47 سال انتظار برای خرید مسکن

طبق گزارش تحلیلی منتشرشده از مرکز آمار، زمان انتظار برای خانه‌دارشدن خانوارهای ایرانی شهرنشین (به طور متوسط) با کسر تمام هزینه‌های زندگی از درآمد آن‌ها،‌ 47.4 سال در سال 1400 بوده است. اگر خانوارها از هر گونه هزینه اجتناب کرده و تمام درآمد خود را پس‌انداز می‌کردند، مدت زمان انتظار آن‌ها به 8.4 سال می‌رسید.

به گزارش اکوایران، این در حالی است که گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که مدت زمان انتظار برای خرید خانه در سال 93 بدون کسر هزینه‌های خانوار معادل 4.7 سال و با کسر تمام هزینه‌های خانوار 176.1 سال بوده است. این امر نشان دهنده تغییر توازن بین تورم مسکن و سایر کالا و خدمات در چند سال اخیر است. به بیان دیگر در سال 93 تورم مسکن بسیار بالاتر از تورم کالا و خدمات بوده، اما در چند سال گذشته تورم کالا و خدمات از تورم مسکن پیشی گرفته است. از همین رو سال هایی که برای خرید خانه بدون کسر هزینه ها نیاز است کمتر شده، اما سال های مورد نیاز خرید خانه با کسر همه هزینه ها از درآمد افزایش یافته است.

البته در گزارش مرکز امار داده های مربوط به سال 1401 منتشر نشده است، با توجه به اینکه در سال گذشته قیمت مسکن جهش شدیدی را تجربه کرده، به احتمال بسیار زیاد این نسبت ها دچار تغییر شده است.

تغییرات قدرت خرید هر متر خانه طی هفت سال گذشته

در سال 93 متوسط قیمت کشوری هر مترمربع زیربنای مسکونی معادل 1.4 میلیون تومان بوده است. با توجه به درآمد سالانه 24 میلیون تومانی خانوارهای شهری در آن سال، قدرت خرید مسکن آن‌ها با در نظر گرفتن کل درآمد معادل 17 مترمربع بوده است. این در حالی است که اگر هزینه‌های خوراکی را از درآمد این خانوار کسر کنیم، قدرت خرید مسکن آن‌ها به 12.9 متر مربع کاهش می‌یابد.

اگر کل هزینه‌های خانوار نیز از درآمد آن کم شود، قدرت خرید آن‌ها تنها معادل نیم متر مربع می‌شود. اگر خانوارهای ایرانی در سال 93 هزینه خود را از درآمدشان کم می‌کردند و باقی‌مانده آن را برای خرید خانه پس‌انداز می‌کردند، 176 سال طول می‌کشید تا با فرض ثبات قیمت مسکن، خانه‌دار شوند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که وضعیت قدرت خرید مسکن برای خانوارها در سال 96 بهتر شده و به 22.8 متر در سال رسیده است. با توجه به این که قیمت هر متر مسکن در آن سال به 16 میلیون تومان رسیده بود‌، افزایش قدرت خرید به دلیل افزایش درآمد خانوارهای شهری و همچنین پیشی گرفتن نرخ تورم عمومی از تورم مسکن بوده است.  در سال 1400 نیز متوسط قیمت یک مترمربع زیربنای مسکونی به 11.8 میلیون تومان افزایش یافته و در نتیجه قدرت خرید مسکن به 9.5 متر مربع رسیده است.

47 سال انتظار برای خرید مسکن در سال 1400

شاخص زمان انتظار برای خانه‌دار شدن خانوارهای شهری کشور برای یک واحد مسکونی با مساحت 80 مترمربع (طبق الگوی مصرف رعایت شده در طرح ملی مسکن) و با فرض عدم‌تغییر قیمت مسکن و ذخیره‌ی کل درآمد سالانه خانوار، در سال 93 برابر 4.7 سال بوده که این شاخص در سال 96 به 3.5 سال کاهش می‌یابد ولی در سال 1400 دوباره افزایش یافته و به 8.4 سال می‌رسد.

اگر هزینه خوراکی خانوار از درآمد کسر شود، مدت‌زمان انتظار در سال 93 به 6.2 سال، در سال 96 به 4.4 سال و در سال 1400 به 10.8 سال می‌رسد.  در حالی که با کسر کل هزینه خانوار، مدت زمان انتظار در سال 93 برابر 176، در سال 96 برابر 34 و در سال 1400 برابر 47.4 سال محاسبه می‌شود. بنابراین، اگر خانوارهای شهری در سال 1400 تصمیم به خرید خانه می‌گرفتند در سال 1447 موفق به خرید خانه‌ای 80 متری می‌شدند. این محاسبه با فرض ثبات قیمت مسکن طی 47 سال انتظار صورت گرفته است.

با توجه به داده های محدودی که در گزارش مرکز آمار منتشر شده است، نمی توان تحلیل دقیقی از اتفاقات ارائه داد و زوایای متعددی از موضوع این گزارش پنهان می ماند.