شاخص در آستانه سقوط عمیق

گروه بورس|

شاخص کل بازار سرمایه در ادامه روند افت سنگین خود طی ۱۰ روز گذشته به کانال یک میلیون و صد هزار واحدی سقوط کرد و هفته گذشته توانست با رشد کمی که بسیاری از سهامداران آن را دستوری دانستند به میانه‌های کانال یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی بازگردد. اما نماگر در سه روز گذشته بار دیگر روند نزولی به خود گرفت و روز چهارشنبه با ریزش هفت هزار و ۲۷۹واحدی معادل با ۶/۰ درصدی بازهم در آستانه سقوط به دره پیشین قرار گرفت و بیش از ۷۰ درصد نمادهای بازار قرمزپوش بودند. این در حالی است که سرمایه مردم تاکنون حدود ۷۰ درصد آب رفته است و اعتراض سهامداران زخم خورده راه به جایی پیدا نمی‌کند. بسیاری از فعالین و کارشناسان بازار بر این نظرند بازار دیگر نسبت به تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی گزارش‌های مالی خوب شرکت‌ها‍ و ارزنده بودن قیمت سهام توجهی نمی‌کند و موج جدیدی از خروج پول شکل گرفته است. اگر بخواهیم صریح‌تر بگوییم سهامداران کوچک بازار که دیگر از تخلفات مکرر و نابسامانی‌های بدون پایان خسته شده‌اند، هر مثبتی را فرصت خروج قلمداد می‌کنند و حاضرند ولو با ضررهای سنگین عطای سرمایه‌گذاری در بورس را به لقایش ببخشند.

در این بین بسیاری از کارشناسان معتقدند دخالت‌های مکرر و مصاحبه‌ها و اظهارنظرهای غیرکارشناسی از سمت و سوی مسوولانی که تخصص چندانی نسبت به قوانین و مقررات بازار سرمایه ندارند، مهم‌ترین عامل ایجاد این وضع است. تزریق هیجان و نوسان به بازار که پس از دو روز سبزپوشی مجدد با عرضه حقوقی‌ها و بازارگردان‌ها منجر به شکل‌گیری صف‌های فروش می‌شود، جز هدایت ناخواسته سهامداران به سمت نوسان‌گیری کوتاه‌مدت ثمر دیگری ندارد و این می‌تواند تفکر سرمایه‌گذاری بلندمدت و میان‌مدت در بازار را خدشه‌دار کند.

این نکته نیز بسیار مهم است مسوولان باید به جای مصاحبه‌های متعدد که عامل درهم ریختگی بازار خواهد شد، به این تخلف‌‌ها توجه بیشتری داشته باشند و بازارسهام باید بدون دستور و دستکاری راه خود را طی کند. این بدان معناست دیگر بازارسرمایه که در حال حاضر اقیانوس متلاطم بی اعتمادی است، هرازچندگاهی نسبت به اخبار گوناگون واکنش منفی هیجانی نشان می‌دهد. گفتنی است طی روزهای گذشته در میان نمادهای معاملاتی «فارس»، «فملی» و «شستا» بیشترین تاثیر منفی را بر شاخص کل داشتند و صندوق «پالایش‌یکم» هم با ریزش سنگین ۵۰ درصدی که به سوهان اعصاب سهامداران تبدیل شده بود پس از روز چند روز مثبت اکنون به هفت هزار تومان رسیده است. نکته حائز اهمیت درباره این صندوق آن است که سرعت رشد آن در یکی دو روز اخیر از نمادهای پالایشی بیشتر است و بالاتر از NAV آن معامله می‌شود!!

تذکر جدی چه شد؟

محسن علیزاده، ناظر مجلس در شورای عالی بورس، هم در خصوص انتخاب رییس جدید سازمان بورس گفته بود: تذکر جدی می‌دهم که اگر گزینه‌ای بدون سابقه بورسی به عنوان رییس منصوب شود، نسبت به آن از تمام ابزارهای قانونی همچون سوال از وزیر اقتصاد استفاده خواهیم کرد.

درست است رییس جدید سازمان بورس مسیر پرپیچ و خمی را باید طی کند و با چالش‌های بسیاری مواجه خواهد شد، به‌طوریکه سوال اصلی سهامداران و فعالان آن است که او چه برنامه‌هایی برای بازگشت اعتماد به بازار سهام و پاسخگویی به انتظارات شکل گرفته سهامداران متضرر شده خواهد داشت. اما طی روزهای گذشته بسیاری از فعالین بورسی این سخن ناظر مجلس در شورای عالی بورس را در فضای مجازی مطرح می‌کنند و سوال این فعالین اینجاست آیا با این مدیر برخورد می‌شود و یا با قدرت از او حمایت می‌شود تا مشکلات بازار حل شود؟

برخی از فعالین مجازی درخصوص رییس جدید سازمان بورس و در واکنش به سخنان محسن علیزاده می‌گویند: اگر قرار بود باز از بدنه دولت بیاد بورس، قالیباف بود دیگه. این شد همون کد به کد کردن.

