خاموش شدن گازهاي فلر آرزوي ديرينه صنعت نفت است، آرزويي كه در دولت سيزدهم به واقعيت نزديكتر شده و آنطور كه مسوولان اين صنعت اعلام كردهاند، ارزش گاز مشعلي كه تا پايان سال ۱۴۰۴ در ميدانهاي نفتي و گازي كشور جمعآوري خواهد شد، ۵ ميليارد دلار در سال و معادل ارزش صادرات گاز كنوني ايران به كشورهاي همسايه است.
به گزارش ايسنا، موضوع مديريت گازهاي همراه و مشعل در صنعت نفت با هدف حذف مشعلسوزي از برنامههاي كليدي وزارت نفت است و بيشترين تلاشها براي كاهش مشعلسوزي، با حمايت و پيگيريهاي مستمر و جدي وزير نفت، در مناطق و شركتهاي عملياتي در حال انجام است تا هر چه زودتر برنامهها و پروژههاي كاهش مشعلسوزي، به پيشرفت كامل برسند و اميد ميرود با برنامهريزي دقيق و اجراي بهموقع طرحهاي تعريف شده و راهاندازي آنها، همه پروژههاي مرتبط با مشعلسوزي در صنعت نفت در پايان دولت سيزدهم تكميل شوند و به بهرهبرداري كامل برسند.
نكته بسيار مهم اين است كه با پيگيريهاي مستمر هماكنون ۵ ميليارد دلار در اين بخش سرمايهگذاري شده است و كل طرحهاي جمعآوري گازهاي مشعل بهصورت مالكيت/ سرمايهگذاري از سوي بخش خصوصي انجام ميشود و هزينههاي انجامشده پس از بهرهبرداري از محل تحويل خوراك بازپرداخت خواهد شد. براي جمعآوري همه گازهاي همراه و مشعل در سطح شركت ملي نفت ايران ظرفيت جمعآوري و فرآورش گازهاي همراه و مشعل حدود ۲ ميليارد فوتمكعب معادل ۵۷ ميليون مترمكعب در روز در قالب ۵ طرح بلندمدت و ۱۴ مزايده فروش برنامهريزي شده است.
سال ۱۴۰۱ بهطور ميانگين روزانه حدود ۱۱۳.۶ ميليون مترمكعب گاز همراه نفت در شركت ملي نفت ايران توليد شد كه از اين مقدار حدود ۶۵ درصد آن معادل ۷۴.۶ ميليون مترمكعب در روز بهوسيله ايستگاههاي تقويت فشار گاز و كارخانههاي موجود جمعآوري شد، حدود ۵ درصد معادل ۵ ميليون مترمكعب در روز با راهاندازي پروژههاي كوتاهمدت و بلندمدت جمعآوري شد و ارسال به مشعل حدود ۳۰ درصد كل گازهاي توليدي معادل ۳۴ ميليون مترمكعب در روز بود كه تا پايان سال ۱۴۰۴ اين مقدار نيز جمعآوري خواهد شد. روزانه ۳۷.۴ ميليون مترمكعب از گازهاي جمعآوريشده به شبكه سراسري تزريق ميشود.
هماكنون در مجموع روزانه حدود ۵۵ ميليون مترمكعب گاز در مشعلهاي ميدانهاي نفتي و گازي ايران ميسوزد كه با اجراي طرحهايي مانند پالايشگاه گاز بيدبلند خليج فارس و انجيال ۳۲۰۰ در اين سالها بخشي از گازهايي كه دود ميشد، حالا به چرخه سوخت و خوراك پتروشيميهاي كشور وارد ميشود.
