اینجا تهران است صدای ما را از اعماق دود می‌شنوید
گلی ماندگار| هیچ چیز عادی نیست نه این میزان آلودگی هوا و نه این میزان بی‌توجهی مسوولان به افزایش آلودگی. انگار در یک وضعیت آخرالزمانی گرفتار آمده‌ایم. مساله فقط نفس کشیدن نیست، مساله این است که بهای این نفس کشیدن به قیمت جانمان تمام خواهد شد.
در حالی که هر روز بر حجم آلودگی هوای تهران و البته دیگر شهرهای بزرگ اضافه می‌شود، شهردار تهران به فکر ایده دادن برای خریدن و نخریدن دلار توسط مردم است. وقتی مسوولان در جایگاه خود وظیفه اصلی شان را فراموش می‌کنند و به مسائل دیگر می‌پردازند نباید انتظار داشت که اوضاع عادی باشد. شاید شهردار تهران بر خلاف آن چیزی که قبلا مدعی شده بود در مورد سپردن ماموریت رفع آلودگی هوا از سوی رییس‌جمهور به شخص او حالا فکر می‌کند که هیچ وظیفه او البته هیچ ایده‌ای برای بهبود وضعیت ندارد که یادش افتاده به مردم هشدار بدهد، خریدن دلار منطقی نیست و باعث ضرر آنها می‌شود.
این غیر حضوری شدن هر روز مدارس، این تعطیلی دانشگاه‌ها و حالا هم دور کاری ادارات چه میزان خسارت مالی به کشور می‌زند، خود بحثی است که باید به‌طور کامل به آن پرداخته شود، اما در حال حاضر میزان خسارت جانی این اتفاق مهم‌تر از هر چیزی است.
با توجه به اینکه سویه‌های جدیدی هم از امیکرون به کشور وارد شده‌اند، آلودگی هوا می‌تواند تا حد زیادی سیستم ایمنی افراد را ضعیف کند، این یعنی تعداد ابتلای بیشتر و در نهایت تعداد مرگ و میر بالاتر. آنچه تا امروز در این باره از سوی مسوولان اتفاق افتاده انتشار جوابیه‌هایی مبنی بر اینکه نیروگاه‌های حرارتی برق از مازوت استفاده نمی‌کنند، اما واقعیت این است که چه سوخت دیگری مورد استفاده قرار می‌گیرد که تهران بزرگ را زیر لایه‌ای ضخیم از دود مدفون کرده است.
غیرحضوری شدن دانشگاه‌ها و مدارس
دانشگاه‌ها و مدارس در تمامی مقاطع برای فردا و پس فردا به جز دو شهرستان فیروزکوه و دماوند غیر حضوری شدند، همچنین کارمندان حساس نیز می‌توانند از ظرفیت دورکاری بهره بگیرند.
جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران به ریاست عابد ملکی معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری تهران ازدیروز تشکیل شد تا با توجه به تشدید آلودگی هوا در تهران و شهرستان‌های استان تهران برای روزهای آینده تمهیدات لازم اتخاذ شود. کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران در حالی بار دیگر تشکیل جلسه داده است که بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، میانگین کیفیت هوای تهران هم‌اکنون با میانگین 165 و در شرایط ناسالم است همچنین 28 ایستگاه در شرایط آلوده قرار دارند که از این تعداد شرایط 26 ایستگاه به رنگ قرمز و دو ایستگاه به رنگ بنفش درآمده است.
عابد ملکی در تشریح مصوبات کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران گفت: با توجه به پایداری شرایط جوی و تشدید آلودگی هوا جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران با حضور اعضاء تشکیل شد و مقرر شد فردا و پس فردا سه شنبه و چهارشنبه 13 و 14 دی‌ماه تمامی دانشگاه‌ها و مدارس استان تهران در تمامی مقاطع به جز شهرستان‌های فیروزکوه و دماوند کلاس‌های آموزشی به صورت غیرحضوری و مجازی دایر شود. همچنین تمامی مهدکودک‌های استان تهران به جز دو شهرستان فیروزکوه و دماوند تعطیل خواهد بود.
