شدن استقلال دانشگاه؛ «دخالت‌ها در دانشگاه زیاد شده است
دانشگاه حال و روز خوبی ندارد، استادان دانشگاه هم همین‌طور، موضوع اخراج اساتید مرداد ماه سال گذشته بود که در رسانه‌ها دست به دست شد، هر روز یک استاد اعلام می‌کرد که یا از دانشگاه اخراج شده یا اینکه با او قطع همکاری کرده‌اند، مساله‌ای که تا آخرین روزهای سال ۱۴۰۲ هم ادامه داشت و منجر به برگزاری مناظره میان رییس دانشگاه تهران و استادان اخراجی از این دانشگاه شد.
دانشگاه حال و روز خوبی ندارد، استادان دانشگاه هم همین‌طور، موضوع اخراج اساتید مرداد ماه سال گذشته بود که در رسانه‌ها دست به دست شد، هر روز یک استاد اعلام می‌کرد که یا از دانشگاه اخراج شده یا اینکه با او قطع همکاری کرده‌اند، مساله‌ای که تا آخرین روزهای سال ۱۴۰۲ هم ادامه داشت و منجر به برگزاری مناظره میان رییس دانشگاه تهران و استادان اخراجی از این دانشگاه شد. کارن ابری‌نیا، دبیر کانون صنفی استادان دانشگاه در این باره به خبرآنلاین می‌گوید: سال ۱۴۰۲ برای دانشگاه سال خوبی نبود و برای اساتید انواع و اقسام محدودیت‌ها و محرومیت‌ها ایجاد شد. این محدودیت‌ها شامل حدود ۲۰۰ استاد دانشگاه شده است و نزدیک به ۲۵ استاد از دانشگاه اخراج شدند.
ایجاد محدودیت برای اساتید
ابری‌نیا با اشاره به این موضوع که محدودیت‌ها انواع مختلف دارد، می‌افزاید: محدودیت‌ها عموما شامل استادانی شد که در واکنش به حوادث سال ۱۴۰۱ بیانیه امضا کردند یا اعلام موضع کردند، مثلا با تبدیل وضعیت آنها از حالت پیمانی به رسمی‌آزمایشی و بعد وضعیت رسمی موافقت نکردند یا مراحل تغییر وضعیت آنها را متوقف کردند. یا در موردی دیگر برای ترفیع سالانه استادان مشکل ایجاد کردند، یا ارتقای برخی استادان از دانشیاری به استادی را متوقف کردند. در این میان برخی استادان اخراج شدند و برخی دیگر هم علی‌رغم اینکه اخراج نشدند اما حقوق آنها قطع شد. به هر حال انواع محدودیت‌ها شامل حدود ۲۰۰ استاد دانشگاه شده است و نزدیک به ۲۵ استاد از دانشگاه اخراج شدند.
او در پاسخ به این سوال که آیا تمام این محدودیت‌ها فقط به دلیل اعلام مواضع اساتید در اتفاقات سال ۱۴۰۱ بود می گوید: بله، اما برخی هم به‌خاطر فعالیت صنفی در کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران بود، برخی دانشگاه‌ها با فعالیت صنفی استادان مخالفت کردند درصورتی‌که این کانون از وزارت کشور مجوز فعالیت دارد.
محدودیت‌ها و حذف استقلال دانشگاه
دبیر کانون صنفی استادان دانشگاه در ادامه می‌گوید: دانشگاه نهاد علم است و باید مستقل باشد، علم باید آزادی و استقلال داشته باشد، مثلا اعضای هیات علمی بتوانند درباره مسائل علمی و دانشگاه خودشان تصمیم بگیرند و اینکه چگونه محیط علمی را اداره کنند. بنابراین آسیب جدی آن حذف استقلال از دانشگاه است. متاسفانه دخالت‌های دولت در دانشگاه زیاد شده است، حتی اختیارات وزارت علوم کاهش پیدا کرده طوری‌که به‌نظر می‌رسد این وزارت کشور است که به دانشگاه دستور می‌دهد. مثلا همین محدودیت‌های ایجاد شده و مسائل امنیتی که بر دانشگاه‌ها حاکم شده از طرف وزارت کشور و شورای امنیت کشور است، در این وضعیت می‌شود، گفت: وزارت علوم هیچ نقشی ندارد. فراتر از وزارت کشور نهادهای متعددی داریم که درباره دانشگاه تصمیم‌گیری می‌کنند و نقش وزارت علوم بسیار کمرنگ شده است.
