جهش ترانزیتی ایران با توسعه حمل و نقل چندوجهی
گروه راه و شهرسازی|
آنگونه که مسوولان وزارت راه و شهرسازی می‌گویند، با توسعه حمل و نقل چند وجهی که به نوعی شبیه دوی امدادی در حمل و نقل است، ترانزیت ایران جهش خواهد کرد. حمل و نقل یک محموله مشخص با ترکیبی از شقوق حمل و نقل مانند کشتی، قطار و کامیون متناسب با امکانات و شرایط جغرافیایی می‌تواند مزیت‌هایی را برای ترانزیت‌کننده این کالا همراه داشته باشد.
در این شرایط به گفته شهریار افندی زاده، معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی، در مسیرهای واقع در کریدورهای ترانزیتی عبوری از کشور شیوه‌های ترکیبی با تأکید بر ارتقای ظرفیت ترانزیتی کشور در دست عملیاتی شدن است.
به گزارش مهر، افندی‌زاده اظهار کرد: رشد روزافزون تقاضای جهانی و منطقه‌ای برای حمل‌ونقل امن، ایمن، موثر، آسان و با صرفه اقتصادی مبادلات انواع کالا و جایگاه ممتاز جغرافیایی کشورمان با بهره‌مندی از زیرساخت‌ها و امکانات موجود و در دست تکمیل شقوق مختلف حمل‌ونقل اعم از شبکه ریلی و جاده‌ای، بنادر و پایانه‌های مرزی و درون سرزمینی و مراکز لجستیک همچنین ناوگان، نیروی انسانی و متصدیان و عوامل حرفه‌ای از جمله رانندگان و نیز شرکت‌ها، تشکل‌ها و انجمن‌های فعال و علاقه‌مند در این زمینه، ظرفیت‌های توسعه حمل و نقل چندوجهی فناورانه کشور بر پایه فناوری‌های هوشمند، دیجیتالی و الکترونیکی قابل توجه ارزیابی می‌شود.
معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: موضوع توسعه حمل و نقل چندوجهی، که به عنوان راهبردی اساسی، یکی از موضوعات نوین و محوری و مورد مطالبه در راستای توسعه کریدورهای ترانزیتی، در مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی وزارت راه و شهرسازی با کشورهای هدف و سایر بازیگران این عرصه اعم از تجار، صاحبان بار، شرکت‌های حمل و نقلی و لجستیکی مطرح و در دستور کار قرار دارد، حتی در کوتاه‌مدت و در چارچوب اجرای اقداماتی هدفمند و هماهنگ مدیریتی، زودبازده و عموماً کم هزینه‌تر در قیاس با هزینه‌های کلان پروژه‌های عمرانی، جهش در عملکرد و جایگاه ترانزیتی کشور را به همراه خواهد داشت.
وی ادامه داد: به استناد تعریف سازمان ملل متحد، حمل‌ونقل بین‌المللی چندوجهی به معنای حمل کالا توسط حداقل دو شیوه مختلف حمل‌ونقل براساس یک قرارداد واحد حمل و نقل چندوجهی از مکانی در یک کشور و توسط یک متصدی حمل و نقل چندوجهی به مکانی تعیین شده برای تحویل در مکانی در کشور دیگر است. بر این اساس، برای توسعه حمل‌ونقل چند وجهی، علاوه بر لزوم ترکیب بهینه شیوه‌های مختلف حمل و نقل با محوریت مطلوبیت‌سازی مولفه‌های کلیدی زمان، هزینه و مسافت حمل و تناسب نوع کالاها، مستلزم تعیین چارچوب‌ها و سازوکارهای حقوقی و قراردادی موردنیاز در راستای هماهنگ نمودن و یکپارچه‌سازی اسناد جابه‌جایی کالاها و ساده‌سازی نظامات حقوقی می‌باشد.