طرحهاي جمعآوري گازهاي مشعل در دو بخش اصلي بهصورت طرحهاي بلندمدت و طرحهاي كوتاهمدت برنامهريزي و در حال اجراست، طرحهاي بلندمدت (احداث كارخانههاي گاز و گاز مايع و ايستگاههاي جمعآوري گازهاي همراه و مشعل) طبق برنامهريزي و اقدامهاي انجامشده، اين طرحها تا پايان سال ۱۴۰۴ با تكميل ظرفيت به بهرهبرداري كامل خواهند رسيد. فاز نخست كارخانه گاز و گاز مايع ۳۲۰۰ (مالكيت هلدينگ خليج فارس) هم در حوزه جغرافيايي غرب كارون به بهرهبرداري رسيد، براي تأمين خوراك كارخانه يادشده پروژه خط لوله انتقال گازهاي مازاد دارخوين و ايستگاه جمعآوري گازهاي واحد غرب كارون نيز با حجم تقريبي ۱۰۰ ميليون فوتمكعب در روز در مرحله اول و به مبلغ ۷۲ ميليون يورو بهصورت بيع متقابل به هلدينگ خليج فارس واگذار شده است. كارخانه گاز و گاز مايع ۳۱۰۰ با ظرفيت ۲۴۰ ميليون فوتمكعب در روز در حوزه جغرافيايي دهلران، دزفول شمالي كه هماكنون ۸۵.۳۸ درصد پيشرفت داشته است و تا پايان امسال به بهرهبرداري كامل خواهد رسيد. براي تأمين پايدار خوراك كارخانه گاز و گاز مايع ۳۱۰۰ پروژه احداث ايستگاه تقويت فشار گاز دهلران به ظرفيت ۸۵ ميليون فوتمكعب در روز و مبلغ ۱۲۸ ميليون يورو و خط لوله دهلران به مبلغ ۸۵ ميليون يورو به سرمايهگذار واگذار شده كه تا پايان امسال به بهرهبرداري خواهند رسيد، همچنين پروژه تكميل ايستگاه تقويت فشار گاز چشمهخوش و پايدار غرب نيز بهصورت EPCF و با مبلغ ۵۳ ميليون يورو به سرمايهگذار واگذار شده است.
كارخانه گاز و گاز مايع خارك (قرارداد ساخت و اجاره با شركت صف)، با ظرفيت ۳۰۰ ميليون فوتمكعب در روز در حوزه جغرافيايي جزيره خارك هماكنون ۶۷.۱ درصد پيشرفت دارد و تا پايان سال ۱۴۰۴ راهاندازي كامل خواهد شد. طرح جمعآوري گازهاي مشعل در شرق كارون در حوزه جغرافيايي آغاجاري، گچساران با ظرفيت ۵۹۳ ميليون فوتمكعب در روز و مارون با ظرفيت ۲۴۹ ميليون فوتمكعب در روز در قالب دو قرارداد با هلدينگ خليج فارس و پتروشيمي مارون تا پايان سال ۱۴۰۴ راهاندازي خواهد شد. طرحهاي تعريفشده كوتاهمدت جمعآوري گازيهاي مشعل شامل پارسي كلاستر، مارون۳، منصوري، مارون ۶، چشمهخوش، سروستان و سعادتآباد، مسجدسليمان - نفت سفيد - تمبي - پرسياه، زيلايي، هفت شهيدان و نرگسي، عنبر و لالي، قلعه نار، خشت، سكوي سلمان، سركان و ماله كوه است. طرحهاي پارسي كلاستر با ظرفيت ۳.۵ ميليون فوتمكعب در روز، مارون۳ با ظرفيت ۱۵ ميليون فوتمكعب در روز، منصوري با ظرفيت ۱۰ ميليون فوتمكعب در روز، مارون ۶ با ظرفيت ۲۲ ميليون فوتمكعب در روز و چشمهخوش با ظرفيت ۶۰ ميليون فوتمكعب در روز تا پايان سال ۱۴۰۱راهاندازي شدهاند. طرحهاي سروستان - سعادتآباد، خشت، نفتشهر و سومار، مسجدسليمان، نفت سفيد، پرسياه و زيلايي، هفت شهيدان و نرگسي، عنبر و لالي و قلعه نار با ظرفيت ۱۰۱ ميليون فوتمكعب در روز در حال اجرا بوده، همچنين طرحهاي سكوي سلمان و سركان/ مالهكوه نيز با ظرفيت ۱۰۴ ميليون فوتمكعب در روز در حال برگزاري مزايده جديد و حدود ۶۴ – ۶۰ ميليون فوتمكعب در روز گازهاي همراه باقيمانده با پيشبيني طرحهاي مذكور (پازنان - مارون۴ - مارون۳، بنگستان و آسماري شيرين، منصوري- آسماري شيرين، منصورآباد - رامشير، كوپال آسماري و كوپال بنگستان تا پايان سال ۱۴۰۴ نيز در مرحله دريافت مجوز واگذاري هستند.
