وعده رسیدن به ۲۵۰ فروند هواپیما عملی نشد
با وجود وعده سازمان هواپیمایی کشوری مبنی بر واردات ۲۵۰ فروند هواپیما تا پایان ۱۴۰۲، این وعده عملی نشد تا هواپیماهای فعال سر خط، کمتر از ۲۰۰ فروند باقی بماند.
خرید بلیت هواپیما همچون دیگر روش‌های حمل‌ونقل، در یک سال گذشته با چالش‌هایی همراه بود؛ از یک سو قیمت بلیت که شرکت‌های هواپیمایی در تلاش برای یکسان‌سازی آن متناسب با تورم بودند و از سوی دیگر، کمبود ناوگان هوایی که معادله عرضه و تقاضا را به هم زده و پیشی گرفتن تقاضای موجود از ظرفیت فعلی، کمبود بلیت هواپیما را سبب شده است.
به گزارش ایسنا، مسئولان صنعت هوایی کشور و در صدر آنها محمد محمدی‌بخش - رئیس سازمان هواپیمایی - بارها عنوان کردند که با توجه به جمعیت فعلی کشور، به ۵۵۰ فروند هواپیما نیاز داریم، اما تعداد این هواپیماها ۳۳۰ فروند است، آن هم در حالی‌که کمتر از ۲۰۰ فروند هواپیمای فعال و سرخط وجود دارد. البته به گفته محمدی‌بخش، سال ۱۴۰۱ در مقایسه با ۱۴۰۰، تعداد هواپیماهای سرخط از ۹۸ فروند به به ۱۷۵ فروند افزایش یافت و این کار با نهضت تعمیر قطعه اتفاق افتاد.
محمدی‌بخش فروردین‌ماه ۱۴۰۲ درباره تعداد هواپیماهای فعال در صنعت هوایی کشور گفته بود پیش از نوروز، تعداد زیادی هواپیمایی که زمین گیر شده بودند از شرکت‌های مختلف به ناوگان هوایی برگشتند و تعداد قابل توجهی از هواپیماها عملیاتی شده و به ۱۷۸ فروند عملیاتی رسید که در بازه نوروزی هم تعداد زیادی از آنها عملیات پروازی را بر عهده داشتند.
اردیبهشت ۱۴۰۲، محمدی‌بخش با ذکر آماری از اقدامات انجام‌شده طی ۱۸ ماه، گفت که بیش از ۵۰ فروند هواپیما و هلیکوپتر در ۱۸ ماه گذشته خریداری و به ناوگان اضافه شده است و تا کنون ۲۰ فروند به سرویس هوایی برای خدمت‌رسانی اضافه شده است. رئیس سازمان هواپیمایی کشوری همچنین تیرماه با بیان اینکه در حال حاضر ۱۸۵ هواپیمای فعال داریم، گفت: هدف‌گذاری کرده‌ایم که تا پایان سال به ۲۵۰ فروند هواپیمای فعال برسیم.
وزیر راه: دولت سیزدهم هر ماه تعدادی هواپیما می‌خرد
همچنین وزیر راه و شهرسازی مردادماه با تاکید بر ضرورت توسعه ناوگان هوایی، گفت: تقاضا پنج برابر عرضه در حمل‌ونقل هوایی است، از این رو باید همه زیرساخت‌ها را ارتقا دهیم و همین امسال تعداد قابل توجهی به ناوگان هوایی اضافه می‌شود. بذرپاش همچنین آبان‌ماه عنوان کرد توسعه ناوگان از روش‌های مختلف در حال پیگیری است. او با بیان اینکه در دولت سیزدهم تقریبا هر ماه تعدادی هواپیما خریداری می‌شود، گفت که تا پایان دولت تعداد قابل توجهی هواپیما به ناوگان حمل‌ونقل هوایی کشور اضافه خواهد شد.
