معمای بورس
روز گذشته 4400 میلیارد تومان خروج پول از جریان دادوستد سهام رقم خورد
شاخص کل روز گذشته افت تاریخی را ثبت کرد و رکورد تاریخی را شکست، بازار سرمایه از سال ۱۳۹۳ تاکنون ریزش بیش از ۵ درصدی را تجربه کرد.
در دو روز اخیر روند بازار سرمایه ریزشی بود؛ اما روز گذشته رکوردشکن شد و وضعیت سهامداران و بازار وخیم‌تر از گذشته کرد. بورس از ریزش‌های سنگین سال ۹۹ به تازگی به مدار رشد بازگشته بود و در حال جبران زیان‌های گذشته خود بود و حتی شاهد بازدهی‌های بیش از ۱۰ درصدی شاخص در یک هفته بودیم و در کنار این بازدهی شاخص‌ها، تک سهم‌های بازار نیز رشد بسیار خوبی داشته است و به نوعی تک سهم‌ها در این مدت بازدهی بیش از ۱۰۰ درصدی بسیاری از سهام بازار را داشتیم.
در اصل می‌توان گفت حدود سه ماه شاخص کل بورس توانست صعودی‌های خوبی را تجربه کرد اما در نهایت در دو روز ریزش تاریخی را ثبت کرد. برخی از کارشناسان این ریزش بازار را طبیعی می‌دانند و برخی دیگر نیز این ریزش را دستکاری و روندی غیرطبیعی می‌دانند. در زمان‌های رشد شاخص کل بورس نیاز به استراحت دارد و اکنون برخی می‌گویند شاخص درحال استراحت است؛ اما مساله اصلی اینجاست که شاخص بیش از حد ممکن نزول کرده و این تا حدودی خطرناک است. البته قیمت پایانی بسیاری سهام موجود در بازار همچنان مثبت است و یعنی امیدواری برای جبران زیان‌ها وجود دارد.
تاریخ تکرار می‌شود!
کاویان عبداللهی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تعادل در خصوص ریزش بازار گفت: با توجه به اینکه بازار یک رشدی را داشت و هر بالا رفتنی یک اصلاح را می‌طلبد، ما انتظار این اصلاح را داشتیم نه با این قدرت. وی ادامه داد: البته ریزش بازار ابن سرعت و اعداد بیشتر شاید بتواند در بحث زمان و فرسایشی شدن اصلاح‌ها برای سرمایه‌گذاران بهتر عمل کند و آن زمان اصلاح زودتر سپری شود و بازار بتواند به شرایط عادی خود بازگردد.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: طی تحلیل‌ها و بررسی‌ها فکر می‌کنم این اصلاح صورت گرفته ادامه‌دار نباشد و فکر می‌کنم در یک تا دو روز آینده بتوانم شرایط متعادل‌تری در بازار برگردیم و بحثی که وجود دارد اینکه شاید آن رشدی که در با آن سرعت در بازار وجود داشت پیدا کند و آن رشدی که در ادامه احتمالا برای بازار اتفاق می‌افتد، رشدی با شیب ملایم‌تر و سرعت کمتری باشد؛ اما عمدتا بحث پیشتاز بودن بازارهای بورس و فرابورس عمدتا می‌تواند طی سال فعلی نسبت به بازارهای موازی مطرح شد و بتواند بازدهی بیشتری نسبت به ارز، طلا و حتی مسکن ایجاد کند. امسال سال خوبی برای بازار سرمایه خواهد بود. عبداللهی در نهایت گفت: این تجربه ریزش در اردیبهشت سال ۹۸ نیز در بازار رخ داد و یک اصلاح کوتاهی بازار داشت و پس از آن شروع به حرکت کرد. با توجه به اتفاقاتی که در گذشته افتاده و داستان تاریخ تکرار می‌شود را مدنظر قرار دهیم فکر نمی‌کنم شرایط ترسناک و خطرناک‌تر شود.
