هفت توصیه برای تحقق حکمرانی نو

رییس مرکز پژوهش‌های مجلس هفت توصیه راهبردی برای تحقق حکمرانی نو را تشریح کرد. بابک نگاهداری رییس این مرکز در هفت توصیه راهبردی به تشریح مولفه‌های تحقق حکمرانی نو پرداخت. توصیه‌های رییس مرکز پژوهش‌های مجلس به شرح زیر است؛ 

۱- با گذشت بیش از ۴۰ سال از عمر انقلاب اسلامی و کسب تجربه در ساحت‌های مختلف اداره و حکمرانی کشور، ضرورت بازنگری و بازطراحی نظام حکمرانی بر مبنای آرمان‌های اصیل انقلاب اسلامی و با توجه به تحولات محیطی، ضروری به نظر می‌رسد که می‌توان این مهم را به عنوان «حکمرانی نو» تلقی نمود.

۲- هدف حکمرانی نو، اصلاح و ارتقای ظرفیت‌های حکمرانی بومی مبتنی‌بر اقتضائات ارزشی و ملی با رویکرد مساله محوری، انعطاف‌پذیری و پویایی، دانش‌بنیان و هوشمندسازی و نگاه کارکردی - ساختاری و ابزاری است. راهبران و متولیان حکمرانی نو می‌بایست درک، شجاعت، عزم، توان و ظرفیت بازنگری در نهادها، ساختارها و فرآیندهای کلان را داشته باشند تا حکمرانی به کارآمدی لازم دست یابد و سرمایه اجتماعی افزایش پیدا کند.

۳- تحقق و پیاده‌سازی حکمرانی نو، امری دفعی و یک‌باره نیست، بلکه امری تدریجی و مستمر است که نیاز به اقدامات پژوهشی، سیاستی و عملیاتی دارد که به‌طور مستمر در قالب یک چرخه منظم باید انجام شود و به صورت مستمر با رویکرد بازخوردگیری اصلاح شود.

۴- قانون اساسی میثاق مشترک یک ملت و نخ تسبیح تعاملات ارکان دولت و ملت و مرجع حل اختلاف بنیادین در عرصه حکمرانی است. مشارکت مردمی در مقدمه و اصول متعدد قانون اساسی مورد تاکید است. در حکمرانی نو باید بسته ابزارهای حکمرانی استخراج شود و از مردم و ظرفیت‌های مردمی برای بهبود کارکردهای نظام حکمرانی همچون سیاستگذرای، تنظیم‌گری، نظارت، مطالبه‌گری و اجرا، استفاده شود. البته این کار نباید با تقلید و کپی‌برداری نادرست از ابزارهای دیگر نظام‌های حکمرانی انجام شود.

۵- سنت‌های الهی قواعد الهی حرکت در این عالم را طراحی کرده و نشان می‌دهند که موفقیت در این عالم در پرتو شناخت سنن الهی و حرکت مبتنی‌بر آنها میسر می‌شود. حرکت بر مبنای سنت‌های الهی باعث می‌شود که انسان با سامانه آفرینش هماهنگ شود و اراده او بر مدار حق و مشیت الهی قرار گیرد. بررسی سنت‌های الهی ما را قادر می‌سازد تا قوانین و سامانه حاکم بر رخدادهای اجتماعی را کشف کرده، با شناخت روابط پدیده‌ها و رخدادهای اجتماعی، روند تحول آنها را پیش‌بینی کنیم. پایبندی مومنانه و واقعی به سنت‌های الهی در حکمرانی و پرهیز از تفسیرهای نادرست و سلیقه‌ای از آن در حکمرانی نو راهگشا خواهد بود.

۶- جهان امروز با جهان قدیم متفاوت بوده و همین عامل عصر برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌های ایستا و دوره‌ای در حکمرانی را منسوخ ساخته و ضرورت برنامه‌ریزی‌های غلتان، انعطاف پذیر و تقویت و پشتیبانی سازوکارهای تصمیم‌گیری و حکمرانی با ابزارهایی چون هوش مصنوعی، تجزیه و تحلیل کلان داده‌ها، شبیه‌سازی‌ها و انواع و اقسام نوآوری و فناوری‌های نوین را قطعی ساخته است که این امر باید در حکمرانی نو مورد توجه جدی قرار گیرد.

۷- حکمرانی نو برای اینکه ریل‌گذاری و جهت‌گیری را بر اساس اصول و مولفه‌های کلان ارتقا دهد بایستی تغییر قوانین کلان و راهبردی را در دستور کار قرار دهد. بدون بهینه‌سازی قوانین کلان و مادر و به‌روزرسانی‌ آنها متناسب با چالش‌ها و مسائل حاضر حکمرانی، تحقق حکمرانی نو دشوار خواهد بود.