نبرد دورسی و ماسک

زمانی که توییتر توسط ایلان ماسک خریداری شده است، نفرت‌پراکنی در این پلتفرم افزایش پیدا کرده، تصمیماتی که ایلان ماسک، از ثروتمندترین چهره‌های جهان برای شبکه اجتماعی متبوعش گرفته، چندان به مذاق کاربران خودش نیامده و با وجود قدمت بیش از 15 سال که از این شبکه اجتماعی می‌‌گذرد، حالا برخی تصمیم گرفتند عطای توییتری بودن را به لقایش ببخشند و به «بلواسکای» مهاجرت کنند؛ شبکه‌ اجتماعی نوپایی که توسط جک دورسی راه‌اندازی شده و با الزام به داشتن کد دعوت برای عضویت، فعلا بازار دلالی را برای افراد همیشه در صحنه داغ کرده است.

شاید کمتر کسی نام بلواسکای را از سال 1399 به خاطر بیاورد، زمانی که هنوز جک دورسی مدیرعامل این شبکه اجتماعی بود، ایلان ماسک به کارهای علمی‌اش می‌پرداخت و هنوز وارد فضای سوشال مدیا نشده بود و اما همان زمان دورسی از پروژه‌ای به نام بلواسکای سخن گفت؛ در روزهایی که توییتر، دونالد ترامپ را بیرون کرده و امکان ایجاد اکانت را از رییس‌جمهوری سابق ایالات متحده گرفته بود؛ همان روزها بود که از تلاشی برای راه‌اندازی اپلیکیشنی تحت عنوان «Bluesky» سخن گفت که خود توییتر اسپانسر آن شده و قرار است به ساخت یک «استاندارد تمرکز‌زدایی شده و باز برای شبکه‌های اجتماعی» منجر شود و توییتر تنها یکی از اجزای آن خواهد بود؛ هرچند چند ماه پس از این اظهارات بود که دورسی، مدیرعاملی توییتر را برای همیشه ترک کرد و کمی بعد هم ایلان ماسک که پیش از آن در قالب یک دانشمند ظاهر شده بود، به عرصه آمد تا مالکیت توییتر را با با یک معامله ۴۴ میلیارد دلاری در دست بگیرد و اخراج با و برخی مقامات اجرایی این شرکت و تغییراتی که کم‌کم در این شبکه اجتماعی ایجاد می‌کند، در قالب یک مالک پول‌دوست ظاهر شده و کاربران توییتر را هم شاکی کرده و بعضی را هم از این شبکه اجتماعی که قدمتی 15 ساله دارد، براند.

   از محدودیت در توییتر  تا مهاجرت کاربران

ایلان ماسک به‌تازگی در توییتی اعلام کرد که موقتاً محدودیت‌هایی را بر میزان نمایش توییت‌ها به کاربران اعمال می‌کند تا از استخراج داده‌های این شبکه اجتماعی و فشار به منابع آنها جلوگیری کند. به‌گفته ایلان ماسک از این به بعد کاربران توییتر در طول هر روز تنها قادر به خواندن ۶۰۰ توییت خواهند بود و نمایش بیش از این مقدار برای کاربرانی امکان‌پذیر است که با پرداخت هزینه، اکانت خود را به توییتر بلو ارتقا بدهند. پیش از آن هم توییتر در تغییر دیگری، نمایش توییت‌ها را به کاربران غیرعضو متوقف کرده بود تا همه برای مشاهده توییت‌ها حتماً وارد حساب کاربری خود شوند یا یک حساب جدید بسازند.

رییس ثروتمند توییتر پیش از این نیز تصمیماتی مشابه گرفته بود. به عنوان مثال واگذاری تیک آبی توییتر که کاربر مالک آن را از بقیه متمایز می‌کند قبلا مستلزم پرداخت هزینه شده بود. به‌دنبال این اتفاقات بود که خیلی از کاربران توییتر تصمیم به ترک این شبکه اجتماعی گرفتند. این مهاجرت که بخش زیادی از آن به‌سمت پلتفرم بلواسکای صورت گرفت، باعث شد بلواسکای هم موقتاً ثبت‌نام کاربران جدید را متوقف کند تا بتواند توانایی پاسخگویی به این حجم عظیم از کاربران را در فاز بتای خود داشته باشد.

   بلواسکای چیست؟

اما داستان Bluesky چیست؟ بلواسکای یک شبکه اجتماعی جدید است که به آن حتی 2.0 Twitter نیز گفته می‌شود. این شبکه اجتماعی است که بسیاری از ویژگی‌های اصلی توییتر را دارد، یک پروتکل شبکه اجتماعی غیرمتمرکز است که به کاربران کنترل بیشتری بر داده‌های خود و نحوه استفاده از آنها می‌دهد و با این شعار وارد میدان شده که رسانه‌های اجتماعی را بازتر و شفاف‌تر کند.

