کابوس سهام عدالت
احسان عسکری
سهام عدالت با هدف توزیع عادلانه منابع کشور بین مستحقان دریافت این منابع اجرایی شد. با این وجود بخشی از مردم در فرصت زمانی که ثبت‌نام انجام می‌شد، نتوانستند برای به دست آوردن این سهم ثبت‌نام کنند. در نتیجه از دریافت سهام عدالت محروم شدند. در حال حاضر به‌واسطه آزادسازی سهام عدالت مشخص است که چه تعدادی از افراد مشمول سهام عدالت نشده‌اند و مستحق دریافت این سهام هستند. به این موضوع در دولت گذشته بسیار مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در مقاطعی نیز اعلام شد به افرادی که در زمان اجرا شدن طرح سهام عدالت، سهامی تعلق نگرفته، سهام عدالت داده می‌شود ولی تاکنون این مساله محقق نشده است. تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت یکی از برنامه‌هایی است که در دولت جدید درباره آن صحبت‌های زیادی شده است. علاوه بر آن، در کمیسیون اقتصادی مجلس نیز درباره سهام عدالت بحث و بررسی صورت گرفته است و به نظر می‌رسید که نتیجه آن به عنوان یک قانون ابلاغ شود. درواقع بنا بود سهام عدالت جاماندگان از شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت تخصیص پیدا کند. این مساله در حال حاضر در مجلس مطرح شده است و با توجه به اینکه تیم اقتصادی دولت جدید تشکیل شده، لازم است پیگیری بیشتری در خصوص آن صورت بگیرد تا بتوانند به بازماندگان از این طرح سهام عدالت واگذار کنند. در خصوص آزادسازی ۴۰ درصد باقی‌مانده سهام عدالت نیز باید گفت، هنوز هم تکلیف ۶۰ درصد آزاد شده سهام عدالت به طور دقیق مشخص نشده است.
سال گذشته ورق بازار سهام به‌واسطه آزادسازی ۳۰ درصد دوم برگشته به همین دلیل لازم است که برای آزادسازی ۴۰ درصد باقی‌مانده احتیاط بیشتری صورت بگیرد. البته افرادی که در سهام عدالت به روش مستقیم وارد شدند، همچنان امکان فروش ندارند. از طرف دیگر افرادی که به شکل غیرمستقیم سهامدار سهام عدالت هستند نیز با مشکلاتی روبرو هستند چرا که بسیاری از شرکت‌های سهام عدالت استانی هنوز وارد بورس نشده‌اند و آنهایی که وارد بورس شده‌اند هم در حال حاضر با صف فروش سنگین مواجه هستند.
در خصوص ۴۰ درصد باقی مانده لازم است که ابتدا تکلیف ۶۰ درصد آزاد شده مشخص شود و سپس برای ۴۰ درصد بعدی تصمیم‌گیری شود. لازم است برای آزادسازی ۴۰ درصد باقی‌مانده یک ساز و کار دقیق ارائه شود چرا که شکل فعلی فروش به یک کابوس برای بازار سرمایه تبدیل شده است که هرگاه بحث عرضه سهام عدالت پیش می‌آید، بازار سهام با واکنشی بسیار عجیب و غریبی مواجه می‌شود و نمی‌تواند به سادگی سهام عدالت را بپذیرد. علت این مساله نیز احتمالا به این دلیل است که حجم بالایی از نقدشوندگی را از بازار سهام خارج می‌کند.
به نظر در حال حاضر امکان عرضه ۴۰ درصد باقی مانده برای افرادی که به شکل مستقیم مدیریت سهام عدالت خود را دارند، وجود ندارد. یکی از روش‌هایی که می‌توان به آن اتکا کرد. این است که سهامداران مستقیم را به روش غیرمستقیم تبدیل کنند و برای شرکت‌های استانی سهام عدالت بازارگردان تعریف شود و این بازارگردان هم شبیه بازارگردان‌هایی که روی سهام فعال هستند، نسبت به ایجاد نقدشوندگی و خرید و فروش سهم این شرکت‌ها اقدام کنند. قیمت برخی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی با کاهش بسیار زیادی مواجه شده است و بیشتر شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت با P/NAV ۵۰ درصد عمل می‌کنند، بنابراین برای دارندگان سهام عدالت استانی قابل توجیه نیست که بخواهند دارایی خود را بفروشند.
