داغی تابستان با سود کارگزاری‌ها گره خورد
رقیه ندایی|
بازار سرمایه تابستان داغی پشت سر گذاشت و در نهایت با قرمزپوشی به کار خود پایان داد. شاخص بازار سرمایه در شهریورماه افت 6.3 درصدی را در کارنامه خود ثبت کرد و با این افت به کار خود پایان داد. با یک نگاه اجمالی به وضعیت شرکت‌های کارگزاری در آخرین ماه تابستان مشخص می‌شود که 109 شرکت کارگزاری داد و ستدی 463 هزار میلیارد تومانی را داشتند. با اینکه بازار سهام در دو ماه نخست سال جاری روند نزولی را داشته اما در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشدی بیش از 6 برابر را داشته است که این رشد ناشی از حمایت‌های همه‌جانبه مسوولان و دولتی‌ها است. در آخرین ماه تابستان قیمت اغلب سهامی موجود در بازار کاهش داشت و بازار سهام رکود عمده‌ای را تجربه کرد و در نسبت به ماه گذشته خود یعنی مردادماه کاهش 33 درصدی داد و ستدی را به ثبت رسانید. با این عدد و رقم‌ها و مقایسه‌ها می‌توان گفت که کارگزاری‌ها رشد قابل توجه درآمدی را داشته‌اند با اینکه سازمان بورس کمی محدودیت برای درآمد آنان ایجاد کرد اما در مقایسه با سال‌های گذشته رشد و جهش درآمد خوبی را داشته‌اند. با اینکه میزان درآمد شرکت‌های کارگزاری‌ها افزایش یافته است اما؛ هنوز هم انتقادات به عملکرد این شرکت‌ها ادامه دارد در عملکرد برخی از کارگزاری‌ها محدودیت دیده می‌شود و این شرکت‌ها در روزهای خوب بازار ناگاه متوقف می‌شوند و سهامدار نمی‌تواند هیچ خرید و فروشی انجام بدهد و در نهایت پس از گذشت یک روز مدیران این کارگزاری‌ها تنها به اطلاعیه عذرخواهی بسنده می‌کنند. با وجود کرونا و دغدغه‌های کاری مردم اغلب سعی دارند که معاملات خود را به صورت آنلاین انجام دهند و بررسی‌های آمار و اطلاعات کارگزاری‌ها در آخرین ماه تابستان نشان می‌دهد که بیش از 72 درصد از کل ارزش معاملات این ماه به معاملات آنلاین تعلق دارند و 28 درصد از مردم معاملات خود را به صورت حضوری انجام می‌دهند. بدین‌ترتیب در شهریورماه ارزش خرید و فروش و معاملات آنلاین شرکت‌های کارگزاری به 334 هزار و 456 میلیارد تومان رسید و 28 درصد باقی مانده نیز ارزشی 128 هزار و 933 میلیارد تومانی در کارنامه خود ثبت کردند. بر اساس آمارهای موجود شرکت‌های کارگزاری بازار سرمایه به تکفیک فعالیت در بازار‌های اوراق بهادار و صندوق‌های معامله نشان‌دهنده این است که این نهادهای مالی در ششمین ماه تابستان درآمدی در آستانه 3 هزار و 396 میلیارد تومان در خرید و فروش اوراق در بازار بدهی داشته‌اند و در حوزه اوراق مشتقه نیز درآمدی این کارگزاری‌ها به بیش از 156 میلیارد و 440 میلیون تومان رسید. همچنین 46 هزار و 139 میلیارد تومان از ارزش خرید و فروش کارگزاری‌ها در ماه شهریور متعلق به خرید و فروش و معاله در صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سهام است. میزان حجم معاملات کارگزاری‌ها در سال جاری با مقایسه با سال‌های گذشته در رقمی بسیار بالاتر قرار گرفت و رشد عمیقی را در کارنامه خود به ثبت رسانید. استقبال بازار سرمایه افزایش عمق را برای بورس پدید آورد و موجبات افزایش حجم و معاملات و قیمت سهام را در بر داشت و باعث شد