انجام مزايدههاي جمعآوري و فروش گازهاي مشعل ميدانهاي سروستان و سعادتآباد با ظرفيت ۱۴ ميليون فوتمكعب در روز آذرماه سال ۱۴۰۲ راهاندازي خواهد شد، فاز نخست طرح جمعآوري گازهاي همراه نفت چشمهخوش با ظرفيت ۱۰ ميليون فوتمكعب در روز شهريور ۱۴۰۱ راهاندازي شده است. جمعآوري گازهاي همراه نفت از تأسيسات سه استان خوزستان، بوشهر و كهگيلويه و بويراحمد با امضاي قراردادي به ارزش ۱.۱ميليارد دلار با شركت پالايش گاز بيدبلند خليج فارس از ديگر طرحها است كه در نتيجه اين طرح ۵۹۳ ميليون فوتمكعب در روز گاز همراه جمعآوري و سالانه حدود ۱.۵ ميليون تن به خوراك پالايشگاهها افزوده ميشود.
البته دولت سيزدهم در اين زمينه اهتمام جدي دارد و اجراي ديگر طرحهاي جمعآوري گازهاي مشعل نيز با سرعت قابل قبولي در حال اجراست؛ از مجموع ۵۵ ميليون مترمكعب گاز مشعل در ايران، با برنامهريزي در دولت سيزدهم تا پايان امسال ۱۵ ميليون مترمكعب از اين گازها جمعآوري خواهد شد، همچنين تا پايان سال ۱۴۰۳ روزانه حداقل ۳۰ ميليون مترمكعب ديگر از گازهاي مشعل جمع ميشود. باقيمانده گازهاي مشعل كه حدود ۱۰ ميليون مترمكعب خواهد بود، تا پايان سال ۱۴۰۴ جمعآوري ميشود، و پيشبيني شده است كه تا پايان سال ۱۴۰۴ بيشتر گازهاي مشعل در سطح ميدانهاي نفتي و گازي ايران جمعآوري شود. البته با توجه به برنامهريزيهاي انجامشده براي افزايش توليد نفت و گاز در كشور، بهصورت طبيعي و با افزايش توليد، شاهد گازهاي مشعل جديدي خواهيم بود كه براي آنها نيز بايد همزمان با اجراي طرحها، برنامهريزي شود. درواقع رويكرد وزارت نفت مبتني بر به حداقل رساندن گازهاي مشعل در صنعت نفت و گاز كشور است، اين اقدام، حركتي محيط زيستي به منظور ايجاد ارزشافزوده و توليد ثروت از طريق گازهاي مشعل و برطرف كردن نيازهاي گازي كشور خواهد بود. طرحهاي جمعآوري گازهاي مشعل بسته به مقياس و حجم گازي كه جمعآوري ميكند، سرمايهگذاريهاي متفاوتي دارد، در مجموع سرمايهگذاري كه بايد در عرصه جمعآوري گازهاي مشعل انجام شود، بيش از ۵ ميليارد دلار است و ارزش صادراتي اين مقدار گاز، بيش از ۵ ميليارد دلار خواهد بود، بنابراين سرمايهگذاري انجامشده حداكثر ظرف يك سال بازپرداخت ميشود. افزايش حدود پنج برابري جمعآوري روزانه گازهاي همراه نفت در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۰ و پيشرفت ۷۰ درصدي طرحهاي جمعآوري گازهاي همراه نفت كل كشور و بهرهبرداري از اين طرحها تا پايان دولت از دستاوردهاي دولت سيزدهم براي تحقق يك آرزوي ديرينه است.