اتصال مستقیم ایران به چین و روسیه

مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌ها در وزارت راه و شهرسازی اظهار کرد: علت اینکه از نظر ترانزیتی و حمل و نقل بین کشورهای عضو اکو همگرایی ایجاد نشده، ریشه آن به میزان چسبندگی تجاری و اقتصادی بین کشورهای عضو برمی‌گردد که چسبندگی محکمی بین کشورهای عضو به ویژه کشورهای آسیای مرکزی ایجاد نشده و تجارت بزرگی بین آنها وجود ندارد بنابراین طبیعی است که حمل و نقل و ترانزیت بین آنها شکل نگیرد.

امین ترفع در گفت‌وگو با ایلنا توافقات تفاهمنامه سه‌جانبه ریلی بین ایران، ترکمنستان و قزاقستان اظهار کرد: کریدور ریلی بین این سه کشور موضوع جدیدی نیست و از مجموع کریدورهای اکو، KTI (قزاقستان، ترکمنستان و ایران) از قدیمی‌ترین کریدورهای تعریف شده در این منطقه است. ‌ وی ادامه داد: به تازگی در نشست مشترک نمایندگان ایران، ترکمنستان و قزاقستان، در حاشیه نشست سران کشورهای عضو اجلاس اکو، بر روی همگرایی کشورها برای افزایش ظرفیت‌های این مسیر تاکید شد وگرنه ایران دو مسیر ریلی به این دو کشور از گذشته داشته‌ است. مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌ها در وزارت راه و شهرسازی با اشاره به دو مسیر ریلی بین سه کشور مذکور گفت: یک مسیر از سرخس به سمت ترکمنستان و از این کشور به قزاقستان وصل می‌شود و مسیر دیگر از اینچه‌برون به بندر آکتائو قزاقستان می‌رسد که از همین مسیر از حاشیه خزر به‌طور مستقیم به ترکمنستان متصل می‌شویم.

ترفع با بیان اینکه ایران به هر حال برای رسیدن به روسیه و آسیای مرکزی و تردد از شرق دریای خزر باید از ترکمنستان و قزاقستان عبور کند، افزود: شراکت و همکاری در این کریدورها با دو کشور ترکمنستان و قزاقستان موضوع عجیبی نیست و برای موفقیت جریان ترانزیت باید کریدور قدیمی KTI احیا شود. وی با بیان اینکه حجم ترانزیت از مسیر ریلی در کشورمان عدد بالایی نیست، اظهار کرد: در دوران کرونا هر چند محدودیتی در مسیر ریلی با ترکمنستان نداشتیم اما در مسیر ترانزیت جاده‌ای با ترکمنستان محدودیت‌های اعمال شده است.  مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌ها با تاکید بر تجاری‌سازی کریدورهای ترانزیتی گفت: برای تجاری‌سازی کریدور KTI تفاهمنامه ریلی ذیل جلسه اکو امضا شده که بر همگرایی کشورها در راستای احیای این کریدور و استفاده از ظرفیت آن تاکید شده است.  ترفع افزود: ایران برای رسیدن به قزاقستان چند مسیر دارد، می‌توان ازطریق راه آهن اینچه‌برون به ترکمنستان رفت و از حاشیه دریای خزر به‌طور مستقیم وارد بندر اکتائو شد که این بندر یک شاخه به سمت شمال و روسیه و شاخه دیگر به‌طور مستقیم به چین می‌رود. دو سال گذشته هم در همین کریدور چند بار کشتی رو رو از بندر آکتائو وارد بندر کاسپین شد و از این مسیر به‌طور مستقیم به چین متصل می‌شویم. وی ادامه داد: مسیر ریلی دیگر از سرخس به ترکمنستان و از این کشور به ازبکستان می‌رسد و بعد از ازبکستان، ایران را به قزاقستان وصل می‌کند و به چین می‌رسد بنابراین از سرخس می‌توانیم به جنوب قزاقستان دست یابیم و به سمت ازبکستان و چین برسیم. مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌ها با تاکید بر اینکه مسیرهای ریلی ایران عبوری از ترکمنستان برای دسترسی به چین و کشورهای آسیای مرکزی اهمیت دارند، گفت: کریدور KTI مسیری برای رسیدن به بندر آکتائو و مقاصد مهم روسیه و چین است. البته همانطور که گفتم قدمت این تفاهمنامه به چند دهه گذشته برمی‌گردد و جلسه اخیر تنها تاکیدی بوده برای همگرایی کشورها جهت افزایش ظرفیت‌ها در این کریدور. ترفع در پاسخ به اینکه چرا تفاهمنامه‌های اکوچندان در ترانزیت بین کشورهای عضو چندان اثرگذار نبوده، اظهار داشت: پیمان اکو از نظر اسنادی فوق‌العاده پیشرفته است و ذیل اکو توافقنامه‌های ترانزیتی تعریف شده که مهم‌ترین آن بحث آزادی ترانزیت بین کشورهای عضو است که یکسری از این کشورها عضو این توافق شده‌اند. اما علت اینکه از نظر ترانزیتی و حمل و نقل بین کشورهای عضو اکو همگرایی ایجاد نشده، ریشه آن به میزان چسبندگی تجاری و اقتصادی بین کشورهای عضو بر می‌گردد که چسبندگی محکمی بین کشورهای عضو به ویژه کشورهای آسیای مرکزی ایجاد نشده و تجارت بزرگی بین آنها وجود ندارد بنابراین طبیعی است که حمل و نقل و ترانزیت بین آنها شکل نگیرد.  وی ادامه داد: از سوی دیگر باید در نظر بگیریم که ترانزیت از مسائل کلان بین‌المللی بسیار تاثیر می‌پذیرد و این تاثیر‌پذیری از فاکتورهای کلان اقتصادی و سیاسی باعث می‌شود هر موضوعی در بحث حمل و نقل و ترانزیت نوسان ایجاد کند. باید توجه داشته باشیم که هر یک کشورهای موجود در یک مسیر و کریدور ترانزیتی قوانین متفاوتی دارند و اهداف تجاری و اقتصادی آنها می‌تواند با سایر کشورهای واقع در ان مسیر همسو نباشد به همین دلیل است که اگر همگرایی بین کشورها ایجاد نشود، نوساناتی در بحث ترانزیت خواهیم داشت.  ترفع با اشاره به یکی از موضوعات توافقات اخیر در تفاهمنامه سه جانبه ریلی بین ایران، ترکمنستان و قزاقستان مبنی بر توسعه صادرات و ترانزیت، افزایش دو برابری مبادله و پذیرش واگن از مرز ریلی سرخس گفت: طبق آمارهای رسمی تناژ ترانزیت ایران به ترکمنستان در سال 98 حدود 287286 بوده که در سال گذشته به 444749 رسید و همچنین در شش ماه ابتدایی امسال تناژ ترانزیت به ترکمنستان 553134 بوده است.