که در آمد کارگزاری‌ها خود به خود افزایش یابد و بالاترین حد ممکن برسد. حال اگر به وضعیت این روزهای بازار سهام توجه کنیم متوجهه می‌شویم که میزان درآمد کارگزارها به حد قابل توجهی در مقایسه با ماه‌های ابتدای سال نزول داشته است. با توجه به اینکه شرکت‌های کارگزاری تنها حلقه ارتباطی سهامداران با سامانه معاملات در بازار سهام هستند، بنابراین سازمان بورس باید قوانینی را در راستای بهبود عملکرد این شرکت‌ها اتخاذ کند. درست که کارگزاری‌ها در بحث آموزش بسیار فعال هستند و اغلب کارگاه‌های آموزشی در حوزه آموزش بورس برگزار می‌کنند و در سایت خود تحلیل‌های رایگان برای سهامداران قرار می‌دهند اما؛ با توجه به هجوم انبوهی از سهامداران به بازار سرمایه لازم است که این میزان از آموزش‌ها افزایش یابد و سازمان بورس به کمک کارگزاری بیاید و در کنار یکدیگر میزان آموزش‌های بورسی را به بالاترین حد خود برساند. کارگزاری‌ها باید به سهامداران جدید خود آموزش دهند که بهترین راهکار سرمایه‌گذاری برای افراد کم تجربه و با میزان وقت کم، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند و سرمایه‌گذاری این نوع افراد در بورس عاقبت خوشی نخواهد داشت و بهتر است به صورت بلندمدت و میان مدت در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنند. اگر افراد در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنند میزان سود کارگزاری‌ها افزایش پیدا می‌کند و دیگر شاهد روزهای طولانی سرخ پوشی بورس به علت رفتار هیجانی سهامداران نخواهیم بود. میزان افت بازار سرمایه در مقایسه با ماه‌های گذشته بورس بسیار قابل توجه بود و این افت ناشی از آموزش ناصحیح است این بدان معناست که سازمان بورس و کارگزاری‌ها آموزشی در خصوص روند بازار ارایه نکرده‌اند و برخی از سهامداران جدید الورود به بازار بر این نظرند که بورس همیشه باید سبزپوش باشد و توانایی تحمل روزهای قرمز را ندارند بر این اساس در روزهای سرخ پوشی بازار اقدام به فروش سهام خود می‌کنند و در نتیجه با زیان عمده موجبات قرمزپوش شدن بازار را بیش از پیش فراهم می‌کنند پس بهترین راهکار کارگزاری‌ها برای افزایش درآمد خود آموزش بیشتر به سهامداران است و ارکان بازار سرمایه نیز باید فعالیت خود را در این خصوص افزایش دهند.
کارگزاری‌های برتر
بررسی آمارها نشان می‌دهد که کارگزاری مفید رتبه نخست در ارزش خرید و فروش سهام و معاملات آنلاین را دارا بود و این رتبه می‌تواند ناشی از تبلیغات درست و به موقع این شرکت کارگزاری باشد. ارزش معاملات در کارگزاری مذکور در آخرین ماه تابستان یعنی شهریور 91 هزار و 633 میلیارد تومان معادل با 19.8 درصد از کل بود که 87 هزار و 638 میلیارد تومان که 95.6 درصد است مربوط به معاملات آنلاین و باقی مانده آن در رابطه‌ها خرید و فروش‌های معمول بازار بود. این کارگزاری در حدود 26 درصد از معاملات آنلاین بازار سرمایه را به خود اختصاص داده بود که این مورد تنها ناشی از تبلیغات درست و به موقع است. رتبه دوم متعلق به کارگزاری آگاه است که طی شهریور ماه 48 هزار و 700 میلیارد تومان یعنی 10.5 درصد از کل خود معاملات را به خود اختصاص داد و 44 هزار و 581 میلیارد