لطفا برای بازار کاری نکنید
حسین مریدسادات، کارشناس بازارهای مالی نیز درباره وضعیت بازار به تعادل گفت: سال‌هاست که کج‌سلیقگی مدیریتی در بدنه سازمان بورس مشهود است و انتخاب‌ها یکی پس از دیگری اتمسفر مدیریت سازمان را بسمت ناکارآمدی برده است. وی ادامه داد: پس از دوسال ریزش قیمت‌ها و عدم پاسخگویی مدیران و متولیان امر، تا بازار بدلیل انتظارات تورمی و حس جاماندگی شروع به آغاز روتد صعودی کرد، دلواپسی مدیرانی که هیچ سر رشته‌ای از بازار ندارند آغاز شد. باید پذیرفت که مدیریت بازار برای جلوگیری از سفته بازی امری مهم قلمداد می‌شود، اما به شرطی که در روند نزولی هم اینچنین به کمک بازار بیایند. این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: دلواپس شدن برخی از متولیان بازار سرمایه از شاخص 5/2 میلیون واحدی این سوال را در ذهن فعالان بازار سرمایه ایجاد می‌کند که چه کسانی دشمن بازار بورس هستند و آیا این نگرانی برای بازار خودرو، مسکن و طلا وجود دارد؟
قطعا جواب سوال خیر است.روز گذشته شاهد فروش یکپارچه و رنج های منفی سنگین در بازاری بودیم که ارزش معاملات روزانه به بالای ٢٥٠٠٠ میلیارد، ارزش متوسط معاملات ١٠ روزه بالای ١٩٠٠٠ میلیارد و متوسط ٢٢ روزه بالای ١٦٠٠٠ میلیارد بوده است، و این یعنی ورود نقدینگی به بازار.اما خبر جلسه و تماس با شرکت‌های بورسی جهت عرضه صف های خرید و فروش در هر قیمتی باعث شده شد که ١٨ اردیبهشت رکورد سنگین‌ترین اصلاح بازار بورس را روی تابلو معاملات ثبت کند. مریدسادات در نهایت اظهار کرد: رفتار دو روز گذشته بازار حاصل دستکاری تعمدی جهت مدیریت نابخردانه بازار بوده است، در صورتی که می شد با استفاده از راه‌حل های دیگرنظیر عرضه اولیه و کاهش ضریب اعتبار کارگزاری‌ها به این هیجان دامن نزد. بورس مظلوم‌ترین بازار چند سال اخیر، هر چه آسیب دیده است از تصمیمات قبیله ای مدیران نالایق بوده است.
دستکاری در بازار
صادق الحسینی، اقتصاددان نیز درخصوص وضعیت روز گذشته بازار در توییتی نوشت: نتیجه مدیریت عشقی امام صادقی‌ها در بورس: بازارگردان‌ها و شرکت‌ها را مجبور کرده‌اند فقط فروشنده باشند! این مصداق بارز دستکاری و در تاریخ بورس بی‌سابقه است. این تضیع حقوق ملت به دست مافیای امام صادقی‌هاست. هم حباب ۹۹ با فساد دولتی اتفاق افتاد و هم این ریزش. عشقی باید برکنار شود.
بریدن بند ناف بورس!
بروز حق‌شناس، کارشناس بازارهای مالی نیز نوشت: آقای رییسی شما قرار بود بند ناف دلار رو از اقتصاد ببرید ولی زدید بند ناف بورس رو بریدید. شایدم فقط مهم این بود که یه چیزی رو ببرید.
بورس متوقف می‌شود؟
با وجود این ریزش بسیاری از فعالان بازار سرمایه دست به دامن قوانین شده‌اند و می‌گویند بازار باید بسته شود. براساس قانون بند ۳ ماده ۴ دستورالعمل اجرایی شرایط اضطراری ماده ۳۲ قانون بازار: اگر در یک روز کاری ارزش بازار بورس یا بازار خارج از بورس پنج درصد کاهش داشته باشه سازمان صلاحیت تشخیص اضطرار و پیشنهاد توقف در شورای عالی بورس را دارد اما الزامی نیست.
البته این قانون مربوط به زمانی می‌شود که دامنه نوسان در محدوده ۵ درصدی بود و اکنون دامنه نوسان به ۵ درصد رسیده است. اصل ماجرا اینجاست که قانون گفته شده است در مواقع خاص! مگر ریزش 5 درصدی مواقع خاص محسوب می‌شود؟ درست است ریزش بازار زیان سنگینی به سهامداران تحمیل کرده است اما مساله اساسی اینجاست قیمت پایانی سهم‌ها ریزش سنگینی نداشته و امید برای رشد بورس وجود دارد.
البته این تعطیلی بورس می‌تواند زیان‌های سنگینی به بازار وارد کند؛ اگر بازار تعطیل شود میزان استرس و هیجان برای فروش سهام افزایش میباند و پس از آغاز معاملات سهامداران بجای سهامدارای خرید سهم به فروش سهم خود روی می‌آورند؛ چرا که احساس می‌کنند با این تعطیلی شرایط بازار سرمایه وخیم‌تر خواهد شد. بخش عمده‌ای از کارشناسان عقیده دارند که بازار سرمایه باید مسیر خود را برود و هرگونه توقف معاملات یا تعطیلی به بدنه بازار آسیب وارد می‌کند و احتمالا از نیمه دوم معاملات امروز شاهد تغییر وضعیت بازار باشیم.
افزایش ریسک‌های بازار با تعطیلی
ابراهیم سماوی کارشناس بازار سرمایه نیز درخصوص برای نبض بورس نوشت: من مخالف تعطیلی بازار سرمایه هستم. تعطیلی بازار می‌تواند به ریسک‌های بازار اضافه کند و...
این سیگنال را به سهامداران بدهد که هر وقت بازار منفی شود ممکن است که بازار را ببندند و این ریسک نقدشوندگی سهام بیش از پیش می‌کند.این تعطیل کردن هم به هیجانات بیشتر فروش دامن می‌زند. در کنار آن مسوولان مربوطه می‌توانند یک افشای کلی از وضعیت کلان اقتصادی داشته باشند که متغیرها تغییر خاصی نکرده است و این خرید و فروش‌ها صرفا به خاطر عرضه و تقاضایی است که در بازار وجود دارد. یا سازمان بر روی وظایف بازارگردان‌ها به خصوص بر روی خریدهایی که باید انجام دهند تاکید لازم را داشته باشد.