بذرپاش دی ماه ۱۴۰۲ نیز در پاسخ به اینکه آیا اقدامی برای افزایش ناوگان هوایی صورت می‌گیرد، گفت که تعداد خوبی هواپیما در نیمه دوم سال وارد کشور شده است. او بیان کرد: تقریبا هفته‌ای نیست که برای تامین هواپیما با یک کشور خارجی در حال مذاکره نباشیم. حوزه تامین هواپیما یکی از تحریم‌هایی است که ما با آن مواجه هستیم. باید از ظرفیت‌های خارجی که داریم، استفاده کنیم.
تلاش برای توسعه ناوگان از طریق تولید داخل
در این مدت اگرچه تلاش‌هایی برای ساخت هواپیما انجام شده است؛ چه هواپیمای مسافری و چه غیرمسافری. رئیس سازمان هواپیمایی کشوری معتقد است در شرایطی که وضعیت صنعت هوایی ایران از تحریم فراتر رفته و جنگ نابرابر است که تحریم‌کنندگان می‌گویند اگر بتوانند اجازه واردات یک پیچ را هم به ایران نمی‌دهند، لازم است که به ساخت هواپیما به‌عنوان استراتژی بلندمدت فکر کنیم.
بدین‌ترتیب بذرپاش تیرماه ۱۴۰۲ اعلام کرد که بالاخره اولین پرواز موفق هواپیمای بومی سیمرغ انجام و به مدار خدمت‌رسانی اضافه شده است. او همچنین از مدیران شرکت هواپیماسازی ایران (هسا) سازنده سیمرغ، درخواست کرد که ظرفیت هواپیماسازی را در خدمت هواپیماهای مسافری نیز گسترش دهند؛ زیرا به گفته او، با وجود دستاوردهای فعلی صنعت ساخت هواپیما و زیرساخت‌های آن، هیچ چیزی برای ساخت هواپیمای مسافری کم نداریم و می‌توانیم با تامین دیگر زیرساخت‌ها، هواپیمای ایرانی کاملا داخلی را با موفقیت به مدار صنعت هواپیمایی اضافه و تحریم‌ها را در این بخش نیز بی‌اثر کنیم.
در این مدت بارها به ظرفیت و توان داخل برای تولید هواپیما تاکید شده است؛ تا جایی که حتی رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، عنوان کرد که «با افتخار اعلام می‌کنیم دارای کارخانه هواپیماسازی هستیم و در مذاکرات و تعاملات مان با دنیا هم این موضوع را اعلام می‌کنیم.» هرچند تولید داخل برای افزایش ظرفیت ناوگان هوایی کشور، در اندازه‌ای نبود که بتواند عرضه بلیت‌های صندلی را در این حوزه پوشش دهد.
مشکلات گمرکی برای ترخیص قطعات هواپیما
در نهایت هم محمدی‌بخش بهمن ماه ۱۴۰۲، با بیان اینکه در حال حاضر ۱۸۰ فروند هواپیما عملیاتی وجود دارد، درباره وعده رسیدن به ۲۵۰ فروند هواپیما تا پایان سال گفت: بنا بود تا پایان سال به ۲۵۰ فروند برسیم اما حدود سه ماه است که به دلایل مختلف، مصوبه ترخیص قطعات از گمرک برای سر خط آوردن هواپیماها دچار وقفه جدی شده است که البته بالاخره مصوبه آن صادر شد.
بنابراین در این مدت به روش‌های مختلف از جمله نهضت تعمیر قطعات، ظرفیت تولید داخل و واردات، هواپیماهای فعال و سرخط صنعت هوایی، نه‌تنها به ۵۵۰ فروند مورد نیاز نرسیده، بلکه رسیدن به ۲۵۰ فروندی که از سوی سازمان هواپیمایی کشوری وعده آن داده شد هم به نتیجه نرسید؛ اکنون باید دید سال ۱۴۰۳، برای صنعت هوایی کشور چگونه خواهد بود و با توسعه ناوگان، چه میزان از تقاضاها پوشش داده می‌شود.
