تشديد آلاينده سرطان‌زاي «ازن» در تابستان داغ تهران
آلاينده سرطان‌زاي «ازن» در تابستان داغ تهران تشديد شده است. تابستاني كه زندگي اداري و مالي مردمان اين شهر را تحت تاثير قرار داده است. آنگونه كه رييس مركز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط زيست در رابطه با تشديد آلاينده ازن در فصل تابستان گفته، حدوداً ۵ سال است كه ازن در فصل تابستان، در شهر تهران به آلاينده اصلي هوا تبديل مي‌شود.
گروه راه و شهرسازي|
آلاينده سرطان‌زاي «ازن» در تابستان داغ تهران تشديد شده است. تابستاني كه زندگي اداري و مالي مردمان اين شهر را تحت تاثير قرار داده است. آنگونه كه رييس مركز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط زيست در رابطه با تشديد آلاينده ازن در فصل تابستان گفته، حدوداً ۵ سال است كه ازن در فصل تابستان، در شهر تهران به آلاينده اصلي هوا تبديل مي‌شود. با آغاز فصل تابستان، تهران با چالشي هميشگي به نام آلودگي هوا مواجه مي‌شود. اين مشكل نه‌تنها سلامتي شهروندان را به خطر مي‌اندازد، بلكه تأثيرات منفي زيست‌محيطي و اقتصادي نيز به همراه دارد.
اين آلودگي اما متفاوت از آلايندگي زمستان و بيشتر به واسطه آلاينده «ازن» است. «ازن» يك آلاينده ثانويه است كه در حضور اكسيدهاي نيتروژن و تركيبات آلي فرار (VOC)، بر اثر تابش شديد نور خورشيد، فعل و انفعالاتي انجام شده و اين آلاينده توليد مي‌شود. منشأ اين آلاينده هم منابع متحرك مانند خودروها و هم منابع ثابت هستند. در واقع اكسيدهاي نيتروژن و تركيبات آلي فرار كه باعث تشكيل آلاينده ثانويه ازن مي‌شوند، از منابع متحرك و سوخت‌هاي فسيلي منشأ مي‌گيرند. در رابطه با آلودگي هواي تابستانه شهر تهران، داريوش گل‌عليزاده، رييس مركز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط زيست به تسنيم گفت: هر ساله با فرا رسيدن فصل تابستان شاهد افزايش آلاينده ازن در شهر تهران هستيم. ازن آلاينده خطرناكي است كه هم از منابع متحرك و هم منابع ثابت به‌طور غيرمستقيم منتشر شده و مشكلاتي ازجمله تضعيف بافت‌هاي سيستم تنفسي را ايجاد مي‌كند. حدوداً 5 سال است كه ازن در فصل تابستان، در شهر تهران و گاهاً در شهر اصفهان به آلاينده اصلي هوا تبديل مي‌شود.
وي افزود: به علاوه، افزايش مصرف انرژي براي خنك‌سازي محيط‌هاي مسكوني و تجاري، منجر به افزايش توليد آلاينده‌هاي ناشي از سوخت‌هاي فسيلي مي‌شود. همچنين ترافيك سنگين و افزايش سفر‌هاي درون شهري نيز به اين مشكل دامن مي‌زند. رييس مركز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط زيست تأكيد كرد: ازن آلاينده بسيار خطرناكي است كه قابليت سرطان‌زايي بالايي دارد.
گل‌عليزاده گفت: با توجه به اينكه جايگاه‌هاي سوخت يكي از مهم‌ترين منشأهاي تركيبات آلي فرار هستند، اجرا شدن طرح كهاب (كاهش، هدايت، انتقال و بازيافت بخارات بنزين) و استفاده از سوخت‌هاي پاك‌تر و با كيفيت بالاتر مي‌تواند تاثير بسزايي در كاهش آلودگي ازن داشته باشد. بنزين‌هاي با درصد پايين‌تر گوگرد و استفاده از سوخت‌هاي جايگزين مانند گاز طبيعي فشرده (CNG) مي‌توانند به بهبود كيفيت هوا كمك كنند. وي با تأكيد بر بهينه‌سازي مصرف انرژي افزود: كاهش مصرف انرژي در منازل و ساختمان‌هاي تجاري مي‌تواند به كاهش توليد آلاينده‌ها كمك كند. استفاده از وسايل الكتريكي با كارايي بالا، عايق‌كاري مناسب ساختمان‌ها و استفاده از انرژي‌هاي تجديدپذير مي‌تواند به بهبود كيفيت هوا كمك كند.
رييس مركز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط زيست افزايش فضاي سبز شهري را ديگر عامل مهم كاهش آلودگي هوا در فصل تابستان دانست و بيان كرد: گياهان و درختان نقش مهمي در تصفيه هوا دارند. افزايش فضاي سبز در شهر‌ها و توسعه پارك‌ها و باغ‌هاي عمومي مي‌تواند به جذب دي‌اكسيد كربن و ساير آلاينده‌ها كمك كرده و كيفيت هوا را بهبود بخشد. گل‌عليزاده گفت: همچنين يكي از موثرترين راه‌ها براي كاهش آلودگي هوا، كاهش استفاده از وسايل نقليه شخصي و استفاده از حمل و نقل عمومي است. توسعه شبكه‌هاي مترو، اتوبوس‌هاي برقي و دوچرخه‌سواري مي‌تواند به كاهش ترافيك و آلاينده‌هاي ناشي از آن كمك كند.
