سهام عدالتی که مدیریت نشد
گروه بازارسرمایه|رقیه ندایی|
آزادسازی سهام عدالت در دومین ماه سال ۱۳۹۹ باعث شد که بسیاری از مشمولان سهام عدالت با انتخاب روش‌های مستقیم و غیر مستقیم سهام خود را اداره کنند و مدیریت اداره سهام را عهده‌دار شوند. در این میان سهام عدالت افرادی که در مهلت درنظر گرفته شده برای انتخاب نحوه مدیریت سهام خود اقدام نکرده‌اند، به صورت غیرمستقیم و توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی مدیریت خواهند شد. در نتیجه این گروه از اشخاص، سهامداران شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی محسوب می‌شوند.
از میان حدود ۴۹میلیون سهامدار عدالت، ۱۹میلیون نفر روش مستقیم و حدود ۳۰میلیون نفر، روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اند. این در حالی است که تعداد بسیار زیادی از ۳۰میلیون نفر، اطلاع دقیقی از آینده سهام خود و نحوه فعالیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی ندارند. قرار است انتخابات هیات‌مدیره شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت برگزار گردد اما؛ هنوز هم سهامداران این شرکت‌های استانی اطلاعات کامل و جامعی از انتخابات ندارند و تنها چندین روز به برگزاری انتخابات باقی مانده و با شواهد موجود نمی‌توان آینده بسیار روشنی برای سهامداران شرکت‌های سهام عدالت استانی دید.
با این حال بسیاری از کارشناسان بازارسرمایه بر این نظرند که سهام عدالت و اخبارو حواشی آن باعث شده بازارسهام روند اصلاحی را با سرعت بیش از پیش تجربه کند. سهام عدالت در دومین ماه سال گذشته و بعد گذشت تقریبا چهارده سال در بازارسرمایه آزاد شد، در زمان آزادسازی حواشی خود را داشت ولی بعد از آن اظهارنظرهای گوناگون باعث شد که وضعیت بازار کمی تغییر کند. برای مثال؛ حسن روحانی در روز ۲۴ دی ماه سال ۱۳۹۹ وعده کاهش نرخ دلار تا ۱۵ هزارتومان را داد و این اظهارنظر یا وعده نه تنها بازار ارز را با یک چالش جدی مواجه کرد، بلکه بازارهای موازی مانند بازار سرمایه را نیز وارد یک روند نزولی کرد. صحبت‌های رییس‌جمهور در حالی انجام شد که نرخ دلار بر روی ۲۴ هزار و ۷۵۰ تومان بود که پس از این اظهارنظر، طی ۵ روز دلار به نرخ ۲۱ هزار و ۸۰۰ تومان رسید و نکته جالب توجه در این خصوص این بود که تنها ۵ روز کاهش قیمت ادامه داشت.
در بازار سرمایه شاخص کل هم وزن از ۴۶۱ هزار و ۱۶۲ واحد طی ۱۶ روز کاری با ۴۵ هزار و ۷۷۵ واحد کاهش مواجه شد. نکته جالب این است که هنوز پس از گذشت تقربیا بیش از۳ ماه شاخص کل هم وزن نتوانسته است به ۴۶۱ هزار واحد برسد. همان‌گونه که گفته شد این صحبت‌ها در حالی بود که شاخص آمادگی بازی در سطح ۴۷۰ هزار واحدی را داشت و رییس‌جمهور با این اظهارنظر شوک بزرگی به بازار سرمایه وارد کرد.دلیل وارد کردن این شوک به بازار این موضوع بود که دولت رشد بازار سهام را به تعویق بیاندازد. یعنی دولت به دنبال سیاسی کاری مشخصی در بازار سهام است. این سطح از سیاسی کاری صدمه زیادی را به بازار سهام به ویژه سهامدار خرد وارد کرده است. سهامداری که دارای سهام عدالت بوده و مقدار زیادی از ارزش این سهام کاهش پیدا کرده است. مقایسه ارزش سهام عدالت در سال گذشته نشان می‌دهد، ارزش این سهام حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است.