بورس احتیاج به نقدینگی شدید دارد. انتصاب دهنوی برای بورس نقدینگی نمی‌شود. این هم یک جوری سرکار گذاشتن مردم هست. ۷ ماه مردم‌رو به عناوین بازی می‌دن این چند ماه هم روش. درنتیجه سرمایه مردم شده یک چهارم.

در کل سرکار گذاشتن مردم هست. دلیل این جابه‌جایی هم چیزی نیست جز اینکه کسی نباشه جوابگوی زیان هزاران میلیارد تومان مردم بی گناه باشه باید خواسته سهامداران از رییس جدید نظارت بر معاملات مشکوک و مضر به حال بورس باشه و در قوانین مثل دامنه نوسان و حجم مبنا و غیره تغییرات اساسی داده بشه دیدید کاهش زمان پیش گشایش گرچه ناقص انجام شد ولی تا مدتی موثر بود همچنین خود قوانین موجود بورس مثل وظایف ناظر بازار بدرستی انجام شه و نظم رو به بورس برگردونه در صدور کدهای جدید و حتی قدیم و دسترسی آنلاین برخی که اختلال در معاملات می‌کنند تجدید نظر بشه همچنین در مورد بستن و بازگشایی نمادها و عرضه‌های اولیه نظارت بر درستی گزارشات عملکرد هیات مدیره شرکت‌های بورسی صورت‌های مالی افزایش سرمایه‌ها چگونگی عملکرد بازارگردان‌ها و حقوقی شرکت‌ها و غیره ما که دیگه دست شستیم. به مرحله‌ای رسیدم که با خودم گفتم هرچی میخواد بشه بزار بشه به درک دیگه مهم نیست یک سال بیهوده گرفته شد سال بعد میام ببینم چه گلی به سرم زدی آقای بورس

آقای عزیز مشکل مدیر عوض کردن حل نمیشه ۴۰ هزار میلیارد پول کم بیارید بازار‌رو زنده کنید.

حاصل زحماتشون در وزارت اقتصاد کاملا مشهوده…!!! ایشون دستاوردش در وزارت اقتصاد چی بوده؟

در بورس که هیچ تجربه‌ای نداره … یعنی در بین مدیران موفق بازار سهام کسی پیدا نشد که معاون وزیر اقتصاد رو آوردند ؟

جدال کرونا و بورس

زمستان سال گذشته که ویروس کرونا وارد ایران شد و این ویروس با همه‌گیری بسیار بالا هموطنان زیادی را به کام مرگ کشاند و با راکد نمودن بازارهای شب عید در ماه‌ها و روزهای پایانی سال گذشته و بعد از آن کاهش تقاضای موثر در ابتدای سال جاری نرخ بهره را در اقتصاد به‌طور درون‌زا کاهش داد و شرایطی را پدید آورد تا به موجب آن نرخ سود سپرده‌های بانکی نیز کم شود. این مساله فشار مضاعف بر تقاضای سهام در بورس و فرابورس وارد کرد. از سوی دیگر مردمی که به دلیل محدودیت‌های کرونایی توان رفتن به سرکار نداشتند و از طرفی کاهش نرخ بهره که به فرار نقدینگی از بازار پول منجر شد در مدت اندک ۴ ماه شاخص کل سهام با رشد حدودا ۴ برابری، تقربیا بیش از ۳۱۰ درصدی مواجه شد. در اصل اگر بخواهیم نگاهی تحلیلی به وضعیت حال حاضر بازار سرمایه داشته باشیم توجه به این نکته ضروری است که تالار شیشه‌ای در حال حاضر یک نوسان بسیار بزرگ را پشت سر گذاشته که بخش قابل توجهی از آن به‌طور غیر مستقیم مرهون کرونا و بخش دیگر آن ناشی از نیاز دولت به تامین مالی از بازار سرمایه بوده است. عاقبت این ابرنوسان تنها بزرگ شدن حبابی بود که ناگزیر باید تخلیه می‌شد. از این رو ابرنوسان دیگری در مسیر نزولی رخ داد و این بار کسانی متضرر شدند که در اوج قیمت‌ها با تبلیغات ناپخته روانه این بازار شده بودند.

