رمزگشایی از چرایی کاهش قیمت نفت

نرسی قربان

قیمت نفت روز جمعه در بحبوحه نگرانی نسبت به رکود اقتصادی و رشد ارزش دلار امریکا، کاهش پیدا کرد. یعنی بهای معاملات نفت برنت ۴۱ سنت معادل ۰.۵ درصد کاهش یافت و به ۹۰ دلار و ۵ سنت در هر بشکه رسید. 

نفت برنت جمعه شب با ۶۳ سنت افزایش بسته شده بود. شاخص نفت امریکا روز پنج شنبه با ۵۵ سنت افزایش بسته شد در حالی که ابتدای معاملات تا سه دلار افزایش داشت. نوسانات کاهشی که بسیاری از تحلیلگران به دنبال رمزگشایی از ابعاد گوناگون آن هستند. واقع آن است پس از حمله روسیه به اوکراین و آغاز دوره‌ای از تنازعات راهبردی بین اروپا و امریکا با روسیه، قیمت نفت در بازارها پس از تحریم روسیه و تحولات بعدی افزایش پیدا کرد به گونه‌ای که حتی جهان نرخ نفت 120دلاری را نیز به خود دید. اما به مروز زمان پس از کاهش نوسانات و افزایش ورودی نفت به بازارها، قیمت نفت آرام ارام به سمت تعادل بیشتر حرکت کرد. 

طی هفته‌های اخیر نشانه‌های بیشتری از کاهش بحران و انجام گفت‌وگوهای بیشتر میان روسیه و اوکراین مشاهده می‌شود، طبیعی است نتیجه آن در نرخ نفت نیز نمایان می‌شود و قیمت‌ها در دالان کاهشی قرار بگیرد. 

به‌طور کلی وقتی رشد اقتصادی در جهان کاهش پیدا می‌کند این روند باعث کاهش تقاضا در بازار نفت می‌شود و این روند باعث تعدیل قیمت نفت می‌شود. البته هنوز قیمت نفت بسیار بالاست و جا دارد که قیمت نفت بیشتر از این کاهش پیدا کند تا جایی که به یک تعادل نسبی برسد. 

به‌طور کلی می‌توان گفت هر اندازه تنش‌ها در اوکراین کاهش پیدا کند و زمینه برای پایان تحریم‌های روسیه فراهم شود، قیمت نفت بیشتر کاهش می‌یابد و هر اندازه که نشانه‌های تنش و جنگ بیشتر شود قیمت نفت نیز نوسان افزایشی بیشتری پیدا می‌کند. در این میان بسیاری از ایرانیان می‌خواهند بدانند، سرنوشت ایران در بازار نفت چگونه رقم می‌خورد. بر اساس گزارش‌های نهادهای مسوول، ایران در بازار نفت حضور دارد و بیش از 1میلیون بشکه در هر روز فروش دارد. 

یکی از گزاره‌های مرتبط با احیای احتمالی برجام، مرتبط با چگونگی حضور ایران در بازار نفت است. جدا از حضور ایران در بازار صادرات نفت بر اساس برجام قرار شده که در یک بازه زمانی 120 روزه ایران 50میلیون بشکه نفت خود را به فروش برساند. این رقم با توجه به اینکه ایران حدود 70 تا 80میلیثون بشکه نفت بر روی نفتکش‌هایش دارد، باعث می‌شود تا تحرک نسبتا مطلوبی در زمینه صادرات برای ایران فراهم شود.

 البته با توجه به اینکه این حجم کمتر از نیم درصد مصرف ماهیانه نفت در سطح جهان است تاثیر بنیادینی در بازار نفت نخوئاهد داشت، اما به‌طور کلی حضور ایران در بازار صادرات نفت و پایان تحریم‌ها، بخشی از التهابات موجود در بازارهای بین‌المللی را کاهش می‌دهد و زمینه لازم برای ایجاد تعادل بیشتر در بازارها را فراهم می‌سازد. در این صورت کشورهای اروپایی نیز می‌توانند بخشی از کاهش رشد اقتصادی خود را از این طریق جبران کنند. 

نباید فراموش کرد، قیمت انرژی به‌طور مستقیم در شاخص‌های اقتصادی جهانی تاثیرگذار است و ایجاد ثبات بیشتر در این بازارها به ثبات بیشتر اقتصادی کشور‌ها کمک می‌کند. ایران هم به دنبال آن است که پس از احیای برجام نقش تاریخی خود را در بازار نفت ایفا کند.