رشد اقتصادی اسمی یا واقعی

عباسعلی ابونوری

تحلیل صحبت‌هایی که دیروز آقای رییس‌جمهور در خصوص زمینه‌سازی برای رشد اقتصادی تا پایان سال مطرح کردند، احتیاج به داده‌های اطلاعاتی تکمیلی و جزییات بیشتری دارد تا بدانیم که منظور آقای روحانی از رشد اقتصادی دقیقا چه بوده است. از آنجایی که دولت برای سال 99 هم با کسری بودجه زیادی روبه‌رو است، تحریم‌های اقتصادی همچنان ادامه دارد و نشانه‌های روشنی از رشد و و رونق تولید در کشور مشاهده نمی‌شود بنابراین زیربنای لازم برای رشد اقتصادی هنوز ایجاد نشده است. البته در برخی بخش‌ها رشد در تولید محقق شده است، مثل بخش کشاورزی که بعد از برخی اصلاحات در استفاده از روش‌های نوین و بارش‌های مناسب سال‌های اخیر باعث شده تا رشد در تولید محصولات کشاورزی اوضاع خوبی داشته باشد، اما برای تحقق یک رشد پایدار باید مجموعه بخش‌های اقتصادی در مسیر رشد و بهبود قرار داشته باشند تا از دل این رشد همه‌جانبه شمایل کلی اقتصاد هم در مسیر رشد قرار بگیرد. بنابراین باید آقای رییس‌جمهوری ابعاد و زوایای جزئی‌تر موضوع را مشخص کنند تا بهتر بتوان در خصوص آن صحبت کرد. با داده‌های اطلاعاتی موجود و شرایطی که امروز شاخص‌های اقتصادی با آن دست به گریبان هستند، دستیابی به رشد اقتصادی پایدار مورد نظر رییس‌جمهوری، کارشناسان و مردم چندان محتمل نخواهد بود.البته به هر حال آقای روحانی در پایان دوره فعالیت‌هایشان در پست ریاست‌جمهوری هستند و ترجیح می‌دهند که چشم‌انداز روشن‌تری را نسبت به آینده اقتصاد تصویرسازی کنند.   

از نظر اقتصادی اما در بخش‌هایی چون صنایع، معادن، نفت و... نشانه‌های این رشد اقتصادی را مشاهده نمی‌کنیم. در این میان باید دید اساسا منظور از رشد، رشد اسمی یا رشدی مبتنی بر فعالیت‌های مولد اقتصادی است. چرا که بالا رفتن قیمت‌ها و تورم افسارگسیخته، ممکن است تصویری از رشد اسمی و ظاهری را نمایان کند که این رشد مبتنی بر نیازهای کشور و در راستای بهبود وضعیت زندگی مردم نیست. یکی از بحث‌های مهمی که در محافل اقتصادی باید ابعاد و زوایای گوناگون آن بررسی شود؛ رویکردی است که کشور در خصوص مفهوم «رشداقتصادی»باید در پیش بگیرد. آیا ما به دنبال رشد اسمی هستیم، رشد اقتصادی مبتنی بر نفت برای ما مهم است، یا اینکه هدف اقتصاد ایران رشد اقتصادی واقعی و مبتنی بر فعالیت‌های مولد است؟ اگر رشد اقتصادی مولد را مورد توجه قرار داده‌ایم، باید بسترهای لازم برای تحقق آن را نیز فراهم کنیم. باید موانع پیش روی تولید برداشته شود، برنامه‌ریزی برای رشد صادرات در دستور کار قرار بگیرد، رشد معادن باید هدف‌گذاری شود، فضای کسب و کار باید در مسیر رونق گام بردارد و موارد دیگری که باید برای این منظور مورد توجه قرار بگیرد.این رشد است که می‌تواند وضعیت معیشتی مردم را بهبود بخشد و رفاه مورد نظر را در جامعه نهادینه سازد. نهضت اشتغالزایی مورد نظر را ایجاد کند و به سایر مطالبات مردم برای بهره مندی یک زندگی مطلوب پاسخ دهد. اما در شرایط فعلی اگر ما حتی 5واحد رشد اقتصادی را هم تجربه کنیم باید کلاهمان را به آسمان بیندازیم، چرا که واقعا مشکلات اقتصادی دامنه‌داری را تجربه می‌کنیم.