او ادامه داد: برای دو روز آینده نیز اجرای طرح زوج و فرد از درب منزل همانند روزهای گذشته اجرایی خواهد شد و فروش روزانه طرح ترافیک توسط شهرداری تهران متوقف خواهد بود و فروش طرح ممنوع است. همچنین فعالیت کارخانه‌های تولید شن و ماسه و آسفالت نیز برای دو روز آینده متوقف است.
او از همه شهروندان درخواست کرد از ترددهای غیرضرور خودداری کرده و در صورت لزوم حتما از ماسک N95 استفاده کنند. همچنین دورکاری ادارات استان تهران برای گروه‌های حساس و پرخطر شامل زنان باردار، مادران دارای کودک دبستانی و زیر شش سال، بیماران قلبی، ریوی، تنفسی، همه کارمندان بالای 50 سال و همچنین کارمندان سرطانی اجرایی خواهد شد.
پرسش‌هایی همیشه بی‌پاسخ
پوریا علی نسب، کارشناس محیط زیست در این باره به «تعادل» می‌گوید: وقتی جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران میانگین آلودگی را 165 اعلام می‌کند یعنی در برخی از مناطق آلودگی به نزدیک 200 هم می‌رسد و این مساله عواقب بسیار خطرناکی برای شهروندان خواهد داشت. در واقع وقتی میزان آلودگی از 150 بالاتر می‌رود، شهر در موقعیت خطرناک قرار دارد. اگر بخواهیم منطقی به مساله نگاه کنیم برخی مناطق حتی باید تخلیه شوند، اما متاسفانه هیچ‌کس به این موضوع توجهی نمی‌کند.
او می‌افزاید: میزان دی‌اکسید گوگرد در هوای تهران بسیار زیاد است و این می‌تواند باعث بروز انواع بیماری‌ها حتی برای افراد سالم شود چه برسد به افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند و با مشکلات قلبی و عروقی دست و پنجه نرم می‌کنند. مساله اینجاست که این میزان از آلودگی تنها نمی‌تواند حاصل سوخت خودروها باشد و مساله دیگری هم مطرح است که البته مسوولان ترجیح می‌دهند فعلا زیر بار آن نروند. صنایع آلاینده و نیروگاه‌های برق حرارتی در واقع اولین مقصران این میزان آلودگی در شهر هستند، همانطور که در شهر اصفهان این اتفاق رخ داده و مازوت سوزی برق حرارتی هوای این شهر را بسیار آلوده کرده است.
کیفیت بنزین را چه کسی تایید می‌کند
این کارشناس محیط زیست در رابطه با تایید یا رد کیفیت بنزین در کشور می‌گوید: متاسفانه نمی‌توانیم در این مورد نظر دقیقی بدهیم، اما حتی اگر بنزین مورد استفاده هم از استانداردهای لازم برخوردار نباشد، تولید چنین آلودگی خارج از تصور است.
صدور هشدار «قرمز» برای تهران و کرج
سازمان هواشناسی کشور نسبت به پایداری و کاهش کیفیت هوا در تهران و کرج هشدار قرمزرنگ صادر کرد. سازمان هواشناسی کشور با صدور هشدار قرمزرنگ از تداوم پایداری و سکون هوا و کاهش کیفیت هوا از سه‌شنبه (۱۳ دی‌ماه) تا پیش از ظهر چهارشنبه (۱۴ دی‌ماه) در تهران و کرج خبر داد. براثر این مخاطره احتمال افزایش شاخص‌های آلودگی هوا، افزایش غلظت آلاینده‌ها، کاهش کیفیت وضع هوا در حد بسیار ناسالم برای تمام گروه‌ها و در صورت مهار منابع آلاینده ثابت و متحرک کاهش تا حد ناسالم وجود دارد.