سهام عدالت تاثیر عمده‌ای بر روی بازار داشت و شوک از یک سو و سیاسی شدن بازار سهام به خصوص سهام عدالت باعث ریزش‌های اخیرشد. سهام عدالت فرصت بسیار خوبی برای درآمدزایی دولت و ارگان‌ها بود اما؛ سوء مدیریت یا عدم شناسایی سود باعث شد که چشم‌ها از روی سهام عدالت برداشته و به سمت وسوی اوراق دوخته شود.به هرحال سهامداران سهام عدالت و بورس همه و همه در زیان هستند و با وجود این وضعیت هیچگاه سود واقعی خود را تجربه نمی‌کنند. مدت کمی به پایان دولت فعلی مانده و تنها امید می‌رود موضع دولت بعدی بها دادن به پتانسیل‌های موجود بازار سرمایه باشد.
سهام عدالت در ریزش‌های بازار مقصر است
علیرضا تاجبر، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا سهام عدالت باعث ریزش بازار سرمایه شد؟ اظهار کرد: در سال گذشته با موجی از اقبال نسبت به بازار سرمایه رو به رو بودیم و اقشار مختلفی وارد بازار سرمایه شدند. متاسفانه این افراد با انتظاراتی بی‌جا از بازار سرمایه و انتظاراتی که هماهنگ با بازار و منطبق با واقعیت‌های بازار نبود مواجه شده‌اند.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: از یک سو خروج پول و از طرف دیگر تامین نقدینگی بسیار شدید در بازار رخ داد و سهام عدالت در بازار سرمایه فروخته شد و پول آن به صورت خرد به دارندگان آن پرداخت شد.او در ادامه افزود: حقیقت امر این است که نمی‌توان گفت سهام عدالت به تنهایی باعث این وضعیت فعلی بازار سرمایه شده است، اما به هر حال خروج پول بیشتری را نیز از سوی نهاد‌های دیگر داشته‌ایم، اما با این حال سهام عدالت بخشی از مساله را منجر شده است.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه بیان کرد: در رابطه با سهام عدالت یک فرصت خیلی مناسب و خوب از دست رفت، سهام عدالت اگر روی هم انباشته می‌شد، می‌توانست تبدیل به بلوک‌های مدیریتی بسیار جذابی برای شرکت‌های هلدینگ شود و می‌توانستند این سهام خرد را مدیریت، تجمیع و آگهی کنند تا در نهایت به قیمت درست فروخته شود، ولی عرضه خرد سهام عدالت در بازار و این موضوع که در هر شرایطی از بازار عرضه شد منجر به ایجاد بخشی از نارضایتی‌های شد. البته که سهام عدالت به تنهایی باعث به وجود آمدن شرایط فعلی بازار نشده و یکی از عوامل تشدید‌کننده این شرایط بوده است.این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که چه عواملی سبب پدید آمدن شرایط فعلی بازار سرمایه شده است؟ بیان کرد: چند عامل باعث به وجود آمدن این شرایط شده است، یکی از این عوامل هیجانات بالایی بود که در زمان صعود بازار از سمت سهامداران بروز داده شد و صعود بی‌رویه بازار رقم خورد و به‌طور یقین این صعود بی‌رویه با یک نزول فرسایشی همراه خواهد بود و در حال حاضر شاهد این نزول هستیم، خروج پول و انتشار اوراق که وجود داشت و مطابق با واقعیت‌های بازار نبود عامل دیگری برای ریزش‌های اخیر بازار بود.
تاجبر در ادامه افزود: نکته دیگری که باید مطرح شود این موضوع است که بازار سرمایه ما بستر‌های لازم برای پذیرایی و ارایه خدمات به این تعداد سهامدار را ندارد و این بستر‌ها باید تقویت شوند.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت: اما روند بازار به این شکل نخواهد ماند و یک روز روند فرسایشی تمام خواهد شد و شرایط و عوامل بنیادی در حال حاضر به نفع بازار هستند، اما چند ابهام مهم مانند بی‌اعتمادی مردم که به تدریج باید بازگردد و بحث انتخابات و برجام مطرح است که اگر این عوامل حل و مشخص شوند، شرایط بنیادی بازار سرمایه به گونه‌ای است که اوضاع بهبود خواهد یافت.