كاهش دماي هوا از يكشنبه
در اين حال، سازمان هواشناسي از كاهش نسبي دما در نوار شمالي كشور طي يكشنبه آينده خبر داد. بر اساس اعلام اين سازمان، با توجه به پيش‌بيني‌هاي سازمان هواشناسي تا جمعه در اكثر مناطق كشور جوي آرام و پايدار حاكم است و تنها در جنوب سيستان و بلوچستان، شرق و شمال هرمزگان، جنوب كرمان و فارس در ساعات بعدازظهر افزايش ابر گاهي رگبار، رعدوبرق و وزش باد شديد روي مي‌دهد. به گزارش مهر، شنبه هفته آينده رشد ابرهاي همرفتي در مناطق جنوبي كشور ضعيف شده و گاهي رگبار پراكنده در اين مناطق انتظار مي‌رود.
يكشنبه آينده با گذر امواج كم‌دامنه تراز مياني جو از نوار شمالي كشور، وزش باد و كاهش نسبي دما در اين مناطق روي مي‌دهد. همچنين در شرق مازندران، گلستان، خراسان شمالي، ارتفاعات سمنان و شرق تهران ابرناكي، رگبار، رعدوبرق و وزش باد شديد پيش‌بيني شده و در ساير مناطق كشور جو پايداري مستقر مي‌شود.
طي 4 روز آينده وزش باد در نوار شرقي و دامنه‌هاي جنوبي البرز ادامه خواهد داشت و در روزهاي شنبه و يكشنبه در مناطقي از شرق كشور به‌ويژه زابل وزش باد و خيزش گردوخاك افزايش مي‌يابد و طي روزهاي پنجشنبه و جمعه درياي خزر مواج است.
پاييز امسال گرم و كم‌بارش خواهد بود
با وجود كاهش نسبي هوا در هفته بعد و احتمالا در شهريورماه، پاييز سال جاري نيز گرم خواهد بود. در همين رابطه، رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي گفت: براساس پيش‌بيني‌ها پاييز امسال گرم و كم‌بارش خواهد بود. احد وظيفه، رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي در گفت‌وگو با مهر با اشاره به اينكه از نيمه دوم تيرماه تا پايان مردادماه اوج روزهاي گرم سال به شمار مي‌رود، گفت: هرساله در اين بازه زماني طبق اقليم ايران دما در بالاترين حد ممكن خود قرار مي‌گيرد، به عبارت ديگر تابستان‌هاي ايران در گنبد هواي گرم قرار دارد؛ در اقليم هواي خاورميانه پايدار مي‌شود به همين دليل به‌طور نرمال با بالاترين دماي چرخه سالانه مواجه مي‌شويم. رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي تاكيد كرد: طي هرسال گنبد حرارتي در اين بازه زماني در خاورميانه شكل مي‌گيرد، ايران نيز به عنوان يكي از كشورهاي خاورميانه روزهاي تابستان تحت تأثير سامانه هواي گرم قرار مي‌گيرد، اما دماي هواي ايران در تابستان امسال بيش‌از حد معمول گرم شده كه بخشي از اين گرما به افزايش دماي جهاني بازمي‌گردد.
وي افزود: زماني كه گنبد حرارتي پرفشار در ترازهاي فوقاني قرار مي‌گيرد، موجب فرونشيني جريان هوا مي‌شود كه بخش ديگري از افزايش دماي اين روزها به اين موضوع مرتبط است؛ همچنين تغيير اقليمي و محلي در راستاي افزايش دما بي تأثير نخواهد بود. وظيفه تصريح كرد: دماي سطح زمين در سال ۲۰۲۳ ميلادي ركورد بالاترين افزايش دما را ثبت كرد و بر اساس پيش‌بيني‌ها سال ۲۰۲۴ نيز ركورد بالاترين افزايش دما را نسبت به سال گذشته ثبت خواهد كرد؛ همچنين طبق پيش‌بيني‌ها به نظر مي‌رسد در پاييز امسال علاوه بر كاهش ميزان بارش‌ها، گرماي بالاتر از حد معمول را هم تجربه كنيم، ناگفته نماند كه گرمايش جهاني در حال رسيدن به مرزهاي نگران كننده است.
وي افزود: هم‌اكنون امواج گرما نه تنها خاورميانه بلكه مناطق شرق اروپا و شمال آفريقا را به‌شدت تحت تأثير خود قرار داده و روزهاي گذشته نيز كشورهاي تركيه و عربستان به علت گرماي شديد هوا با قطعي برق مواجه شدند؛ همچنين در ايران نيز همزمان با آغاز موج گرما كماكان دچار اين وضعيت بوديم، زيرا تقاضا براي مصرف انرژي به‌خصوص برق بالا بود.
اين مقام مسوول در خصوص اشعه فرا بنفش گفت: اين اشعه به عنوان يكي از ويژگي‌هاي روزهاي تابستان به شمار مي‌رود، زيرا آسمان بدون ابر و جهت تابش نور خورشيد به صورت عمود است. بر همين اساس عموم مردم تنها با استفاده از چتر، كلاه و عينك مناسب مي‌توانند نسبت به آسيب‌هاي احتمالي اشعه فرابنفش مراقبت كنند.
به گفته وظيفه، روند افزايش دما در ايران تا اواسط هفته آينده ادامه خواهد داشت، سپس به تدريج با كاهش دما مواجه خواهيم شد.
