برآورد پتانسیل ایران برای تولید انرژی تجدیدپذیر
مینو غلامی |با توجه به نیاز روزافزون جوامع امروزی به انرژی برای تأمین نیازهای متفاوت، دانشمندان و محققان کشورهای متعددی از جمله ایران، رویکردی اساسی نسبت به دستیابی به انرژی‌های تجدیدپذیر در دستور کار خود قرار داده‌اند. دانشمندان معتقدند انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک با توجه به محدود بودن منابع سوخت‌های فسیلی و مسائل زیست‌محیطی می‌تواند به گزینه با اولویت بالا برای تولید انرژی تبدیل شود. کشور ما نیز به دلیل موقعیت جغرافیایی ظرفیت‌های متعددی در حوزه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر دارد و همین موضوع باعث شده است که ضرورت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در دستور کار مسئولین قرار گیرد. ضرورت سیاستگذاری صحیح با کمترین امکان خطا و بالاترین دقت برای استفاده از این منابع، از اولویت‌های استراتژیک مدیریت کشور محسوب می‌شود. با توجه به گستردگی منابع تجدیدپذیر و نقش موثر این مهم در توسعه کشور، تدوین یک برنامه استراتژیک برای بهبود اقدامات سیاسی و اجرایی ضروری است. دستیابی به سطح معینی از درجه اطمینان برای اجرایی نمودن اقدامات در حوزه توسعه تجدیدپذیرها با ابزار پتانسیل‌سنجی منابع، عملی خواهد شد.
پتانسیل‌سنجی از اقدامات مهم در حوزه مدیریت منابع انرژی های تجدیدپذیر در کشور است. تهیه اطلاعات پایه و اولیه از پتانسیل بالقوه کلیه منابع انرژی‌های تجدیدپذیر و تحصیل میزان قابلیت بالفعل شدن آن، از اقدامات اجرایی مهم در این حوزه است. جمعآوری، پردازش، تدقیق و در نهایت اولویتبندی منابع انرژی های تجدیدپذیر به تفکیک هر استان، یک اهرم سیاستگذاری در سمت و سو دادن سرمایهگذاری‌های بخش خصوصی ایجاد خواهد کرد. شناسایی نقاط پرپتانسیل در حوزه منابع مختلف انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله بادی، خورشیدی، زمین گرمایی، زیست توده و برقابی کوچک در چند فاز انجام می‌گیرد فاز اول پتانسیل‌سنجی تئوری یا نظری است که طی آن با انطباق اطلس اختصاصی از صور گوناگون انرژی تجدیدپذیر با نقشه کل کشور و بررسی راه‌ها و جاده‌های دسترسی و خطوط انتقال نیرو با مد نظر قرار دادن شرایط جغرافیایی، با استفاده از نرم‌افزار های مرتبط، کلیه نقاط کشور به تفکیک 31 استان، از لحاظ مستعد بودن در هر حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر بررسی و معرفی می‌شوند. فاز بعدی، انجام پتانسیل‌سنجی فنی، اقتصادی و زیست محیطی است که منجر به تدقیق پتانسیل برآورد شده، به روزرسانی و نزدیک‌تر به واقعیت شدن پیش‌بینی‌ها می‌شود.
بررسی مجدد ساختگاه‌‌های منتخب در پتانسیل‌سنجی نظری از طریق اطلاعات اطلس‌های به روز شده، بررسی اقلیم، هواشناسی و رژیم باد، بررسی وجود گسل و زلزلهخیزی، نوع خاک و لایه های زمینشناسی و وجود پهنه‌های سیلابی و آبراه، بررسی شبکه انتقال برق، حریم خطوط انتقال نفت و گاز و تداخل ساختگاه با مناطق احداث شده مسکونی، معدنی و صنعتی و نظامی و نیروگاه‌های فسیلی و تجدیدپذیر در این مرحله انجام می‌گیرد.
مجموع پتانسیل نظری یا تئوری انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور در حوزه انرژی خورشیدی، حدود 70000 مگاوات برآورد شده است که نیمی از این پتانسیل در استان‌های کرمان، فارس، یزد، اصفهان، خراسان جنوبی و رضوی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و سمنان شناسایی شده‌اند. پتانسیل نظری انرژی بادی در کشور بالغ بر 47000 مگاوات محاسبه شده است. بالاترین ظرفیت برآورد شده در استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و جنوبی می‌باشد. پتانسیل نظری انرژی زیست توده در کشور حدود 1000 مگاوات برآورد گردیده است. استان‌های تهران، مازندران، اصفهان و خراسان رضوی در این حوزه بالاترین ظرفیت‌ها را به خود اختصاص دادند. پتانسیل نظری انرژی زمین‌گرمایی در کشور بالغ بر 1000 مگاوات محاسبه شده است، استان‌های اردبیل و آذربایجان شرقی و غربی، در اولویت مستعد ترین استان‌ها قرار گرفتند و در نهایت پتانسیل نظری انرژی برقابی کوچک در کشور حدود 2500 مگاوات برآورد شده است که استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، فارس و کهگیلویه و بویراحمد بالاترین ظرفیت در این حوزه را دارا هستند. در عمل تامین انرژی بدون در نظر گرفتن استراتژی انرژی نه تنها منجربه انتخاب‌های صحیح، آینده‌نگرانه و برنامه‌ریزی‌های درست و اصولی انرژی نخواهد شد بلکه با رشد و توسعه اقتصاد ملی و منافع کشور در تعارض و تضاد خواهد بود. بررسی پتانسیل‌ها و تحلیل‌های استانی و کشوری منابع تجدیدپذیر انرژی به عنوان پیش‌نیاز رسیدن به توسعه انرژی‌های نو در کشور، در بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین تولید و استفاده از منابع نوین وتجدیدپذیر انرژی است. چراکه مدرن‌سازی صنایع وتوجه به منابع و صنایع نوین تولید انرژی به مثابه دشت‌های هموار در مسیر رسیدن به توسعه پایاست.
در نهایت، مدیریت صحیح منابعی که میهن ناب‌مان، سخاوتمندانه در اختیارمان قرار داده، منجر به سرافرازی سرزمین نظر کرده‌مان و پاسداشت ودیعه پروردگار منعم خواهد شد.
