راهی جز احیای دریاچه ارومیه نداریم
با توجه به ارزش اکولوژیک و زیست گونه‌های در معرض انقراض در منطقه، نقش در معیشت جوامع محلی، جذب گردشگر و لزوم پیشگیری از تبدیل شدن آن به یک کانون گرد و غبار، دریاچه ارومیه برای احیا نیازمند نگاه ویژه‌ای است و یک کارشناس حوزه آب ضمن اشاره به لزوم احیای این اکوسیستم مهم ابراز امیدواری می‌کند که دولت برای جان‌بخشی دوباره به «شوردریا» عزم خود را جزم کند.
وعده‌هایی که اجرایی نشد
رییس دولت ۲۹ مهر ۱۴۰۰ نیز با نمایندگان استان‌های آذربایجان شرقی و غربی در مجلس دیدار کرد و در پاسخ به دغدغه نمایندگان آذربایجان غربی درباره وضعیت دریاچه ارومیه و آثار و تبعات زیست محیطی ناشی از خشکسالی و کمبود آب در منطقه گفت: ستاد احیای دریاچه ارومیه بزودی با شکل جدید فعال خواهد شد تا با کمک نمایندگان، مدیران استان و دغدغه مندان کار را دنبال و اقدامات لازم را انجام دهد. در سال جاری نیز موضوع احیای دریاچه ارومیه مطرح بوده است به‌گونه‌ای که جلسه هماهنگی و بررسی اجرای طرح‌های اولویت‌دار استان آذربایجان غربی ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ به ریاست محمد مخبر - معاون اول رییس‌جمهوری - برگزار و در این جلسه با اشاره به مطالبات و تاکیدات رییس‌جمهور درخصوص احیای دریاچه ارومیه مقرر شد تا طرح‌های مرتبط با احیای این دریاچه هرچه سریع‌تر عملیاتی شود.
تدوین بسته نرم‌افزاری برای احیا
در شرایطی که نمایندگان مجلس نسبت به وضعیت دریاچه ارومیه ابراز نگرانی کرده‌اند، علی سلاجقه - رییس سازمان حفاظت محیط زیست - به تدوین بسته نرم‌افزاری برای احیای دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: اگر بسته نرم‌افزاری زودتر عملیاتی می‌شد و کارهای سخت‌افزاری و هزینه‌کردها در زمینه ساخت سد، تونل و... انجام نمی‌شد، شرایط بهتری رقم می‌خورد و نتایج ملموس و هزینه‌ها بسیار کمتر می‌شد. او درباره موضوعات بسته دوم گفت: کاملا یک بسته نرم‌افزاری است و بیشتر جنبه مدیریتی مطرح است و مسائلی چون کاهش مصارف آب در بخش‌های مختلف به‌ویژه کشاورزی و استفاده مجدد از آب را در بر می‌گیرد.
هیچ راه برگشتی نداریم
محمد موسوی‌خوانساری - کارشناس حوزه آب - به ضرورت احیای حتمی و بدون شک دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: هیچ راه برگشتی نداریم. بنابر گفته بعضی افراد درباره قابل احیا نبودن دریاچه اصلا مورد تایید نیست و دریاچه باید احیا شود چراکه فرهنگ و سنت دو استان آذریایجان شرقی و غربی در آن درگیر است. لطافت و رطوبت هوای این منطقه در امیدواری مردم و ایجاد حس امید تاثیر دارد. این کارشناس حوزه آب افزود: امیدواریم دولت سیزدهم عزم را جزم کند تا همه مسوولان ذیربط دور یک میز در استان‌های ذی‌نفع جمع شوند و بتوانند مدیریت جامع حوضه آبریز را عملیاتی کنند. او مهم‌ترین اقدامات سخت‌افزاری انجام‌شده در دریاچه ارومیه را برشمرد و گفت: اولین اقدام توقف سدهای در دست مطالعه و ساخت مانند سد نازلو و باراندوز چای در ارومیه، سد لیلان‌چای در ملکان و سد سیمینه‌رود در بوکان بوده است. در صورت اجرای این طرح‌ها و به بهره‌برداری رسیدن سدها تقریبا دریاچه ارومیه تمام می‌شد. در ادامه به اقدام برای رهاسازی آب از سدهای موجود به سمت دریاچه ارومیه اشاره کرد و افزود: تمام نهادهای متولی مانند جهاد کشاورزی، شرکت آب منطقه‌ای، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و هر سه استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان باید زیرنظر استانداری‌ها بر سر میزان آب تجدیدپذیر و قابل برنامه‌ریزی به توافق برسند و در نهایت سهم آب محیط زیست و دریاچه ارومیه مشخص شود که باید رها شود.
ضرری که 15 میلیون نفر را درگیر می‌کند
موسوی اقدام رهاسازی آب را «اقدامی بی‌نظیر» در سطح کشور خواند که از سال ۹۴ تا سال ۹۸ انجام شد و اظهار کرد: حق‌آبه دریاچه ارومیه با حجم آب قابل توجهی از رودخانه‌های سدهای مشرف به حوضه دریاچه ارومیه حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب بود که رهاسازی شد و این اقدام توانست دریاچه ارومیه را به وضعیت پایداری برساند. این کارشناس حوزه آب لازمه انجام این اقدام را تعویض دریچه‌های خروجی آب سدها مانند سد بوکان دانست تا بتواند حجم آب بسیار زیادی را در زمستان رها کند. این رهاسازی آب به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شد که در زمستان آب رها شود و بتواند خود را به دریاچه برساند و از دسترس کشاورزان خارج شود. این دریاچه مانند قایقی است که سه استان در آن دخیل هستند و منافع مشترک دارند. اگر این دریاچه به سمت خشکی رود - که در حال‌حاضر به سرعت به این سمت حرکت می‌کند - ضرر آن متوجه ۱۰ تا ۱۵ میلیون نفر از مناطق شمال غربی کشور خواهد شد.
