لابی، پیروزِ شکست استیضاح
تعادل | فرشته فریادرس |
قرار بود جلسه استیضاح وزیر صمت روز یکشنبه هفته جاری برگزار شود، اما با رایزنی دولت و مجلس «سیدرضا فاطمی‌امین» روز گذشته به مجلس رفت تا به پرسش‌های نمایندگان پاسخ دهد. به نظر می‌رسید که وضعیت تولید و بازار خودرو، کار دست وزیر صنعت بدهد؛ تا جایی که شلیک بیشتر حملات موافقان استیضاح وزیر، از سمت خودرو بود. نمایندگان موافق استیضاح، همچنین از دو برابر شدن قیمت خودرو و آرزوهای دست‌نیافتنی برای خرید خودرو سخن گفتند و اینکه در حال حاضر میلیون‌ها دلار از جیب سهامداران به جیب دلالان خودرو می‌رود. حتی گفته شد که فاطمی‌امین، گوشت واردات خودرو را دست گربه سپرده و هر روز میلیون‌ها تومان به قیمت خودرو افزوده و کیفیت آن بدتر شده. و صحبت از رانتی شد که به گفته یکی از نمایندگان، وزیر با هماهنگی معاونش در ثبت سفارش واردات موبایل به نفع چند شرکت از دوستان خود انجام داده است. در مقابل اما مخالفان استیضاح عنوان می‌کردند اینکه ما مخالف استیضاح هستیم، به این معنا نیست که چک سفید امضا داده‌ایم. در حالی که تا هفته گذشته حذف فاطمی امین از وزارت صمت قطعی به نظر می‌رسید و حتی سناریوی استعفا مطرح بود، اما شنیده‌ها حاکی از تغییر فضای عمومی مجلس در چند روز اخیر به نفع وزیر صنعت داشت. گویا دولتمردان در این هفته در لابی‌های پشت پرده موفق شده‌اند رای نمایندگان مخالف را برگردانند. برهمین اساس وزیر صمت با ۱۸۶ رای موافق از استیضاح گریخت.
چرا استیضاح وزیر صمت رای نیاورد؟
جلسه استیضاح سیدرضا فاطمی امین وزیر صمت در غیاب ابراهیم رییسی در دستور کار روز گذشته مجلس قرار گرفت. رییس دولت دلیل عدم حضورش را استقبال از نخست وزیر ارمنستان عنوان کرد. استیضاح اول فاطمی امین در تابستان امسال، بعد از کش و قوس‌های فراوان، با وساطت ابراهیم رییسی و وعده او برای معرفی دو وزیر به مجلس در آستانه تغییرات وزارت صمت و تشکیل وزارت بازرگانی، استیضاح فاطمی امنی منتفی شد. در ادامه، محمدباقر قالیباف با بیان اینکه «رییس‌جمهور در آخرین صحبت عنوان کرد که به این نتیجه رسیده‌اند که وزارت صمت حتما نیازمند تجدید نظر بوده و به دو وزارتخانه تبدیل شود و نهایتاً دو وزیر به مجلس معرفی شود تا اصلاح ساختاری اصولی صورت گیرد.» از نمایندگان موافق استیضاح دوماه فرصت گرفت تا ابراهیم رییسی دو وزیر را به مجلس معرفی کند. اما با نزدیک شدن به موعد استیضاح وزیر صمت در ۱۰ آبان، زمزمه‌ها از برگزاری جلسات وزیر صمت با نمایندگان برای منتفی کردن استیضاح به گوش می‌رسید. یک نوبت جلسه مجمع نمایندگان استان تهران در دفتر فاطمی امین و جلسه با فراکسیون اکثریت مجلس موسوم به فراکسیون انقلاب اسلامی که محور آن را قالیباف عهده‌دار است، شائبه همراهی و هماهنگی برخی نمایندگان مجلس برای منتفی کردن استیضاح وزیر صمت را برجسته کرد.