سازمان هواشناسی برای کاستن از آسیب‌های چنین وضعیتی، کاهش تردد خودروها و کنترل فعالیت واحدهای صنعتی، مدیریت منابع آلاینده، تاکید بر عدم تردد غیرضروری برای تمام گروه‌ها، پرهیز از فعالیت فیزیکی و ورزشی در فضای باز، اتخاذ تدابیر مدیریتی لازم برای جلوگیری از افزایش غلظت آلاینده‌ها تا حد بسیار ناسالم را توصیه می‌کند.
این شرایط جوی در شهرستان‌های تهران همچون اسلامشهر، بهارستان، پاکدشت، پردیس، پیشوا، قدس، ری، شهریار، رباط کریم، قرچک، ملارد، ورامین و جنوب شهرستان شمیرانات مورد انتظار است. بر اثر این مخاطره تداوم و تشدید وضعیت آلودگی هوا در حد ناسالم برای تمام گروه‌ها و در صورت عدم مهار منابع آلاینده ثابت و متحرک شاخص آلودگی در محدوده بسیار ناسالم قرار خواهد گرفت.
هشدار قرمزرنگ بالاترین سطح هشدار است که در آن پیش‌بینی می‌شود که یک پدیده جوی خسارت‌های وسیعی به دنبال داشته باشد. از این‌رو سازمان هواشناسی با صدور هشدار قرمز به دستگاه‌های مختلف اعلام می‌کند که وارد عمل شوند و اقداماتی را برای کاهش خسارات وقوع پدیده‌های جوی انجام دهند.
3 میلیارد دلار خسارت سالانه آلودگی هوای تهران
محبوبه اکبری، کارشناس محیط زیست درباره میزان خسارت مالی آلودگی هوا بر افراد ساکن در تهران به «تعادل» می‌گوید: بر اساس گزارش‌های نهادهای بین‌المللی خسارت ناشی از آلودگی هوا در تهران سالانه بیش از 3 میلیارد دلار است که با احتساب جمعیت حدود 13 میلیونی تهران، سهم هر نفر از این خسارت حدود 10 میلیون تومان در سال است.
او با اشاره به اینکه وارونگی دما به این مساله در زمستان و پاییز دامن می‌زند، می‌افزاید: وارونگی دما پدیده‌ای است که تحت‌تاثیر کاهش دما در فصل سرد به شکل تشکیل لایه هوای سرد، اجازه صعود هوای گرم و آلوده شهر به بالا را نمی‌دهد؛ به همین دلیل تولید آلاینده‌ها از منابع ثابت و متحرک بیش از ظرفیت اکولوژیک در شهر تهران، به انباشت آنها در سطح زمین می‌انجامد. در چنین شرایطی راهکارهای موقت و کوتاه‌مدت برای کاهش انتشار آلاینده‌ها و حفاظت از سلامت مردم به خصوص گروه‌های حساس جامعه همچون کودکان و سالمندان از جمله تعطیلی مدارس، محدودیت در تردد خودروها یا توقف فعالیت برخی واحدهای صنعتی جزو اقدامات فوری اما مقطعی محسوب می‌شود.
قانون هوای پاک در دست فراموشی
این کارشناس محیط زیست در بخش دیگری از سخنانش می‌گوید: متاسفانه هیچ یک از مسوولان برای اجرایی کردن قانون هوای پاک تلاش نمی‌کنند، تا زمانی که این قانون اجرایی نشود وضعیت آلودگی هوا بدتر و بدتر خواهد شد. ما نمی‌توانیم مردم را در خانه حبس کنیم. در شرایط اقتصادی کنونی تعطیلی کار و نشستن در خانه برای اکثریت مردم مقدور نیست. آنها مجبورند برای تامین معاش خود در این هوای آلوده رفت و آمد کنند، هر چند می‌دانند که ممکن است همین رفت و آمد هزینه درمان بیماری را هم به تمام هزینه‌های آنها اضافه کند. بی‌توجهی مسوولان به این مساله واقعا تعجب بر‌انگیز است، چرا هیچ کدام از دستگاه‌هایی که موظف به رعایت قانون هوای پاک هستند، در این رابطه همکاری نمی‌کنند؟