ناامیدی اساتید جوان
ابری‌نیا در پاسخ به این سوال که آیا این اقدامات موجب افزایش مهاجرت استادان و دانشجویان شده است اظهار می‌دارد:
اقداماتی که تاکنون صورت گرفته جوانان را
نا امید می‌کند، آن‌هم استادان جوانی که با علاقه به کشورشان برگشتند و عضو هیات علمی شدند، درحالی‌که می‌توانستند در خارج از کشور بمانند. این گروه در ایران با محدودیت و امر و نهی مواجه شدند، حتی برخی دانشگاه‌ها به استادان گفتند کسانی که درباره حوادث سال ۱۴۰۱ بیانیه‌ای امضا کردند اگر می‌خواهند به‌کارشان ادامه دهند باید توبه نامه امضا کنند و اظهار پشیمانی کنند.
او می‌افزاید: در این شرایط استاد جوان نا امید می‌شود آن‌هم در وضعیتی که درآمد مناسب ندارد، با حقوقی که به یک استادیار می‌دهند، نمی‌تواند یک خانه در تهران اجاره کند؛ درآمد استادان دانشگاه در ایران حتی قابل مقایسه با درآمد استادان در کشورهای همسایه نیست، خب معلوم است اگر استادی در ایران محدودیت‌های زیادی دارد و درآمد کافی هم ندارد به‌فکر مهاجرت می‌افتد، آن‌هم نه به کشورهای اروپایی و آمریکا بلکه به‌همین کشورهای اطراف ایران. برای انجام کار علمی شما نباید دغدغه و پریشانی داشته باشید درحالی‌که دغدغه وضعیت اقتصادی و معیشتی، وضعیت دانشگاه و فرهنگ، وضعیت سیاست همگی روی دوش استاد دانشگاه افتاده است.
سیاسی نبودن به معنای بی تفاوت بودن نیست
دبیر کانون صنفی استادان دانشگاه درباره این که دانشگاه تا چه حد می‌تواند در مسائل سیاسی دخالت داشته باشد می‌گوید: اتفاقا من هم موافق نیستم دانشگاه سیاسی شود، اما به این معنی نیست که نسبت به همه مسائل بی‌تفاوت باشد. در خارج از ایران هم همه استادان غیر سیاسی هستند اما در همین جریان فلسطین و اسرايیل خیلی‌های‌شان اظهارنظر کردند و از منظر حقوق بشر گفتند اقدامات اسرايیل جنایت است، حتی به‌همین دلیل یکی از استادان مجبور به استعفا شد. نباید به استاد دانشگاه گفت تو حق اظهارنظر نداری، اگر گمان می‌کنند با امر و نهی بیشتر می‌توانند اوضاع را کنترل کنند باید گفت این‌طور نیست، با این اقدامات نارضایتی‌ها بیشتر می‌شود و کمک می‌کند تا تعهد افراد به نظام کمتر شود.
امیدواری به نهاد دانشگاه
او می‌افزاید: شخصا به نهاد دانشگاه امیدوار هستم و گمان می‌کنم بالاخره دانشگاه با عملکرد خودش می‌تواند موجب اصلاح در جامعه شود. ما شاهد هستیم وقتی دانشجو و استاد یک مدتی در محیط دانشگاه قرار می‌گیرند آن آزاداندیشی و افکار مستقل خودشان را پیدا می‌کنند و به فرهنگ غنی کشورشان متکی می‌شوند طوری‌که دیگر حاضر نیستند هر ایده‌ای را بپذیرند. متاسفانه این روزها رویکرد کارشناسی، تخصصی و علمی کنار گذاشته شده اما بالاخره مجبور خواهند شد این رویکرد ضد کارشناسی را اصلاح کنند و به کار تخصصی روی بیاورند، به همین دلیل دانشگاه در آینده نقش موثرتری در کشور دارد.