کارشناسان سیاسی معتقدند که با توجه به ناآرامی‌های اخیر در کشور، حاکمیت جابه‌جایی در کابینه را چندان به صلاح نمی‌داند. برخی نیز بر این باور هستند که با توجه به حمایت تمام قد هسته سخت نظام از دولت و تمایل رییسی برای نگاه داشتن فاطمی امین، مجلس نحیف انقلابی، ضعیف‌تر از آن بود که توانایی رای به استیضاح را در این مرحله داشته باشد، از این رو این گمانه زنی تقویت شد که برخی نمایندگان تنها برای امتیازگیری از وزارت صمت، استیضاح را مطرح کرده‌اند. با این همه باید گفت برای شکست استیضاح مراحل اساسی طی شده؛ مجمع نمایندگان استان تهران به عنوان نمایندگان پیشگام در شکست استیضاح فاطمی امین نقش مهمی را ایفا کردند. جلسات فاطمی امین در ساختمان وزارتخانه با این نمایندگان، آنها را به این نتیجه رساند که نمایندگان استان تهران به وزیر صمت رای اعتماد خواهند داد. این در حالی است که دبیر کمیسیون اقتصادی مجلس نیز گفته بود به جای استیضاح به فاطمی امین، باید کمک کنیم تا او به اهداف تعیین شده برسد. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد جلسه مجمع نمایندگان تهران با وزیر صمت، روز دوشنبه جلسه‌ای موثر بوده است. هر چند خبری از محتوای این نشست منتشر نشد، اما مالک شریعتی دبیر کمیسیون انقلاب اسلامی نیز گفته بود فاطمی امین با حضور در جمع بیش از ۴۰ نفر از نمایندگان، توانست آنها را درباره منتفی کردن رای به استیضاح قانع کند. چنارانی، نماینده موافق استیضاح نیز در صحن علنی مجلس اعلام کرد که برخی از نمایندگان مجلس از بدو ورود گزینه 2 را اعلام می‌کنند، بنابراین باید مشخص شود این 2 از کجا آمده؛ از تماس‌های دیشب و فشارهای بسیار به نمایندگان و لابی‌های مکرر! در همین حال برخی رسانه‌ها نوشتند: «مرور رسانه‌های حامی و متعلق به دولت سیزدهم خبرگزاری ایرنا، و روزنامه ایران از برنامه‌ای منسجم یعنی تشکیل کمپین رسانه‌ای، برای شکست استیضاح وزیر صمت حکایت می‌کند. مصاحبه با بیش از ۶۰ نماینده مجلس و ده‌ها مسوول اتحادیه صنفی، حکایت از اجماع بر ثبات فاطمی امین در وزارت صمت داشت. علاوه بر این، دو جلسه مهم مجمع نمایندگان استان تهران و اعضای فراکسیون انقلاب در شکست درخواست برای استیضاح وزیر صمت بی‌تاثیر نبود.»
مخالفان وزیر صمت چه گفتند؟
خرید خودرو؛ آرزویی دست‌نیافتنی!
جلال رشیدی کوچی به عنوان موافق استیضاح فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه خرید خودرو تبدیل به آرزو برای مردم شده، گفت: قصه خودرو غصه پردردی است اجازه دهید فرد جدیدی در وزارت صنعت، معدن و تجارت حضور پیدا کند تا این وزارتخانه را به مسیر خود برگرداند. او اظهار کرد: آقای فاطمی امین شما فردی پاک و سالم هستید، اما شرط پذیرش هر نوع مسوولیت علاوه بر سالم بودن، توان مدیریتی است. به عبارت دقیق‌تر شرط کافی برای وزارت توان مدیریت، برنامه‌ریزی، شجاعت و ایستادن در برابر مافیای زر و زور و تزویر است.
