تصمیمات ضد تولید مجلس

علی قنبری

صحبــت‌هـــایــی کـه رییس‌جمهوری در خصوص تصمیم‌سازی‌های سیاسی مجلس در خصوص بودجه مطرح کرد، موضوع جدیدی نیست، این صحبت‌ها پیش از این‌بارها توسط اساتید اقتصادی، صاحب‌نظران و کارشناسان، مطرح و درباره آن صحبت شده است و کارشناسان هفته‌ها است ابعاد و زوایای گوناگون آن را تشریح می‌کنند. در واقع با وجود شعارهایی که مجلس قبل از انتخابات 98 مطرح کرده بود و از بودجه‌ای اصلاح شده و انقباضی سخن می‌گفت، اما در عمل آنچه که مردم و کارشناسان مشاهده کردند؛ برخلاف این ادعا بود. بدون تردید این روند در سال آینده اقتصاد ایران را با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهد کرد. در یک فقره، فقط نرخ پایه ارز را از 4200 تومان به 17500 تومان افزایش دادند. موضوعی که سقف عمومی بودجه را تا حد زیادی افزایش داده است و احتمالا اقتصاد کشور را با تکانه‌های تورمی عمیقی روبه‌رو خواهد کرد. از سوی دیگر بررسی روند تصمیم‌سازی‌های مجلس در خصوص بودجه نشان می‌دهد که نمایندگان تلاش کرده‌اند تا از طریق افزایش یارانه‌های نقدی به زعم خود تا 2برابر افزایش دهند. بر اساس تصمیم نمایندگان حدود 80میلیون ایرانی به انواع و اقسام مختلف از یارانه‌های نقدی بهره‌مند خواهند شد. این تصمیم مجلس 2 وجه دارد که نمی‌توان به سادگی از آن عبور کرد. از یک‌طرف نشان می‌دهد وضعیت اقتصادی کشورمان به اندازه‌ای بحرانی است که اکثریت قریب به اتفاق ایرانیان نیازمند دریافت یارانه هستند. از سوی دیگر هم شاخص‌های اقتصادی کشور با تکانه‌هایی چون رشد تورم، توسعه پایه پولی، رشد نقدینگی و افزایش فقر مطلق خواهد شد. ضمن اینکه این پالس را به جهان ارسال می‌کند که در ایران سیستم اقتصادی مبتنی بر اعانه جریان دارد و مساله رشد تولید، بهبود محیط کسب و کار و رشد اقتصادی برای این کشور مطرح نیست.  

نمایندگان تصور می‌کنند که افزایش دو برابری یارانه‌ها باعث خوشحالی و آرامش مردم خواهد شد، در حالی که امروز شما اگر از مردم کوچه و خیابان این سوال را مطرح کنید که آیا برای شما افزایش یارانه نقدی مهم‌تر است یا مهار تورم؟ اکثریت قریب به اتفاق ایرانیان پاسخ خواهند داد که مهار تورم برای آنها اهمیت ویژه‌ای دارد. این در حالی است که سال99 با عنوان رشد اقتصادی نام‌گذاری شده است و طبیعتا نمایندگانی که عنوان مجلس انقلابی را برای خود برگزیده‌اند، بیشتر می‌بایست در راستای تحقق این شعار برنامه‌ریزی می‌کردند. اما واقع آن است که بودجه‌ای که از سوی مجلس سلاخی شده است، فاقد المان‌های مناسب برای رشد تولید است. نه‌تنها زمینه رشد تولید در این بودجه فراهم نیست، بلکه می‌توان بودجه 1400 را بودجه‌ای ضد تولید تحلیل و تفسیر کرد. با این شرایط طبیعی است که به هر حال کاسه صبر رییس‌جمهوری نیز به هر حال سر ریز خواهد شد و از این روند بررسی بودجه انتقاد خواهد کرد. به نظرم ضروری است که کارشناسان بی‌طرف و رسانه‌ها بطور دقیق مشکلات بودجه را استخراج و در میزگردهای تحلیلی اقدام به تنویر افکار عمومی کنند. هرچند صداو سیما در این روزها تریبون خود را یکسره در اختیار منتقدان بودجه و دولت قرار داده، اما ضروری است که زمینه بحث و تبادل نظر علمی در خصوص بودجه ایجاد شود تا در نهایت بهترین تصمیم در این زمینه اخذ شود. از منظر اقتصادی ذکر این نکته ضروری است که این بودجه‌ای که از زیر دست مجلس خارج شده، کمکی به اقتصاد و معیشت کشور نخواهد کرد و باعث افزایش دامنه مشکلات نیز خواهد شد. رویکردهای بودجه در خصوص ارز مبنا، نرخ فروش نفت، نظامات مالیاتی، یارانه‌ای و...به گونه‌ای است که چشم‌انداز روشنی از اقتصاد ایران در سال 1400 ارایه نمی‌کند. بنابراین شخصا انتقادات رییس‌جمهوری را  بجا  و در راستای منافع عمومی کشور ارزیابی می‌کنم.