تومان آن از سمت و سوی معاملات آنلاین و باقی مانده آنکه معادل 4 هزار و 132 میلیارد تومان می‌شود از طرف معاملات معمول بازار سرمایه بوده و این کارگزاری تنها 13.3 درصد از کل معاملات آنلاین را در بازار سهام بر عهده داشته است. رتبه‌های بعدی کارگزاری‌های برتر به ترتیب متعلق به شرکت‌های «کارگزاری مبین سرمایه»، «کارگزاری بانک پاسارگاد»، «کارگزاری فارابی» است و بیشترین خرید و فروش‌های معمول بازار سهام با 6 هزار و 537 میلیارد تومان به کارگزاری بانک پاسارگاد اختصاص دارد. اما؛ کارگزاری «پارس نمودگر» با داد و ستد 5.6 میلیارد تومانی کم درآمد‌ترین و ضعیف‌ترین کارگزاری آخرین ماه تابستان شناخته شد و کارگزاری‌های «آبتین استاک» و «شاخص سهام» نیز به عنوان کارگزاری‌هایی بودند که فعالیت و درآمد کمی داشتند و در پایان‌ترین قسمت لیست کارگزاری‌ها قرار گرفتند. همچنین این دو کارگزاری یعنی شاخص سهام و کارگزاری آبتین استاک به ترتیب خرید و فروش‌هایی درحدود 26.7 میلیارد تومان و 33.4 میلیارد تومان در کارنامه خود به ثبت رساندند.
شهریور پایان سال مالی کارگزاری‌ها نیست
محمد عطایی مدیر نظارت بر کارگزاران سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگو با بورس نیوز در خصوص وضعیت کارگزاری‌ها بیان کرد: سال مالی کارگزاری‌ها متفاوت است و سال مالی برخی شرکت‌های کارگزاری، پایان شهریور ماه است. ضمن اینکه قراردادهای شرکت‌های کارگزاری با بانک‌ها در مورد خط‌های اعتباری، دقیقا مشابه هم نیست و زمان قرارداد هر کارگزاری با بانک با قرارداد کارگزاری‌های دیگر از نظر زمانی احتمالا متفاوت است. ضمن اینکه بعضی کارگزاری‌های بزرگ در زمینه معاملات اعتباری چندان فعال نیستند. بنابراین نمی‌توان با قاطعیت گفت دلیل ریزش امروز بازار سرمایه، تسویه معاملات اعتباری کارگزاری‌ها بوده است. وی افزود: البته در چند سال اخیر بارها در چنین ایامی، چنین موضوعی مطرح شده و بارها هم گفته‌ایم که سال مالی تمام کارگزاری‌ها پایان شهریورماه نیست. روندهای بازار تحت تاثیر متغیرهای مختلفی است که هر کدام هم وزنی دارند و نباید فقط بر یک متغیر، مانور داد. عطایی در ادامه گفت: حساب تضمین معاملات اعتباری بر اساس ۵۰ درصد ارزش آن سهم در پرتفوی سهامداران است و طبق بررسی‌هایی که قبلا صورت گرفته، اعتبارات بر اساس ۵۰ درصد ارزش سهم در بعضی بورس‌های جهانی هم تجربه شده است. این میزان (۵۰ درصد اعتبار) کاملا منطقی است و حتی در صورت نوسان منفی بازار، ریسک‌های احتمالی پوشش داده خواهد شد. عطایی در پاسخ به بعضی انتقادات سهامداران در رابطه با دلیل عدم تسویه حساب کارگزاری‌ها در زمان پرداخت وجه سهامدار بعد از فروش سهم، اظهار کرد: کارگزاری‌ها نمی‌توانند بلافاصله بعد از فروش سهم توسط سهامدار و درخواست وجه، پول را به حساب سهامدار واریز کنند. وجه فروش به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واریز شده و بعد از آن، به حساب کارگزاری‌ها واریز شده و سپس کارگزاری‌ها، وجه را به حساب سهامداران انتقال می‌دهند. این فرآیند زمان بر بوده و دلیل واریز به حساب سهامداران کارگزاری‌ها بعد از دو روز معاملاتی (یا پرداخت T+2) همین است.
