تورم از تیر ماه به‌شدت کاهش می‌یابد؟
همانطور که در ماه‌های گذشته اظهارنظرهای عجیب وزیر اقتصاد دولت سیزدهم، بعضا باعث به وجود آمدن هزینه‌ها و حاشیه‌هایی برای تیم اقتصادی دولت شده، به نظر می‌رسد این مشکل در میان معاونان خاندوزی نیز خود را نشان می‌دهد و بعضا از سوی آنها نیز وعده‌هایی مطرح می‌شود که چندان با واقعیت سازگار نیست و احتمالا همین صحبت‌ها در نهایت به ضرر دولت تمام خواهد شد. در شرایطی که یکی از اصلی‌ترین دستاوردهایی که تیم اقتصادی دولت سیزدهم بر آن می‌بالید پایین آوردن نرخ تورم نسبت به زمانی بود که دولت را تحویل گرفته بودند، اما آنچه که در هفته‌های اخیر رخ داده نشان می‌دهد که دیگر امکان اتکا به این دستاورد نیز وجود ندارد. بر اساس گزارش مرکز آمار، نرخ تورم در خرداد ماه یک رکورد تاریخی را به ثبت رسانده و به عدد 12 درصد در ماه رسیده است.
هرچند رییس‌جمهور در صحبت‌های اخیر خود با مردم به اشتباه اعلام کرد که زمانی که دولت را تحویل گرفته‌اند تورم ماهانه 60 درصد بوده اما در واقع آنچه که ثبت شده، بالاترین نرخ تورم ماهانه پس از پیروزی انقلاب اسلامی به شمار می‌رود.
افزایش تورم در خرداد ماه تا حدی قابل پیشبینی بود. با توجه به برنامه‌ریزی دولت برای حذف ارز 4200 تومانی برخی کالاها، قیمت‌ها آنها افزایش یافت اما آنچه که از دست دولت خارج شد، افزایش قیمت دیگر کالاهایی بود که لزوما ارتباطی با ارز دولتی نداشتند اما تغییر شرایط باعث افزایش قیمت آنها نیز شد تا به این ترتیب موج بزرگی از تورم در اقتصاد ایران آغاز شود. آن‌طور که از صحبت‌های اخیر رییس‌جمهور نیز بر می‌آمد، دولت انتظار دارد که در ماه‌های آینده دیگر قله تورمی ثبت شده در خرداد تکرار نشود و قیمت‌ها بار دیگر به ثباتی نسبی برسند اما تحلیل برخی اقتصاددان‌ها خلاف آنها را شامل می‌شود زیرا آنها معتقدند که موج افزایش قیمت در کالاهای اساسی به دیگر کالاها و خدمات نیز سرایت پیدا خواهد کرد و لااقل در کوتاه‌مدت خبری از کاهش شدید تورم نخواهد بود. با وجود این تحلیل‌ها، معاون وزیر اقتصاد بار دیگر وعده‌هایی تازه داده و این‌بار گفته که تورم به زودی به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.
سید محمد هادی سبحانیان معاون سیاست‌گذاری اقتصادی وزارت اقتصاد در پاسخ به سوالی در خصوص آخرین وضعیت نقشه‌راه رشد غیرتورمی گفت:
در شش ماهه دوم سال گذشته دولت در خصوص یکی از پایه‌های اصلی این برنامه که کنترل تورم بود، موفق عمل کرد. دولت توانست در راستای کنترل رشد نقدینگی و کنترل تورم نقطه به نقطه و تورم سالانه موفق عمل کند. البته این موضوع با بحث افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها در دنیا به دلیل خشکسالی و جنگ در اوکراین همزمان شد.
وی با بیان اینکه به سبب این تغییرات شاهد تورم‌های بی‌سابقه‌ای در کشورهای دنیا بودیم، گفت: اگر این اتفاقات رخ نمی‌داد قطعا کاهش تورم در شش ماهه دوم سال 1400 با شدت بیشتری رخ می‌داد. بنابراین دولت تلاش کرده است تا یکی از پایه‌های اصلی برنامه رشد غیرتورمی که کنترل تورم بود را با انضباط مالی بیشتر و کنترل رشد نقدینگی اجرایی کند. البته موفقیت‌هایی در این زمینه به دست آمد که باید تداوم یابد. سبحانیان ادامه داد: با توجه به سیاستی که دولت به موجب قانون بودجه در پیش گرفت، اصلاح سیاست‌های حمایتی و تغییر شیوه حمایت از ابتدای زنجیره به انتهای آن، این انتظار وجود داشت تا قیمت کالاها افزایش پیدا کند. البته این موضوع مقطعی خواهد بود و انتظار داریم در ماه‌های آینده این افزایش قیمت کنترل شده و موجب افزایش تورم نشود.