افندی‌زاده افزود: با این رویکرد و نیز توجه روزافزون کشورها، سازمان‌ها و نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی به ترویج این نوع خدمات حمل و نقلی و لجستیکی، ظرفیت‌سازی برای توسعه کریدورهای ترانزیتی چندوجهی فناورانه از طریق برنامه‌ها و اقدامات اولویت‌دار بدین شرح در دست پیگیری است:
محور قراردادن موضوع حمل و نقل چندوجهی در مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی وزارت راه و شهرسازی با کشورهای هدف و تعریف برنامه‌ها و اقدامات مشترک دو و چندجانبه در این زمینه؛
تدوین نقشه راه و برنامه عملیاتی توسعه حمل‌ونقل بین‌المللی چندوجهی با همکاری کلیه بخش‌ها و دستگاه‌های ذیربط؛
احصای مسیرهای حمل‌ونقل بین‌المللی چندوجهی در کشور از طریق ترکیب شیوه‌های حمل دریایی و بندری و ریلی و جاده‌ای؛
تبیین نقش و جایگاه زیرساخت‌ها و تأسیسات حمل‌ونقلی از جمله خطوط راه آهن و راه‌ها، بنادر، پایانه‌های مرزی و درون سرزمینی و مراکز لجستیک در توسعه حمل و نقل بین‌المللی چندوجهی و هماهنگ‌سازی عملکرد آنها با نگاهی ترکیبی و یکپارچه؛
تدوین چارچوب حقوقی حاکم بر قراردادهای حمل‌ونقل بین‌المللی چندوجهی با همکاری نهادهای مربوطه؛
استفاده از تجربیات و توانمندی‌ها، سرمایه و امکانات بخش خصوصی و شرکت‌های دانش بنیان توسعه زیرساخت‌ها، کسب و کارها و فناوری‌های نوین در حمل‌ونقل چندوجهی؛
حمایت از ایجاد و فعالیت و سهولت کسب و کار شرکت‌های توانمند حمل‌ونقل بین‌المللی چندوجهی و تأسیس شرکت‌های مشترک با طرف‌های خارجی در این زمینه.
معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: در حال حاضر در مسیرهای واقع در کریدورهای ترانزیتی عبوری از کشور در جهات شمالی-جنوبی و شرقی-غربی، شیوه‌های ترکیبی با تأکید بر ارتقای ظرفیت ترانزیتی کشور در دست شناسایی و عملیاتی شدن است.
افندی‌زاده بیان داشت: از جمله در کریدور ترانزیتی شمال-جنوب در خصوص تأمین مالی احداث و تجهیز و تدارکات قطعه ریلی رشت-آستارا به طول ۱۶۲ کیلومتر در شاخه غربی آن، شاهد توافقی با دولت روسیه بودیم، برآوردها حاکی از امکان حمل و نقل ترانزیتی ترکیبی در کوتاه‌مدت به میزان سالانه ۱۰ میلیون تن تا قبل از موعد بهره‌برداری قطعه رشت-آستارا و فراهم شدن شرایط حمل تمام ریلی از بندرشهید رجایی تا شمال روسیه و اروپا، در شاخه‌های غربی، مرکزی و شرقی این کریدور است.
وی اضافه داد: بدین‌ترتیب که کالاها از بنادر شمالی و پایانه‌های مرزی ریلی و جاده‌ای در شمال غرب و شمال شرق کشور به شیوه ترکیبی دریایی-ریلی-جاده‌ای تا بنادر جنوبی کشور در خلیج فارس و بندر چابهار در کرانه دریای عمان حمل، و از آنجا به مقاصد نهایی حوزه خلیج فارس، جنوب شرق و شرق آسیا و بالعکس حمل بشوند. همچنین در ترانزیت شرقی-غربی، در حال حاضر علاوه بر امکان حمل تمام ریلی از مرزهای سرخس و اینچه برون از مبادی واقع در چین و کشورهای آسیای میانه، حمل و نقل ترکیبی دریایی-ریلی-جاده‌ای از طریق بنادر امیرآباد و در آینده نزدیک و پس از بهره‌برداری از قطعه ریلی کاسپین به رشت، از طریق بندر کاسپین تا همسایگان شمال غربی و غرب کشور و فراتر از آنها فراهم است. به نحوی که با برنامه‌ریزی هماهنگ و منسجم، این مسیرها می‌توانند سهم قابل توجهی از مبادلات شرقی-غربی از چین تا اروپا را به خود اختصاص دهند.
وی تاکید کرد: در این راستا، به زودی توافقات سازنده‌ای با چین و کشورهای آسیای میانه اعلام و اجرا خواهد شد.
افندی‌زاده در پایان اعلام کرد: معاونت حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی که نقش راهبری و هماهنگ‌کننده حمل و نقل بین‌المللی چندوجهی و ترکیبی دارد، از دریافت هرگونه پیشنهاد و ابتکار از سوی فعالان اقتصادی و تجاری و نیز محققان و صاحب نظران در حوزه حمل و نقل و لجستیک، در راستای توسعه این شیوه کارآمد در حوزه ترانزیت استقبال می‌نماید.
