چرا عربستان از افزايش ظرفيت توليد نفت منصرف شد؟

از زمان اعلام تصميم عربستان سعودي براي لغو برنامه افزايش ظرفيت توليد نفت به ميزان يك ميليون بشكه در روز، گمانه‌زني‌ها درباره دلايل اين تصميم بالا گرفته است.
نخست آنكه، تحليلگران گمان مي‌كنند چشم‌انداز تقاضاي بلندمدت نفت زير سوال رفته است. در وهله بعدي، بانك‌هاي سرمايه‌گذاري مي‌گويند رشد عرضه از سوي توليدكنندگان خارج از توافق اوپك پلاس، بازار را در دو سال گذشته شگفت زده كرده و عربستان سعودي كه بزرگ‌ترين صادركننده نفت جهان است، ممكن است متوجه شده باشد با مشكل مواجه شده و بايد برای سهم بازار خود، سخت‌تر مبارزه كند.
سپس اين باور وجود دارد كه اعلام اين خبر غافلگيركننده از سوي شركت آرامكو سعودي، مي‌تواند از قيمت نفت براي مدت طولاني‌تري حمايت كند.
در نهايت، انتظار مي‌رود آرامكو با توقف توسعه ظرفيت توليد، ميلياردها دلار امريكا در مخارج سرمايه‌اي در پروژه‌هاي عظيم جديد، صرفه‌جويي كند و فشار بر ترازنامه را كاهش دهد و پول نقد بيشتري را براي خزانه كشور باقي بگذارد كه سرگرم برنامه‌ريزي براي هزينه‌هاي عظيم مانند هزينه‌هاي پروژه‌هاي آينده‌نگر مانند پروژه نئوم است كه يكي از ستون‌هاي كليدي برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودي براي تقويت اقتصاد و تنوع بخشيدن به آن دور از نفت است.
آرامكو هفته گذشته اعلام كرد دولت عربستان سعودي از اين شركت نفتي خواست افزايش ظرفيت توليد نفت خود به ۱۳ ميليون بشكه در روز را متوقف كرده و به جاي آن، ظرفيت توليد ۱۲ ميليون بشكه در روز را حفظ كند.
آرامكو در بيانيه‌اي اعلام كرد دستورالعمل هزينه سرمايه خود را در زمان انتشار نتايج مالي سالانه‌اش در مارس، به‌روزرساني خواهد كرد. رويترز چهارشنبه گذشته به نقل از يك منبع صنعتي گزارش كرد ممكن است عربستان سعودي با اين اعلام، بازارها را غافلگير كرده باشد، اما اين تصميم به دليل اين نگراني‌ها كه بزرگ‌ترين صادركننده نفت جهان به‌طور كامل از ظرفيت مازاد خود درآمدزايي نمي‌كند، حداقل به مدت شش ماه تحت بررسي بود.
نه آرامكو و نه عربستان سعودي، دلايلي براي تصميم خود مبني بر كنار گذاشتن برنامه‌هاي توسعه ظرفيت ارايه نكردند. واكنش اوليه تحليلگران و فعالان بازار اين بود كه بزرگ‌ترين صادركننده نفت جهان ممكن است انتظارات خود را از تقاضا براي نفت در بلندمدت، پايين آورده باشد.
به صورت علني، عربستان سعودي و اوپك همچنان مي‌گويند كه تقاضا براي نفت، به رشد خود ادامه خواهد داد و جهان به نفت و گاز بيشتري براي جبران كاهش توليد از ميادين فرسوده، نياز خواهد داشت.
اوپك حتي چشم‌انداز بلندمدت تقاضا براي نفت را به ميزان قابل توجهي افزايش داده است و اكنون انتظار دارد تقاضاي جهاني براي نفت در سال ۲۰۴۵، حدود ۱۱۶ ميليون بشكه در روز باشد كه در مقايسه با ارزيابي قبلي اين گروه در سال ميلادي گذشته، ۶ ميليون بشكه در روز بالاتر است زيرا مصرف انرژي همچنان در مسير رشد است و به همه اشكال انرژي، نياز خواهد داشت. با اين حال، آژانس بين‌المللي انرژي (IEA) مي‌گويد اوج تقاضا براي نفت تا پايان دهه جاري، ديده مي‌شود
از آنجا كه عربستان سعودي تلاش‌ها براي مديريت عرضه نفت از اوپك پلاس را رهبري مي‌كند، با توجه به اينكه هم‌اكنون، سه ميليون بشكه در روز ظرفيت توليد مازاد دارد، ممكن است تصميم گرفته باشد كه حداكثر ظرفيت پايدار كنوني ۱۲ ميليون بشكه در روز كافي است.
اين كشور به ندرت بيش از ۱۱ ميليون بشكه در روز به بازار عرضه كرده است و نمونه آن در ماه‌هاي ابتدايي سال ۲۰۲۰ در بحبوحه جنگ قيمت با روسيه كه قيمت در ابتداي شيوع همه‌گيري كرونا و ريزش تقاضاها كاهش مي‌يافت، مشاهده شد.
در حال حاضر، عربستان سعودي در راستاي مديريت تلاش‌هاي اوپك پلاس براي تثبيت بازار، ۹ ميليون بشكه در روز نفت توليد مي‌كند.
به گفته بسياري از تحليلگران، علاوه بر نگراني نسبت به تقاضا در بلندمدت، دليل ديگري كه براي چرخش ۱۸۰ درجه‌اي عربستان سعودي از توسعه ظرفيت توليد، بيشتر مورد بحث است، رشد قوي‌تر عرضه از سوي توليدكنندگان غيراوپك پلاس در سال‌هاي اخير و بيش از همه، امريكا است.
 باب مك نالي، رييس شركت مشاوره راپيدان انرژي و يكي از مقامات سابق كاخ سفيد، به بلومبرگ گفت: رياض در چند سال آينده، توازن‌هاي ملايم‌تري را مي‌بيند كه عمدتا به دليل عرضه خارج از اوپك پلاس است.
به گفته مارتين راتس، استراتژيست جهاني نفت در بانك مورگان استنلي، با عرضه قوي‌تر از حد انتظار از سوي امريكا و ساير توليدكنندگان غيراوپك پلاس، فضا در بازار نفت براي نفت اوپك، تحت فشار قرار گرفته است
بانك باركليز، به نوبه خود، بر اين باور است كه توقف توسعه ظرفيت توليد عربستان سعودي بيشتر ناشي از واكنش شگفت‌انگيز قوي عرضه در خارج از گروه اوپك پلاس است، نه پيش‌بيني كاهش تقاضا.
بر اساس گزارش اويل پرايس، بانك سيتي مي‌گويد تصميم عربستان مي‌تواند به اين معنا باشد كه اوپك پلاس اذعان كرده است كه مشكلي دارد.