برخورد سیاسی با بودجه

مهدی بیک| ساعاتی قبل از ارایه رسمی بودجه توسط دولت و در شرایطی که فضای رسانه‌ای در یک آرامش نسبی قرار داشت، برخی خبرنگاران پارلمانی توئیت کردند که این آرامش قبل از توفان است. تحلیلی که بعد از ارایه بودجه و حاشیه‌های پس از آن، مشخص شد چندان هم دور از واقعیت نبوده است. بلافاصله پس از ارسال لایحه بودجه توسط دولت از پاستور به بهارستان و قبل از اینکه بازار ارزیابی‌های تحلیلی در خصوص اعداد و ارقام و ردیف‌های بودجه داغ شود، نمایندگان ترجیح دادند قبل هر گونه بررسی تخصصی، موضوع عدم حضور رییس‌جمهوری در جلسه ارایه بودجه را به بهانه‌ای برای انتقاد از رییس‌جمهوری و نواختن دولت بدل کنند. نمایندگان در گفت‌وگوهای رسانه‌ای شان عدم حضور روحانی در مجلس را واکنش به تصویب طرح اقدام راهبردی برای پایان تحریم‌ها ارزیابی می‌کردند و اعلام می‌کردند که لایحه بودجه به وسیله اسنپ از سوی دولتمردان به دستشان رسیده است. این در حالی است که لایحه بودجه رسما توسط معاون پارلمانی رییس‌جمهور تقدیم مجلس و نمایندگان شده بود و تصاویر این موضوع در صدا و سیما بازتاب داده شده بود.  رییس‌جمهوری اما چند خیابان آن‌سوتر در پاستور و در جریان نشست هفتگی هیات وزیران در خصوص چرایی عدم حضور خود در مجلس توضیح داد و اعلام کرد هرچند با طرح نمایندگان موافق نیست، اما عدم حضورش در مجلس بنا به توصیه ستاد ملی مقابله با کرونا بوده و هیچ معنا و مفهوم دیگری نباید از آن برداشت شود. هنوز اظهارنظرهای رییس‌جمهوری به پایان نرسیده بود که توییت‌های نمایندگان مخالف دولت یکی یکی از راه رسیدند.

 مالک شریعتی نماینده مردم تهران در توییتی نوشت: «رکورد تقدیم لایحه به مجلس شکست. معاون پارلمانی رییس‌جمهوری لایجه بودجه 1400 را در 20 ثانیه تقدیم مجلس کرد.» سایر نمایندگان مخالف دولت هم هر کدام با انتشار توئیت‌های جداگانه‌ای تلاش کردند تا عدم حضور رییس‌جمهوری در مجلس را بهانه‌ای برای انتقاد از شخص رییس‌جمهوری قرار دهند. 

  هنوز کسی بودجه را نخوانده است

این در حالی است که تا ساعت‌ها بعد از ارایه لایحه بودجه به مجلس، هنوز اظهارنظر تخصصی از سوی اهالی بهارستان در خصوص اعداد و ارقام بودجه مطرح نشده بود و نمایندگان تلاش می‌کردند تا همچنان در آتش حاشیه‌های جلسه ارایه بودجه بدمند و روحانی را بنوازند. اغلب نمایندگان در پاسخ به پرسش‌های خبرنگاران در خصوص اعداد و اراقام اصلی بودجه اعلام می‌کردند که از چند و چون ردیف‌های بودجه اطلاعاتی ندارند. نخستین نماینده‌ای که درباره اعداد و ارقام بودجه به اظهارنظر رسانه‌ای پرداخت، جعفر قادری نماینده مردم شیراز و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بود . قادری در جریان گفت‌وگو با خبرنگاران «تعادل» با اشاره به این واقعیت که اعداد و ارقام اصلی بودجه حاکی از آن است که دولت با رویکرد انبساطی بودجه را تدوین کرده است. قادری با اشاره به رشد بیش از 40درصدی بودجه عمومی کشور این روند را باعث ایجاد کسری بودجه در سال اینده ارزیابی کرد. قادری اما از شکل و شمایل خاصی در فرایند بررسی بودجه خبر داد که امکان دست بردن در بودجه را بسیار دشوار می‌کند. راهبردی که به نظر می‌رسد از سوی دولت به کار گرفته شده تا هر تغییری در بودجه باعث ایجاد تعارض منافع در سایر بخش‌های بودجه شود. در واقع از منظر قادری بودجه به گونه‌ای تنظیم شده که امکان دست بردن در ردیف‌های بودجه سخت و دشوار شود. این اظهارنظر قادری زمانی برجسته‌تر شد که یکی دیگر از اعضای کمیسیون برنامه نیز به این شاخصه بودجه 1400 اشاره کرد. .راهبردی که به نظر می‌رسد دولت اتخاذ کرده تا مجلس نتواند به شکل افراطی ساختار کلی بودجه را دستخوش تغییرات جدی کند.

 دلار 4200 تومانی حذف نشده است

یکی دیگر از مواردی که بعد از طرح بحث بو.دجه در مجلس عملیاتی شد، زمزمه‌هایی بود که از سوی برخی از نمایندگان در خصوص حذف ارز 4200 تومانی در بودجه مطرح شد. زمزمه‌هایی که ابتدا در فارس و تسنیم منتشر شد و بلافاصله پس از آن سایر سایت‌های و خبرگزاری‌های اصولگرا نیز آن را منتشر کردند. خبری که بلافاصله با واکنش مقامات ارشد دولت مواجه شد، محمود واعظی در نشست هفتگی خبرنگاران در حیاط دولت اعلام کرد که دولت هیچ تصمیمی برای حذف ارز ترجیحی نگرفته، تنها ساز و کار تخصیص این ارزها را به صورت شفاف‌تر و اصولی‌تر برنامه‌ریزی کرده است. یکی از منابع اگاه نزدیک به دولت در جریان گفت‌وگو با تعادل با اشاره به این واقعیت که به نظر می‌رسد برخی افراد و جریانات تلاش می‌کنند با اعلام خبر حذف ارز ترجیحی روند کاهش قیمت اقلام اساسی و ارز را متوقف و دوباره بازارهای اقتصادی کشور را دچار نوسان کنند. موضوعی که از منظر این چهره، ریشه در تلاش‌های برخی جریانات برای پیروزی در انتخابات سال آینده دارد. در واقع طیف‌هایی در کشور وجود دارند که تصور می‌کنند رونق اقتصادی و بهبود شاخص‌های معیشتی در کشور، شانس انها را برای توفیق در انتخابات آینده کاهش می‌دهد، بنابراین از هر فرصتی برای چالش‌آفرینی در مسیر اقتصاد و معیشت بهره می‌برند.

با فروکش کردن هیجانات اولیه اما فرصتی شد تا رسانه‌های تخصصی از منظر تحلیلی ابعاد و زوایای گوناگون بودجه را مورد بررسی قرار دهند. رسانه‌هایی که تلاش کردند به دور از هیجانات سیاسی و جناحی، تصویری از نسبت کلی بودجه با اهداف کلان و توسعه پایدار کشور به دست آورند. ضرورتی که به نظر می‌رسد امروز بیشتر از هر حاشیه دیگری برای اقتصاد ایران ضروری است.