شرق تهران پرلرزه‌ترین منطقه پایتخت است

رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت‌وگو با ایلنا، با بیان اینکه شرق تهران پرلرزه‌ترین منطقه است، گفت: بعد از وقوع زلزله دماوند در این مدت 14 زلزله با ریشترهای 2.5 تا 3.9 رخ داده است.

علی بیت‌اللهی با اشاره به اظهاراتی مبنی بر اینکه پس از وقوع زلزله 5.1 ریشتری دماوند گسل مشاء فعال شده است، اظهار کرد: اینکه این گسل پس از وقوع زلزله دماوند فعال شده، عبارت کارشناسی شده‌‌ای نیست.

وی گفت: گسلی که آبرفت‌ها را قطع کرده و در طول 10 سال  گذشته زلزله ایجاد کرده، فعال بوده است. روند انباشت تنش و فشار در لایه‌های زمین یک امر تدریجی است که در مرحله‌ای موجب شکستگی لایه‌های زمین می‌شود. هر چند این دوره در زمین‌شناسی دوره کوتاهی است اما در مقابل عمر انسان این روند 10 ساله دوره طولانی محسوب می‌شود.

او ادامه داد: زمین‌لرزه ناشی از شکست لایه‌های زمین و این شکست ناشی از حرکت پوسته‌های قطعاتی زمین است که نسبت به هم حرکت می‌کنند که در نهایت باعث شکستگی در زمین می‌شود که به آن گسل گفته می‌شود.

بیت اللهی با بیان اینکه طول شکستگی برخی از این لرزه‌ها به 60 کیلومتر می‌رسد، ادامه داد: زمین‌لرزه نیازمند وجود فشار و تنش بالایی است که تجمیع این تنش به یک دوره زمانی نیاز دارد و گذشت این مدت به معنای سکون گسل نیست. وی با تاکید اینکه گسل مشاء گسل فعالی بوده کمااینکه در سال گذشته هم چند زلزله کوچک منطبق با این گسل رخ داده است، افزود: این زلزله‌های کوچک به معنای شکستگی‌های کوچک است اما وقوع این خردلرزه‌ها باعث می‌شود که بخشی از نیروهای تجمیع شده آزاد شود و زلزله‌های بزرگ‌تر دیرتر رخ می‌دهد. 

او در پاسخ به اینکه آیا وقوع زلزله در حریم گسل مشاء می‌تواند منجر به تحریک سایر گسل‌های تهران شود، تاکید کرد: بخش شرقی تهران به ویژه 30 کیلومتری مرز شرق تهران در حوالی جنوب دماوند و روستایی به نام ایرا محل تلاقی دو گسل مشاء و گسل شمال تهران است و جزو منطقه‌های خطرناک در تهران محسوب می‌شود.

بیت‌اللهی گفت: در نقشه تهران می‌بینیم که تعداد زلزله‌ها در شرق تهران بیشتر است و هرچه از سمت شرق تهران که در امتداد گسل مشاء است به سمت مرکز و غرب می‌رویم تعداد زلزله‌ها کمتر می‌شود چنانکه زلزله به بزرگی 4.1 سه سال گذشته در تهران هم در حوالی فیروزکوه بوده است.

وی افزود: در واقع فعالیت‌های لرزه‌های معمول حاصل تجمع فشار در لایه‌های درونی زمین است و این تنش در گسل مشاء به گسل شمال و ری هم وارد می‌شود و آنها هم پتانسیل لرزش را دارند. با این تفاسیر در تئوری‌های بنیادی مفاهیم زلزله ممکن است تنش در یک گسل باعث تحریک سایر گسل‌ها هم شود. اما اگر بخواهیم با مستندات در این باره حرف بزنیم تاکنون این رخداد اثری بر سایر گسل‌ها را نشان نداده است.

بیت‌اللهی ادامه داد: بر مبنای مانیتورینگ زلزله‌های رخ داده هنوز دیده نشده است که ارتباطی بین گسل مشاء و سایر گسل‌های تهران پس از وقوع زلزله دماوند ایجاد شده باشد. البته باید این موضوع را هم در نظر داشته باشیم که تجهیزات و امکانات ما برای رصد لحظه‌ای زلزله‌ها محدود است اگر این تجهیزات به روز را در اختیار داشتیم می‌توانستیم با مستندات بهتری در این باره اظهارنظر کنیم.