حسن نوروزی نایب‌رییس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس هم به عنوان موافق استیضاح با بیان اینکه «فاطمی امین در حوزه مبارزه با فساد ضعیف عمل کرده»، اظهار کرد: وزیر صمت عضو کمیته پولشویی است و بر اساس آیین نامه داخلی پولشویی مسوولیت‌هایی را بر عهده دارد، اما آقای فاطمی امین یک مرتبه هم در جلسات این کمیته حضور نیافته است. او گفت: به نظر من آقای فاطمی امین، در حوزه مبارزه با فساد ضعیف عمل کرده است.
فامیل‌بازی در صمت!
صدیف بدری نایب‌رییس کمیسیون عمران مجلس به عنوان یکی از متقاضیان استیضاح وزیر صمت تاکید کرد: وعده‌های بر زمین مانده وزیر صنعت، معدن و تجارت در حوزه خودرو و نابه‌سامانی این صنعت با گذشت ۱۴ ماه از اداره این وزارتخانه توسط آقای فاطمی امین حاکی از آن است که ایشان درک درستی از واقعیت‌های صنعت خودرو نداشته و نیازمند رویکردی جدید با عزمی جدی در این حوزه هستیم. نماینده مردم اردبیل تصریح کرد: یکی دیگر از وعده‌های بر زمین مانده حذف قرعه‌کشی خودرو است که به دفعات این وعده را دادند، اما با ورود به سال جدید موضع وزارت صنعت ۱۸۰ درجه تغییر کرد و به یک‌باره اعلام کردند که نمی‌توان قرعه‌کشی را یک شبه حذف کرد. از دیگر وعده‌های وزیر، کاهش قیمت تمام شده خودرو است. آنچه که در بازار خودرو می‌گذرد کمترین تشابهی با اظهارات وزیر صنعت، معدن و تجارت ندارد. بنابر اظهارات او، عدم توجه به شایسته سالاری در این وزارتخانه و ورود بیش از ۷۰ نفر از افرادی که حتی یک ساعت نیز تجربه کاری نداشته و به صورت فامیلی و هدایت شده در این وزارتخانه حضور یافته‌اند قابل قبول نیست. قیمت‌های افسارگسیخته کالا‌های مختلف قابل قبول نمی‌باشند.
آقای وزیر دوران ان‌شاءالله ماشاءالله تمام شده
هاجر چنارانی عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس به عنوان موافق استیضاح خطاب به وزیر صنعت، معدن و تجارت، گفت: آقای وزیر دوران ان‌شاءالله ماشاءالله تمام شده است و مردم احترام، کار و اقدام انقلابی می‌خواهند. وی گفت: اینکه از همان ابتدای جلسه دو دو (به نشانه مخالفت نمایندگان) می‌کنید، از کجا آمده، آیا از تماس‌های پشت پرده و فشار و لابی آمده است. چنارانی متذکر شد: به عنوان رییس فراکسیون نمایشگاه‌ها می‌گویم امیرکبیر در سال 1851 در اولین نمایشگاه لندن برای ایران 92 متر غرفه گرفت اما امروز این پست توسط وزیر به روابط‌عمومی خندوانه داده شده، خدایا از امیرکبیر به روابط عمومی خندوانه رسیده‌ایم، این چه وضعی است؟
گوشت واردات خودرو را دست گربه سپرد
لطف‌الله سیاهکلی، دیگر نماینده موافق استیضاح وزیر صمت گفت: نمایندگان بنای تقابل با دولت ندارند، نمایندگان خواست مردم و نیاز مردم را پیگیری می‌کنند. مخالفت یا انتقاد از یک وزارتخانه و شخص وزیر اصلا به معنای مخالفت با دولت نیست، مجلس بنای بر تقابل با دولت را مطلقا ندارد. در ادامه، سیدمرتضی حسینی نماینده مردم میانه هم در موافق با استیضاح وزیر صمت گفت: مرور کارنامه سیدرضا فاطمی امین در ۱۴ماه نشان می‌دهد که وی به هیچ یک از وعده‌های خود در روز اخذ رای اعتماد عمل نکرده است. ناصر موسوی لارگانی نماینده فلاورجان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس طی سخنانی به عنوان موافق استیضاح گفت: از همان ابتدانسبت به توان، تجربه و تخصص آقای فاطمی امین برای عمل به وعده‌هایش تردید جدی داشتیم و در حال حاضر کارنامه ایشان خالی از عمل به وعده‌ها بوده و به فاز تخریب اقتصادی کشور و نابودی اعتماد عمومی رسیده است.
