استرس امتحانات حضوری را خنثی کنید

افسانه بهرامی

یکی از مواردی که همواره اولیا دانش‌آموزان با آن سر و کار داشته‌اند اضطراب امتحانات نهایی و پایان سال بوده است، این اضطراب‌ها امسال اما بیش از سال‌های دیگر نمایان شده، دلیل عمده آن هم دوری دانش‌آموزان از فضای مدرسه طی دو سال پاندمی کرونا بوده است. به همین خاطر حالا که مدارس بازگشایی شده‌اند و امتحانات به صورت حضوری برگزار خواهند شد، میزان این اضطراب می‌تواند برای برخی از دانش‌آموزان دسترس ساز شود. آنها در طول این مدت به آموزش آنلاین و برگزاری امتحانات آنلاین عادت کرده‌اند، به همین خاطر برگزاری امتحانات به صورت حضوری می‌تواند برای آنها دشواری‌هایی را به وجود بیاورد. حال اگر قرار باشد، اولیای دانش‌آموزان نقش موثری در کاهش این اضطراب داشته باشند باید قبل از هر چیز نوع استرس و اضطراب فرزند خود را شناسایی کنند. استرس یک حالت تنش روانی است که در برخی مواقع باعث هوشیاری و محافظت از ما شده و باعث می‌شود تا در برابر خطر، واکنش سریع نشان دهیم. استرس در دوران امتحانات نیز تا حدی طبیعی است و می‌تواند نشانه اهمیت دادن کودک و نوجوان به درس باشد که این نوع استرس «استرس مطلوب» شناخته می‌شود و به افزایش تمرکز و انگیزه در طول امتحانات کمک می‌کند اما وقتی استرس از کنترل خارج شود تبدیل به اضطراب می‌شود و با علائم مختلفی همچون دل‌درد، دل پیچه، حالت تهوع، تنگی نفس واختلال خواب ظاهر می‌شود. اضطراب در دوران امتحانات با روش‌هایی مثل خواب، ورزش و تغذیه قابل کنترل است در واقع دیر خوابیدن، کم خوابی و حذف یکی از وعده‌های غذایی بر کارکرد مغز تأثیرگذار است. برای تقویت مغز در دوران امتحانات لازم است تا کودکان و نوجوانان از مواد غذایی سالم استفاده کنند چراکه خوب غذا خوردن برای سلامت روحی و جسمی آنها مفید است.

 از سوی دیگر اگر قرار باشد دانش‌آموزان بدون استرس به جلسه امتحان وارد شوند باید از انواع فشارهای روحی و روانی دور باشند. یکی از دلایلی که باعث می‌شود دانش‌آموزان تحت استرس امتحان قرار بگیرند، باید و نبایدهایی است که عموما والدین برای نمره به آنها تکلیف می‌کنند. در این مواقع مقایسه کردن دانش‌آموزان با دیگر دوستان و هم دوره ای‌ها می‌تواند درجه استرس او را افزایش بدهد. از سوی دیگر نباید شرایط به گونه‌ای رقم بخورد که دانش‌آموز فقط مشغول درس خواندن باشد و از فعالیت‌های دیگر دور بماند. ورزش کردن یکی از روش‌های تخلیه اضطراب و استرس در روزها امتحان به حساب می‌آید. والدین نباید کاری کنند که فرزندشان با فکرهای آشفته و منفی به استقبال امتحانات برود. هر گونه مقایسه و امر و نهی در مورد نمره باعث می‌شود، دانش‌آموز درجه استرس و اضطرابش افزایش پیدا کند و این مساله بر روی میزان یادگیری او نیز تاثیر مستقیم خواهد داشت. والدین در دوران امتحانات وظیفه بسیار مهمی را برعهده دارند. آنها با عملکرد خود می‌توانند مستقیماً بر روی موفقیت یا اضطراب فرزندشان تأثیربگذارند. برخی والدین عموماً نگران نتیجه امتحانات و عملکرد فرزندشان هستند و متأسفانه استرس‌شان را به فرزندشان انتقال می‌دهند. والدین باید سعی کنند آرامش خود را حفظ کنند و این آرامش را به فرزندشان انتقال دهند. همچنین، آنها باید بیش از نمره به تلاش فرزندشان اهمیت دهند چراکه توقع بیش‌ازحد والدین از فرزند برای گرفتن نمره بالا منجر به استرس و اضطراب می‌شود و چنانچه کودک و نوجوان نتواند نمره بالایی را کسب کند همین مساله باعث کاهش اعتماد به نفس و از بین رفتن انگیزه او خواهد شد. والدین باید مقررات و تایم‌هایی را برای ساعت خواب، ساعت استفاده از تلفن همراه و تغذیه سالم بچه‌ها در نظر داشته باشند. برای کاهش اضطراب، والدین تنها می‌توانند نقش کمک‌کننده داشته باشند اما نقش درمان را نخواهند داشت لذا در صورت اضطراب شدید در کودک و نوجوان توصیه می‌کنم حتماً از یک متخصص خبره کمک گرفته شود. یکی دیگر از نکات مهمی که والدین در ایام امتحانات باید به آن توجه داشته باشند، آرام نگه داشتن جو خانه است. بنابراین، در زمان امتحانات هرگز در محیط خانه تنش ایجاد نکنید، فضای مناسب درس خواندن را برای فرزندتان فراهم کنید و از مهمانی رفتن و مهمان دعوت کردن در بازه زمانی امتحانات خودداری کنید.اگرچه مهمانی رفتن و مهمان دعوت کردن در دروان امتحان فرزندان ممنوع است اما محرومیت مطلق از تفریح و استراحت هم می‌تواند آسیب‌زا باشد؛ بنابراین سعی کنید در طول هفته زمان کمی را به استراحت و تفریح در خارج از خانه بگذرانید، همین مساله در کاهش اضطراب کودک و نوجوان می‌تواند تأثیرگذار باشد.