وی افزود: براساس اعلام مرکز آمار رشد قابل توجهی را در شاخص تورم شاهد بودیم، نکته اینجا است که این افزایش تورم قابل انتظار بود. مساله اصلی این است که این افزایش تورم یک افزایش مقطعی خواهد بود. انتظار داریم تا عدد تورمی که به حدود 12 رسیده است در ماه‌های آینده به‌شدت کاهش پیدا کند، دولت باید حتما در زمینه کنترل نقدینگی و کنترل نرخ ارز مقتدرانه و قوی عمل کند تا موتورهای خلق نقدینگی و تورم در کشور خاموش شود.
معاون سیاست‌گذاری اقتصادی وزارت اقتصاد در خصوص سایر اقدامات صورت گرفته در جهت اجرای برنامه رشد غیرتورمی، گفت: در حوزه شفاف‌سازی صدور مجوزها و تعیین شرایط لازم برای اخذ و ثبت محور شدن مجوزها تلاش‌های خوبی انجام شد. تکالیف چندین ساله دولت‌ها که بر زمین مانده بود را در شش ماه انجام دادیم. البته با پیگیری‌های بعدی گام‌های نهایی آن نیز برداشته خواهد شد تا مردم تسهیل صدور مجوزها را احساس کنند.
وی با اشاره به اینکه اصلاحاتی نیز در حوزه زیرساخت‌های مالیاتی نیاز بود، گفت: نیاز به اصلاحات نرم افزاری و قانونی نیز وجود دارد. به‌طور نمونه لایحه مالیات بر مجموع درآمد در شش ماهه دوم سال گذشته تدوین و ماه گذشته به دولت ارسال شد. لایحه اصلاح سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی نیز از جمله موارد دیگری بود که پیگیری شده است. در این موارد نیازمند تغییرات قانونی بودیم. این مباحث بخشی از نقشه‌راه رشد غیرتورمی فقرزدا بوده است. ضمن اینکه در خصوص استفاده از روش‌های تامین مالی نوین (تامین مالی زنجیره‌ای تولید) اقداماتی انجام شده است. سبحانیان تاکید کرد: با وجود اقدامات صورت گرفته لازم است اجرای این برنامه دنبال شود. این برنامه باید در دستور کار دولت قرار بگیرد. جلساتی در معاونت اقتصادی ریاست‌جمهوری در این خصوص برگزار شده است. دستگاه‌های مختلف در جلسات شرکت کرده و برنامه‌های خود را ارایه کردند. معتقد هستیم که این موضوع باید با قدرت بیشتری ادامه پیدا کند. وی در مورد تامین مالی زنجیره‌ای تولید گفت: نباید صرفا به پرداخت تسهیلات اکتفا کنیم. با توجه به شرایط تورمی نرخ سود حقیقی به‌شدت منفی است، بنابراین خیلی‌ها ممکن است این انگیزه را داشته باشند تا تسهیلات را دریافت کرده و صرف امورات دیگری کنند. یکی از روش‌هایی که می‌تواند به کنترل نقدینگی کمک کند و درصد اصابت تسهیلات به هدف را به شکل قابل توجهی افزایش دهد، تامین مالی زنجیره‌ای تولید است. معاون سیاست‌گذاری اقتصادی وزارت اقتصاد ادامه داد: براین اساس، حلقه‌های مختلف تولید را از مواد اولیه تا محصول نهایی اعتباردهی و هدایت می‌کنیم. در حقیقت به جای اینکه نقدینگی به هر کدام از زنجیره‌ها پرداخت شود، تولیدکنندگان می‌توانند از اعتبار استفاده کنند و این اعتبار خواهد بود که بین حلقه‌ها جابه‌جا خواهد شد.
معاون سیاست‌گذاری اقتصادی وزارت اقتصاد در پاسخ به سوالی در مورد پروژه‌های پیشران به عنوان محور دوم برنامه رشد اقتصادی غیرتورمی، گفت: یکی از محورهای اصلی برنامه تمرکز بر روی یک سری پیشران‌های تولید بود که بتواند به افزایش رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک کند. برای اینکه این اتفاق رخ دهد ابتدا باید تورم را در کشور کنترل کنیم. این اتفاق نیز رخ نخواهد داد مگر با کنترل رشد نقدینگی و کنترل نرخ ارز. در عین حال به صورت موازی اقدامات خوبی در حوزه معاون اول انجام شده است. افرادی در خصوص پروژه‌های پیشران متمرکز هستند. این پروژه‌ها شناسایی شده و سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی نیز توسط برخی شرکت‌های بزرگ دولتی، خصوصی یا نهادهای عمومی غیردولتی انجام گرفته است. این صحبت‌ها نشان می‌دهد که با وجود گذشت حدود یک سال از آغاز به کار رسمی دولت سیزدهم، هنوز برخی مسوولان این دولت بیش از آنکه به ارایه برنامه‌های دقیق و فنی خود پایبند باشند، به ارایه شعارهای بزرگ توجه دارند و باید دید در ادامه این شعارها یا وعده کاهش جدی تورم در تیر ماه محقق می‌شود یا خیر.