سقوط بازار عمیق‌تر می‌شود
علی سامانی فرد دبیر کمیته بازار سرمایه اتاق بازرگانی ایران دراین خصوص نوشت: بنده به‌شدت مخالف تعطیلی بازار سرمایه هستم. به این دلیل که این سیگنال را رسما به بازار منتقل می‌کند که عنان کار از دست در رفته است و اصطلاحا باید ترمز بگیریم و پیاده شویم و ببینیم که این تصادفی که کردیم چقدر موجب خسارت به خودروی ما شده است. همچنین مثل این است به کسی که در لبه پرتگاه قرار گرفته است فشاری وارد کنیم که زودتر سقوط کند. من شدیدا مخالف این هستم که بازار تعطیل شود.
استعفا نمی‌دهم
بسیاری از فعالان بازار سرمایه، سازمان بورس و رییس این سازمان را مقصر ریزش 5 درصدی بازار می‌دانند و برخی دیگر نیز می‌گویند پس از آن رشدها و رکوردشکنی‌ها بازار سرمایه نیاز به استراحت داشت و این ریزش موقت است و بورس می‌تواند از آخرین روز معاملاتی این هفته یا ابتدای هفته آینده روند به بالای خود را آغاز کند.
روز گذشته اتفاقات زیادی در بازار رخ داد و مجید عشقی رییس سازمان بورس نیز به میان خبرنگاران آمد تا از وضعیت بازار سخن بگوید. پس از ریزش 5 درصدی برخی از فعالان بازار سهام خواستار تعطیلی بازار مطابق قانون شدند که مجید عشقی، رییس سازمان بورس، امکان تعطیلی بازار را رد کرد.برخی شایعات نیز حاکی از استعفای رییس سازمان بود. برخی نیز ادعا کرده‌اند عشقی تحت فشار قرار گرفته که استعفا دهد. اما محید عشقی در واکنش به این شایعات اعلام کرد که استعفا نمی‌دهد. عشقی پیش از این سابقه استعفا داشته که با مخالفت شورای عالی بورس مواجه شد. اما این‌بار موج نارضایتی و انتقادها گسترده‌تر است.
مجید عشقی، رییس سازمان بورس روز گذشته دو ادعای تعطیلی بورس و استعفای خود را تکذیب کرد.
وی درباره اتفاقات اخیر در بازار سرمایه گفت: طی جلساتی که با بخش دولتی داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که بازار سرمایه به عنوان یک بازار مطمئن برای جذب سرمایه در بخش خصوصی و دولتی مورد حمایت است.استراتژی دولت این است که در تامین مالی همه طرح‌ها در بخش خصوصی، بورس و فرابورس نقش مهمی داشته باشد و بازار سرمایه از این جهت مورد حمایت است. عشقی اظهار کرد: سازمان بورس در هیچ مقطعی خودش در خصوص بالا رفتن یا پایین آمدن بازار تصمیم نگرفته است. به‌طور کلی هیچ بازاری را نمی‌توان به صورت دستوری اداره کرد. بازار سرمایه هم از این امر مستثنی نیست.
بازارگردان‌ها طبیعتا باید به تعهدات خودشان عمل کنند. سازمان به هیچ‌وجه چیزی را به آنها تحمیل نکرده و نخواهد کرد. روز گذشته، بازارگردان‌ها نزدیک به یک هزار میلیارد تومان خرید کردند. صندوق‌ها منابع بسیار خوبی دارند که طبق شیوه‌نامه از بازار حمایت می‌کنند. هیجانی که در بازار ایجاد شد، نسبت به حالات عادی بیشتر بوده است.
عشقی درباره عرضه خودرو در بورس گفت: شرکت‌های خودروسازی می‌توانند خوردوهای خود را عرضه کنند و این فرآیند نه لغو شده و نه توقیفی برای آن ایجاد شده است و خودروسازی‌ها منحصرا می‌توانند درمورد این موضوع تصمیم بگیرند. عشقی گفت: شرایط بنیادی بازار مورد توجه تحلیلگران خواهد بود و گزارش‌های ۱۲ ماهه در راه است.
نسبت‌های مربوط به تولید و فروش شرکت‌ها در فروردین ماه نشان می‌دهد که اختلاف معناداری با سال گذشته وجود دارد و امیدبخش است. بازار سرمایه بهترین بازار برای جذب نقدینگی و فعالیت‌های مولد است. برنامه‌های مختلفی برای عرضه‌های اولیه داریم. رییس سازمان بورس عنوان کرد: اولویت و رسالت اصلی ما هدایت نقدینگی به سوی تولید است و اگر در سال ۹۹ نیز چنین سیاستی پیش گرفته می‌شد، قطعا بعد از ۲.۵ سال در انتظار به ثمر رسیدن نتایج مثبتی در تولید و توسعه پایدار بازار بودیم. سازمان بورس در سال جاری سیاست مذکور را پیش خواهد گرفت تا منابع به‌طور مستقیم وارد شرکت‌ها بشود.
