چین در طرح‌های پتروپالایشی کشور سرمایه‌گذاری می‌کند؟
اگرچه خام فروشی نفت امری سهل الوصول است، اما با تشدید تحریم‌های نفتی در سال 97 و کاهش یک‌باره درآمدهای ارزی کشور، مضرات خام فروشی علاوه بر محرومیت از ارزش افزوده، بیشتر عیان شد. وابستگی بودجه کشور به نفت خام، تحریم‌پذیری آسان و از همه مهم‌تر محروم شدن کشور از عواید تولید فرآورده‌های با ارزش نفتی از جمله معایب خام فروشی است. رویکرد توسعه زنجیره ارزش نفت و گاز به‌جای خام‌فروشی، موجب ایجاد ارزش افزوده و رونق صنایع مرتبط با آن، اشتغالزایی مستقیم و غیر‌مستقیم شده و به علت کوچک شدن حجم معاملات و تنوع عملا نقش مهمی در بی‌تاثیر کردن آثار تحریم‌ها دارد.
به گزارش «تعادل» با روی کار آمدن دولت سیزدهم طرح ساخت پتروپالایشگاه‌ها که مقدمه خنثی‌سازی تحریم‌های نفتی و شکل‌گیری پارک‌های شیمیایی است در دستور کار وزارت نفت قرار گرفته است. مهم‌ترین مساله پیش روی دولت جهت پیشبرد ساخت پتروپالایشگاه‌های کشور تدوین برنامه‌های تأمین منابع مالی این پروژه‌ها است. با توجه به سفر اخیر رییس‌جمهور کشورمان به چین و سابقه روابط با این کشور بخشی از برنامه تأمین مالی این طرح‌های راهبردی می‌تواند سرمایه‌گذاری و اخذ فاینانس چینی باشد.
رویکرد چین در سرمایه‌گذاری‌های خارجی
بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد، چینی‌ها پس از سال‌ها تلاش جهت تأمین مالی پروژه‌های توسعه‌ای در خارج از کشور در پی بحران مالی جهانی، چندین سال است که در یک روند نزولی قرار گرفته‌اند. پایگاه داده مالی توسعه خارج از کشور چین (CODF) که توسط مرکز سیاست توسعه جهانی دانشگاه بوستون مدیریت می‌شود، 28 تعهد وام جدید در سال‌های 2020 و 2021 به ارزش مجموع 10.5 میلیارد دلار را برای چین ثبت کرده است که کمترین میزان در سال‌های اخیر بوده است.
ساخت پالایشگاه‌ها در دنیا یکی از برنامه‌های چین برای اختصاص وام یا تامین مالی خارجی به شمار می‌رود. روزنامه گلوبو در گزارشی در دسامبر 2011 از گشایش خط اعتباربانک توسعه چین برای سرمایه‌گذاری شرکت نفت دولتی ونزوئلا PDVSA در پروژه ساخت یک پالایشگاه نفت سنگین در برزیل خبرداده است. فاینانس 8 میلیارد دلاری پتروپالایشگاه کامپرج در برزیل در ازای دریافت نفت‌خام و سرمایه‌گذاری 900 میلیون دلاری چینی‌ها در ساخت یک پالایشگاه در کاستاریکا از جمله مواردی است که علاقه چینی‌ها به تامین مالی این پروژه‌ها را نشان می‌دهد. اخیرا نیز سفیر چین در مکزیک از سرمایه‌گذاری 600 میلیون دلاری بانک‌های چینی برای ساخت یک پالایشگاه نفت در بندر دوس بوکاس مکزیک در ایالت تاباسکو در جنوب شرقی مکزیک سخن گفته است.
لزوم توجه ویژه به فاینانس پروژه‌های پتروپالایشی و توسعه زنجیره ارزش در مذاکرات ایران-چین
نگاهی به آمارهای بانک مرکزی و جزییات متغیر تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در فاصله سال‌های 1392 تا 1400 نشان می‌دهد که دولت قبل در عمل نسبت به سرمایه‌گذاری در صنایع کلیدی و حیاتی نفت و گاز بی‌توجه بوده است. با روی کار آمدن دولت سیزدهم صنعت نفت و گاز در اولویت سرمایه‌گذاری قرار گرفته است.
رویکردی که باعث شد پروژه‌های نفت و گاز در راس پروژه‌های پیشنهادی به طرف‌های چینی قرار گیرد. در همین راستا احمد اسدزاده معاون امور بین‌الملل وزیر نفت در گفت‌وگوی ویژه خبری با بیان علاقه‌مندی ایران به سرمایه‌گذاری و فاینانس چینی‌ها در پروژه‌های زنجیره ارزش نفت و گاز اظهار داشت: «خام فروشی هنر نیست و ما باید سعی کنیم سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی را به حوزه توسعه زنجیره ارزش معطوف کنیم و در همین راستا پتروپالایشگاه‌هایی که در جنوب تعریف کرده‌ایم که از مهم‌ترین پروژه‌های ارایه شده به طرف چینی است.» در این راستا باید مجموعه دستگاه دیپلماسی کشور و در رأس آن وزارت نفت با بهره‌گیری از تجربیات ناموفق گذشته حضور چین در فاینانس طرح‌های پالایشی کشور، با ارایه بسته‌های دقیق تأمین‌کننده منافع کشور از این ظرفیت استفاده کنند.
