالی در آینده بازارها به کمک قراردادهای بلندمدت سخن گفت و مزایای معاملات کشف پریمیوم را برای بخش تولید تشریح کرد.

مهدی مهدوی با توجه به مزایای متعدد و رشد روز افزون این ابزار معاملاتی به خصوص در حوزه پوشش ریسک، گفت: شیوع ویروس کرونا در دنیا تولیدکنندگان و فعالان صنایع را طی هفته‌های گذشته با چالش زیان ناشی از نوسان قیمت کالاها مواجه کرد؛ به‌طوری که در دوره گسترش دامنه این بیماری در کشورهای مختلف، شاهد افت قیمت محصولاتی همچون پی وی سی، متانول، محصولات فولادی و سایر کالاها در بازارهای جهانی بودیم که این موضوع ریسک زیادی برای تولیدکنندگان این کالاها ایجاد کرد.

  کرونا هشداری برای صنایع

وی در خصوص امکان پوشش این ریسک‌ها به کمک قراردادهای بلندمدت اظهار داشت: این نوسان قیمت‌ها در حالی صنایع را متحمل ریسک کرد که بازارهای مالی و بورس‌های کالایی همواره ابزارهایی از جمله قراردادهای کشف پریمیوم برای پوشش ریسک ناشی از این نوسانات طراحی و معرفی کرده‌اند که شاید بهره‌گیری از این ابزارهای نوین بتواند این ریسک‌ها را تا حد زیادی پوشش دهد. به‌طوری که شاید بتوان گفت نوسانات اخیر و ریسک‌های مترتب بر آن، هشداری برای شرکت‌های تولیدی و صنایعی باشد تا از ابزارهای مالی همچون معاملات آتی و قراردادهای کشف پریمیوم برای پوشش ریسک‌های احتمالی خود بهره گیرند و تنها به قراردادها و خرید و فروش‌های مبتنی بر معاملات نقدی اکتفا نکنند.

این کارشناس بازار کالایی در بیان مهم‌ترین مزیت این قراردادها گفت: مزیت اصلی اینگونه قراردادها نسبت به سایر قراردادها در آن است که در قرارداد کشف پریمیوم خریدار از رسیدن کالا و تامین به موقع مواد اولیه اطمینان خاطر دارد. حال آنکه در قراردادی مثل سلف خریدار باید از وضعیت مالی خوبی برخوردار باشد تا جنس موردنظر را پیش‌خرید کند.

وی افزود: در برخی موارد نیز به دلیل مشخص شدن قیمت نهایی در زمان انعقاد قرارداد کشف پریمیوم، امکان تضمین قیمت برای خریدار وجود دارد. حال آنکه ممکن است برخی خریداران، سرمایه موردنیاز را برای تامین مواد اولیه مصرفی خود در اختیار نداشته باشند، اما برای حفظ تولید آتی خود نیازمند تضمین باشند که این ضمانت به کمک قرارداد کشف پریمیوم امکان‌پذیر است.

به گفته مهدوی، به کمک قرارداد کشف پریمیوم فروشنده نیز این اطمینان را پیدا می‌کند که کالای تولیدی خود را در تاریخ سررسید بفروشد.

  بیمه تولید در مقابل التهابات احتمالی

وی با بیان اینکه این قراردادها به نوعی بیمه‌ای برای التهابات احتمالی پیش رو و راهکاری برای اطمینان خریدار و فروشنده از آینده است، گفت: در روزهایی که شاهد تغییرات سریع قیمتی در بازار کالاها هستیم، قرارداد کشف پریمیوم بورس کالا می‌تواند برای فروشنده و خریدار یک کالا در تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی جهت تولید محصول و تامین مواد اولیه مصرفی در آینده، امنیت و اطمینان خاطر لازم را ایجاد کند و آنها را در مقابل نوسانات احتمالی آتی بیمه کند.