بورس تهران، بازاری با قوانین دست و پا‌گیری مانند حجم مبنا و دامنه نوسان چند دهه است که از معیار کارآیی به دور مانده، در سال جاری شاهد قفل شدن صفوف خرید و فروش بوده است. در واقع آنچه طی تمامی ماه‌های سال جاری شاهد آن بوده‌ایم ریسک بالای نقدشوندگی بوده که دلیل فروش حقوقی‌ها به صفوف خرید و کسب سود مناسب از واگذاری سهام به سرمایه‌گذاران خرد چندان به چشم نیامده است. در عوض به هنگام تغییر روند بازار و بدون خریدار ماندن سهام در دست مردم عادی در ماه‌های نخست ریزش قیمت این ریسک بیشتر عیان شد. همه اینها در کنار تهدیدهایی نظیر قیمت‌گذاری دستوری و ریسک تغییر قوانین که بارها خطر آن در طول ماه‌ها و هفته‌های اخیر تکرار شد، وضعیت را ناگوار کرده است. پر واضح است که تا به حال همه عوامل به جز حمایت نیم بند از بازار سهام به ضرر سهامداران بازار بوده است؟

تکرار مکررات

پیش از سال ۱۳۹۷ بورس تهران از جمله مقاصد سرمایه‌گذاری بود که به دلیل وضعیت نامطلوب اقتصاد و سرکوب نادرست قیمت ارز با رکود مواجه بود. با حال این رها شدن فنر قیمت ارز سبب شد تا مسیر دوسال و نیمه بازارسرمایه در روند صعود به ناچار آغاز شود. از این رو به ناچار که در طول سال‌های اخیر عواملی همانند خالص سرمایه‌گذاری پایین در اقتصاد ایران و نبود ارتباط موثر تجاری با کشورهای دیگر در عمل امکان رشد متعارف بورس مطابق با آنچه در کشورهای دیگر رایج است را از بازار سرمایه گرفته است. بررسی عملکرد شاخص بورس تهران در حدود ۲۸ سال اخیر نشانگر آن است که هر بار قیمت ارز افزایش یافته و به عبارتی بهتر پول ملی به بهانه‌های مختلف در مقابل ارزهای قدرتمند تضعیف شده است، شاخص بورس نیز به‌طور میانگین در واکنش به این تغییر بهای سهام را در حد معقول با ارزش واقعی دارایی تطبیق داده است. همین امر سبب شده در بیشتر ادوار گذشته بازار سرمایه، بازاری تورمی باشد. با این حال این مساله در دوره اخیر یعنی دو الی سه سال ابتدای دهه ۹۰ و بازه زمانی فعلی که از سال ۹۷ تا سال جاری ادامه داشته بازار تورمی سهام، محرک دیگری نیز داشته است. تحریم که خود بخشی از علت تورم بوده، در سال‌های اخیر بارها توانسته با تقویت انتظارات تورمی بر سنگینی صفوف خرید در بورس بیفزاید. طبیعی است که در چنین شرایطی قیمت‌ها هیچگاه تا ابد رشد نمی‌کنند و با تخفیف اثرات نامطلوب تورم یا کاهش تنش سیاسی راه برای تعدیل قیمت‌ها با واقعیات موجود هموار خواهد شد.

واکنش‌ها نسبت به بورس

یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه بازار سرمایه ایران به خاطر مکانیزم معاملاتی مانند حجم مبنا و دامنه نوسان و اتفاق‌هایی که در یک سال گذشته در زمینه افت و خیزهای هیجانی رخ داده است چندان رفتار منطقی ندارد، اظهار می‌کند: این موضوع باعث شده است تا نتوانیم پیش‌بینی دقیقی را از این بازار برای روزهای آینده ارایه دهیم. اکنون بازار سهام با توجه به وضعیت بازارهای رقیب در کشور، جذاب‌ترین بازار برای سرمایه‌گذاری است و از پتانسیل رشد بیشتری نسبت به سایر بازارها برخوردار است. با توجه به اینکه ۵۰ روز به پایان سال جاری باقی مانده است؛ بنابراین به هیچ عنوان در سال جاری نمی‌توان به رکورد ماه‌های نخست امسال دست پیدا کرد اما براساس پیش بینی‌های صورت گرفته روند بازار طی هفته و ماه‌های آینده صعودی خواهد بود. این کارشناس بازارسرمایه درخصوص انتخاب معاون وزیر اقتصاد به عنوان رییس سازمان بورس و تاثیر آن بر معاملات بازار سهام می‌گوید: روز سه شنبه از اواسط زمان معاملات بورس و از زمان مطرح شدن احتمال انتخاب معاون وزیر اقتصاد به عنوان ریاست سازمان بورس، بازار واکنش هیجانی و احساسی به این خبر نشان داد که در نهایت خبر رسمی وی به عنوان رییس سازمان بورس منتشر شد. با وجود اینکه رییس جدید سازمان بورس به صورت مستقیم در بازار سرمایه حضور نداشته است اما 1 تحصیلات وی اقتصاد است و می‌تواند کمکی برای معاملات این بازار باشد. به واسطه ضعف درونی موجود در بازار هر اتفاق یا خبری، حتی خبر نامرتبط می‌تواند تاثیر منفی بر بازار داشته باشد.