سقوط 142 کانالی در چند روز اخیر
بازار سرمایه در آخرین روز کاری خود یعنی چهارشنبه افت هفت هزار و 18 واحدی معادل با درصد را تجربه کرد و به ارتفاع یک میلیون و 412 هزار واحد رسید و شاخص کل هم وزن نیز افت 0.3 درصدی را داشت. ارزش کل معاملات خرد در بازار سهام از مرز 10 هزار و 550 میلیارد تومان عبور کرد و حقیقی‌های بازار نیز در حدود 600 میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج نمودند. براین اساس آخرین قیمت 111 نماد در بورس سه درصد نسبت به روز گذشته افزایش قیمت داشته و 368 نماد نیز کاهش بیش از سه درصدی قیمت را دارا بوده‌اند. همچنین نمادهای «فملی»، «آریا»، «پترول»، «شگویا» در لیست نمادهای پر بازدید قرار گرفتند. حقوقی‌ها در روز مذکور بیش از 580 میلیارد تومان وارد بازار سهام کردند و این اشخاص 16 درصد یعنی هزار و 600 میلیارد تومان سهام خریدند و مازاد خرید آنان حدود شش درصد از کل معاملات بازار بود. حقوقی‌ها اغلب خریدار سهم‌ها در گروه‌های «فلزات اساسی»، «فرآورده‌های نفتی» و «بانک و موسسات اعتباری» بودند البته امروز اقبال نسبت به گروه «بانک و موسسات اعتباری» بیش از پیش بود و اغلب سهم‌های این گروه سبزپوش شدند. در این بین حقیقی‌ها نیز نسبت به گروه‌های «محصولات شیمیایی»، «استخراج کانه‌های فلزی» اقبال نشان دادند. گفتی است که حقوقی‌ها اغلب سهم‌های «وتجارت»، «فملی» و «شبندر» بودند و حقیقی‌ها نیز اغلب به سمت و سوی سهم‌های «کدما»، «پترول» و «نوری» رفتند. روز گذشته نیز افزایش سهام حقیقی‌ها در 51 نماد و افزایش سهام حقوقی‌ها در 114 نماد به بیش از یک میلیارد تومان رسید و همچنین تغییر مالکیت حقیقی‌ها 280 میلیارد تومان و تغییر مالکیت حقوقی‌ها نیز 830 میلیارد تومان بود. افزایش سرمایه 100 درصدی «آریا» از محل سود انباشته به تصویب هیات‌مدیره این شرکت رسید و شرکت «داروسازی کوثر» نیز برنامه افزایش سرمایه 233 درصدی از محل سود انباشته داشته و پس از این اعلام این تصمیم با رشد 4.9 درصدی قیمت سهام و صف خرید رو به رو شد. همچنین شرکت «هلدینگ خلیج فارس» مجمع خود را برگزار و افزایش 100 درصدی سرمایه از دو محل و 34.8 تومان برای سود برای هر سهم این شرکت مقرر شد. روز گذشته نماد «فولاد» منفی بود اما؛ نماد «فملی» مثبت شد دلیل این موضوع تاثیر افزایش قیمت مس بر روی نماد «فملی» در بازار سهام بود و نماد مذکور نیز تاییدیه افزایش سرمایه خود را گرفته و این موضوع نیز تاثیر عمده بر روی مثبت شدن «فملی» دارد ولی قیمت جهانی مس تاثیر بیشتری روی مثبت شدن این سهم دارد.
تثبیت وضعیت بورس
محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی با اشاره به جلسات مجلس با وزرای اقتصادی کابینه و نشست غیرعلنی امروز با وزیر صمت، گفت: تصمیمات جدیدی در حوزه قیمت‌گذاری، تأمین و توزیع کالا صورت گرفت و اطمینان داریم کاهش نرخ ارز و تثبیت بورس ادامه خواهد یافت. نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: در سه روز گذشته نیز با وزرای اقتصادی جلساتی داشتیم که با تصمیماتی که در این جلسات گرفته شد، مطمئن هستیم شاهد تداوم کاهش نرخ ارز و تثبیت بورس خواهیم بود که در فرصت مناسب توضیحات آن را نیز به اطلاع مردم می‌رسانیم.