مهدوی بسیاری از شرکت‌های خریدار و فروشنده کالاها عمدتا دولتی یا نیمه دولتی هستند و وقتی کالایی را پیش فروش یا پیش خرید می‌کنند، ممکن است در زمان تحویل به دلیل نوسان شدید قیمت‌ها با زیان مواجه شوند. این در حالی است که به کمک ابزارهای مالی از جمله قراردادهای بلندمدت و معاملات کشف پریمیوم می‌توان مانع از این زیان‌ها شد.

   برطرف شدن مشکل کمبود نقدینگی تولیدکنندگان

این معامله‌گر با اشاره به مواجه تولیدکنندگان با مشکلات مربوط به کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش گفت: در قراردادهای کشف پریمیوم معامله با پرداخت مبلغی به عنوان پیش پرداخت و ضمانت معاملات صورت می‌پذیرد و تسویه نهایی در آینده و براساس قیمت‌های اصلی در آن زمان صورت می‌گیرد که همین قابلیت مهم، راهکاری برای حل مشکل کمبود نقدینگی تولیدکنندگان است. همچنین در این روش معاملاتی می‌توان از تامین اعتبارات مالی توسط بانک‌ها نیز استفاده کرد.

به گفته این کارشناس حوزه کالا، شفافیت موجود در معاملات کشف پریمیوم در بورس می‌تواند انگیزه‌ای برای افزایش معاملات قراردادهای بلندمدت و رونق آن باشد. در این زمینه شاید تجربه قیمت‌های پرنوسان ناشی از بروز بحران کرونا در جهان و داخل کشور، به تغییر رویکرد صنایع و حرکت آنها به سمت فاصله گرفتن از روش‌های همیشگی و معاملات نقد منجر شود و انتظار می‌رود با استفاده از این نوع قراردادها و همچنین استفاده از روش‌های تسویه اعتباری، در آینده شاهد کاهش ریسک در فعالیت‌های اقتصادی و رونق بیشتر تولید خواهیم بود.

  کشف پریمیوم چیست؟

در پایان این گزارش می‌افزاید، معاملات کشف پریمیوم یکی از ابزارهای نوین مالی است که هم‌اکنون در بورس کالا و انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد‌.

این نوع از معاملات قراردادی است که بر مبنای یک تعهد دو طرفه که در بازار فیزیکی شکل گرفته و معامله می‌شود و به موجب آن، طرفین متعهد می‌شوند که در زمان مشخصی در آینده (تحویل، حمل یا بارگیری) کالا را بر اساس قیمت نهایی (قیمت مبنا به علاوه مابه‌التفاوت توافق‌شده) معامله کنند. خریدار بخشی از ثمن معامله را در زمان توافق، به فروشنده پرداخت و تسویه مابقی وجه متعاقبا و براساس شرایطی انجام می‌شود که در زمان عقد قرارداد مشخص می‌شود. مکانیسم این قرارداد به‌گونه‌ای است که در ابتدای انجام توافق، طرفین باید قسمتی از ارزش حدودی معامله را نزد اتاق پایاپای به عنوان وجه‌الضمان تودیع کنند. در این قرارداد، ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻣﺒﻠﻎ ﻳﺎ درﺻﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ برای ﻣﺤﺎسبه ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﺎ از ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ ﻛﺴﺮ میﺷﻮد و قیمت مبنا ﻗﻴﻤﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ، از سوی ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﻮرس اﻋﻼم می‌شود.

به این ترتیب، ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ زمانی بین طرفین منعقد می‌شود ﻛﻪ در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﻃﺒﻖ ﺿﻮاﺑﻂ بورس شده‌اند. اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ در زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ‌ﺷﺪه در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ، ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮرس ﻣﻴﺎن ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺮارداد ﻧﻘﺪ، نسیه ﻳﺎ ﺳﻠﻒ ﻣﻨﻌﻘﺪ می‌شود. ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ در این قراردادها از فرمول توافق‌شده بین طرفین و پریمیوم کشف‌شده قابل محاسبه است.