مدیران سه خودروسازی به چه افرادی متصلند؟
او همچنین در بخش دیگری از سخنانش گفت: پس از مدت‌ها تأخیر در تدوین آیین‌نامه واردات خودرو، ناگهان کوه وزارت صنعت موش زایید؛ درحالی که هدف مجلس شکستن انحصار، ارتقای کیفیت و متعادل کردن بود، اما در کمال تعجب آقای وزیر به ملت لیستی از چند شرکت مجاز وارد‌کننده خودرو اعلام کرد که تمام مرتبط با مافیای خودرو‌های مونتاژی هستند و به عبارتی گوشت را دست گربه سپرد و انحصار در انحصار و رانت در رانت ساخت. موسوی لارگانی گفت: از انتصاب مدیرعامل ایران خودرو سایپا و پارس خودرو شروع می‌کنیم که الحمدالله بدون سفارش رانت و فشار انتخاب شده‌اند! اگر آقای فاطمی امین صلاح می‌دانند بگویم که هر کدام از این سه نفر به چه افرادی وابسته هستند.
رانت در ثبت سفارش موبایل!
موسوی لارگانی با اشاره به وعده فاطمی امین در جلسه روز رای اعتماد در شهریور ۱۴۰۰ مبنی بر اجرایی شدن سامانه صدور مجوز‌ها تا پایان سال و حذف امضا‌های طلایی خطاب به فاطمی امین عنوان کرد: از ابتدای امسال واردات تلفن همراه بالای ۶۰۰ دلار ممنوع شد و در اوایل اردیبهشت ماه معاون سمت با هماهنگی با چند شرکت دوست شما بی‌سر و صدا برای مدت یک هفته سایت ثبت سفارش را باز کرد و سپس بست و دوستان پر نفوذتان به مدد رانت اطلاعاتی حجم بزرگی از سفارش گوشی را ثبت کردند و بعد از بسته شدن سایت همان شرکت‌ها با عوامل‌تان در وزارت صمت وارد مذاکره و تمام سفارشات زیر ۶۰۰ دلار را به بالای ۶۰۰ دلار تغییر داده و به این ترتیب رانت چرب و نرمی نصیب شان شد که تا امروز هم مشغول فروش موجودی انبار‌های خود هستند و البته شما در راستای کمک به دوستانتان همچنان سایت ثبت سفارش را بسته‌اید.
در این میان دفاع نماینده مردم جهرم و خفر، مخالف استیضاح وزیر صمت در نوع خود جالب بود. او دراظهاراتی گفت: ظلم است به وزارت صمت که ما همه ماموریت‌های این وزارتخانه را منحصر به خودرو بکنیم. چرا هم باید کیفیت خودرو را افزایش دهیم هم قیمت آن را کاهش دهیم. استانداردسازی خودرو و کاهش قیمت خودرو در دستور کار فاطمی امین قرار دارد. خودرو یک مشکل 40 ساله دارد و امکان حل آن در 2 سال وجود ندارد.
فاطمی امین: ضعف‌ها را می‌پذیرم!
وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه دولت و مجلس انقلابی باید با همدلی و همراهی مشکلات کشور را حل کنند، اظهار کرد: من ضعف‌ها را می‌پذیرم. سیدرضا فاطمی امین در جلسه علنی روز سه‌شنبه و در جریان بررسی استیضاح خود ضمن قرائت نامه رییس‌جمهور به نمایندگان اظهار کرد: دولت و مجلس انقلابی باید با همدلی و همراهی و کمک به یکدیگر مشکلات کشور را حل کنند؛ من ضعف‌ها را می‌پذیرم و پاسخ‌هایی دارم. وی توضیح داد: اول باید بگوییم که ما چه چیزی تحویل گرفته‌ایم؟ در دولت قبل ظرف چهار سال، پنج وزیر و سرپرست در وزارت صمت مدیریت داشتند این نشان می‌دهد که این حوزه پرچالش و پردردسر است. او با بیان اینکه ما وارث مشکلات انباشته‌ای هستیم که باید با هوشمندی آنها را اولویت‌بندی کنیم، گفت: قطعا باید خودروسازی ایران اصلاح شود. وزیر صمت با بیان اینکه اگر اثبات شود در واردات خودرو با شرکت من قرارداد بسته‌اند استعفا می‌دهم، اظهار داشت: این حرف را نمیبخشم و از آقای قالیباف می‌خواهم پیگیری قضایی شود. فاطمی‌امین در مورد انتسابات فامیلی، هم تصریح کرد: فساد و فامیل بازی به ما نمی‌چسبد؛ من برادرخانم ندارم اما بارها گفته‌اند که ایشان را در پست‌های مختلف به کار گرفته ام؛ برادر خانم بنده در تصادف جاده‌ای کشته شده. چرا شایعات اینچنینی مطرح می‌شود؟
چرا رای «فاطمی امین» جلوی دوربین‌ها شمرده شد؟
پس از اظهارنظر نمایندگان موافق استیضاح، دفاع وزیر صمت و نیز نمایندگان مخالف، عدم اعتماد به رای نمایندگان گذاشته شد؛ نمایندگان نیز با ۸۴ رای موافق ۱۸۶ رای مخالف از مجموع ۲۰۴ نماینده حاضر در جلسه علنی، با استیضاح فاطمی امین مخالفت کردند تا او همچنان در سمت وزارت صنعت، معدن و تجارت ابقا شود. یکی از موضوعات سوال برانگیز جلسه استیضاح سیدرضا فاطمی امین، نحوه شمارش آرای نمایندگان مجلس بود؛ آرایی که جلوی دوربین‌ها شمرده شدتا جایی که هیات رییسه چندین بار از نمایندگان خواست مقابل میز تعبیه شده نایستند و اجازه دهند دوربین‌ها، شمارش آراء را ثبت و ضبط کنند. به نظر می‌رسد، حاشیه‌های پیش آمده برای رای‌گیری زاهدی وفا در تغییر در روند شمارش آرا و شفافیت تاثیرگذار بوده؛ چون زاهدی وفا تا تکیه زدن بر صندلی وزارت تنها یک رای کم داشت؛ آن زمان سه بار رای زاهدی وفا شمارش شد اما در نهایت او با اختلاف یک رای نتوانست از مجلس رای اعتماد بگیرد.
دعواهای سرکاری بر سر تفکیک
بحث مهم دیگر در جلسه استیضاح وزیر صمت، پیش کشیدن بحث تفکیک وزارت صمت به دو وزارتخانه بود. دعواهای سرکاری چند ساله که درنهایت باهمه هزینه‌هایی که برای آن انجام شد، رییس مجلس آن را منتفی دانست. محمدباقر قالیباف به ارایه توضیحاتی درباره اظهارات مطرح شده از سوی لطف‌الله سیاهکلی که به عنوان موافق استیضاح صحبت کرد، پرداخت و گفت: درباره آنچه که آقای سیاهکلی درباره تفکیک دو وزارتخانه اشاره کرد، باید بگویم که مرکز پژوهش‌های مجلس و کمیسیون و تعدادی از کارشناسان این موضوع را بررسی کردند و نهایتاً به جمع‌بندی تخصصی درباره تفکیک صمت به دو وزارت خانه نرسیدند. این در حالی است که پیش از این مجلس شرط عدم استیضاح وزیر صمت را تفکیک وزارت صنعت، معدن، تجارت و معرفی دو وزیر جدید اعلام کرده بود.