البته با توجه به اظهارات دورسی که در واکنش به ایلان ماسک گفته بود: « اداره توییتر سخت است، اما حفظ اینترنت آزاد هم ضرورت دارد» ساخت چنین شبکه‌ای دور از ذهن هم نیست. البته جک دورسی پیشنهادی هم برای مدیریت جدید توییتر داشته است؛ او می‌گوید: «امیدوارم [تیم توییتر] انتقال پلتفرم به پروتکل‌های باز مقاوم بسانسور مثل بیت‌کوین و نوستر را در نظر بگیرد تا این فشار کمتر شود. این تغییر برای همه خوب است و برای حفظ اینترنت آزاد ضروری تلقی می‌شود.»

در عین حال گفته می‌شود، برخلاف پلتفرم‌های سنتی که از یک سرور متمرکز واحد استفاده می‌کنند، پلتفرم‌های بزرگ و غیرمتمرکز شبکه‌های اجتماعی از چندین سرور مستقل استفاده می‌کنند. تعداد بی‌شماری از وب ‌سایت‌های شبکه‌های اجتماعی مشهور دچار اشکالاتی شده‌اند و این مساله یک پدیده غیر معمول نیست. با استفاده از سرورهای اضافی، احتمال خرابی کامل شبکه در نتیجه مشکلات فنی تا حد زیادی کاهش می‌یابد. علاوه بر این، با استفاده از این سیستم خوشه‌ای، احتمال حملات سایبری تا حد زیادی کاهش می‌یابد.

   بازار داغ بلواسکای در ایران

در این میان کاربران ایرانی هم توجه زیادی به بلواسکای نشان داده‌اند که می‌توان یکی از عوامل مهم این موضوع را فیلتر نبودن این شبکه اجتماعی در مقابل توییتر دانست. تمایل به مهاجرت از توییتر، پس از اعمال تغییرات و محدودیت‌های جدید در این شبکه اجتماعی، افزایش یافته است.

در حالی که برای عضویت در بلواسکای، باید کد دعوت داشت، به نظر می‌رسد این موضوع بار دیگر به بازاری داغ برای دلال‌ها بدل شده است و حالا بازار سیاه خرید و فروش کد دعوت بلو اسکای در ایران داغ است. خرید و فروش این کدها حتی به فروشگاه‌های اینترنتی دست‌دوم‌فروشی ایرانی هم راه یافته است؛ تا جایی که کد دعوت بلواسکای از قیمت ۴۰ هزار تومان تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود؛ این در حالی است که صرف نظر از قیمت، امکان صحت‌سنجی و راستی‌آزمایی این کدها عملاا وجود ندارد. خصوصاً اینکه با حرکت جدید ایلان ماسک، بلواسکای اعلام کرده است طی یک تا دو روز آینده ثبت‌نام‌ها با اختلال همراه خواهد بود.

در عین حال بلواسکای هنوز یک جریان قدرتمند محتوایی حداقل برای زبان فارسی ندارد بنابراین می‌توان گفت این بازار سیاه صرفا برای به دست آوردن ID‌ و نام‌های کاربری منحصربه‌فردی است که بعدها ممکن است قیمت پیدا کنند. ضمن اینکه در ایران قانونی برای حمایت از این نام‌ها نداریم و قوانین مرتبط با برند و نشان‌های تجاری در سطح شبکه‌های اجتماعی مطرح نشده‌اند. به همین دلیل است که می‌توان با ثبت‌‌نام کاربری شرکت‌های معروف آنها را وادار به پرداخت هزینه برای به دست آوردن این حساب‌ها کرد.

البته در حال حاضر موج اخیر مهاجرت به بلواسکای ظاهرا تنها مختص کاربران ایرانی نیست، چون حتی با داشتن کد دعوت بلواسکای هم مراحل ثبت‌نام در این شبکه اجتماعی معمولا به پایان نمی‌رسد و پس از نمایش خطا به کاربران اطلاع داده می‌شود که سرورها فعلا مشغول هستند. پس کد دعوا بلواسکای یک میلیونی یا ۱۵۰ هزار تومانی ممکن است نهایتا شما را به مقصودتان نرساند.

نکته مهم دیگر این است که بلواسکای در حال حاضر فیلتر نشده و می‌توان از آن بدون دردسر استفاده کرد. ضمن اینکه ماهیت غیرمتمرکز این شبکه امکان فیلتر کردن آن را دشوار می‌کند و این امید وجود دارد که بتوان بدون اختلال‌های رایج در ایران روی این بستر به فعالیت پرداخت.