ضررت داشتن فرماندهي اقتصادي واحد
بر اساس اعلام نزديكان دولت، طي روزهاي ابتدايي هفته در روزهاي شنبه يا يكشنبه قرار است، اعضاي كابينه چهاردهم معرفي شوند.
بر اساس اعلام نزديكان دولت، طي روزهاي ابتدايي هفته در روزهاي شنبه يا يكشنبه قرار است، اعضاي كابينه چهاردهم معرفي شوند. اما پرسش مهم در اين برهه، ويژگي‌هاي تيم اقتصادي كابينه در دورنماي پيش رو است. واقع آن است كه لازم است هارموني واحدي بر بخش اقتصادي كابينه حاكم باشد تا روند بهبود شاخص‌ها از دل اين هماهنگي‌ها شكل بگيرد. مسائل اقتصادي ايران پيچيده نيست. شايد از يك نظر كه داراي امراض مختلف است به نظر پيچيده برسد اما از منظر ديگر كه راه حال مشخصي براي رفع مشكلات وجود دارد، فاقد پيچيدگي است.
1) آنچه براي اقتصاد ايران پيچيده و بحراني شده، آن است كه تيم اقتصاد دولت و تيم سياسي دولت بعضا از عدم هماهنگي رنج برده، راهبرد بلندمدت انتخاب نكرده‌اند و سراغ راه‌حل‌هاي كوتاه‌مدت و سطحي رفته‌اند. مثلا در سال 1401، زماني كه ارز 4200 توماني حذف شد، ارز ترجيحي به سرعت به 28500 تومان تغيير كرد. فاصله ارز 28500 تا نرخ بازار آزاد مانند همان مكانيسم قبلي و زمان ارز 4200 توماني را ايجاد كرد. در واقع راه‌حل‌هاي امتحان شده دوباره در اقتصاد ايران تكرار شدند كه ناشي از نگاه كوته‌بينانه به مسائل اقتصادي است. همين روند در خصوص حذف يارانه‌ها در سال 98 و افزايش نرخ بنزين در سال‌هاي مختلف و... تكرار مي‌شوند. چرا اين مثال‌ها ذكر شدند، چون به نظر مي‌رسد تيم اقتصادي و تيم سياسي دولت به مسائل كوتاه‌مدت فكر مي‌كنند و مسائل كلان را از نظر دور داشته‌اند. نخستين ويژگي تيم اقتصادي بايد اين باشد كه مسائل اقتصادي را بلندمدت ببينند. از سوي ديگر مهم‌ترين گزاره موثر بر اقتصاد ايران پيش‌بيني‌پذير شدن آن است. هر سياست پولي، مالي، مالياتي، ارزي و... كه قرار است اتخاذ شوند بايد با اين پيش‌فرض اجرايي شود. تيم اقتصادي دولت بايد زمينه تحقق اين ضرورت (پيش‌بيني پذير شدن اقتصاد) را فراهم سازد.
2) بخشي از مسائل اقتصاد ايران داراي راه‌حل‌هاي سياسي هستند. نمي‌توان نقل و انتقالات پولي با جهان مسدود شوند بعد انتظار داشته باشم، هزينه صادرات و واردات كالا كمتر شود. حل مسائل پولي و مالي كه بخش مهم آن اف‌اي‌تي‌اف است، در گروي هماهنگي و همراهي تيم سياسي و اقتصادي است. اين گره اقتصادي بايد باز شوند. مساله بعدي در اين زمينه تحريم‌ها است. تحريم‌ها اقتصاد ايران را نحيف و كم‌رونق كرده است. تحريم‌ها منجر به اين شده كه مزيت اقتصاد ايران كه نفت و گاز معادن است از ميان برود. ما در تابستان مشكل برق و در زمستان مشكل گاز داريم. تاسف‌آور اينكه تركيه كه وارد كننده گاز است بيشتر از ايران برق توليد مي‌كند! ايران اما با دارا بودن منابع گاز بالا، قادر به حل مشكلات حوزه انرژي خود نيست. بنابراين تيم اقتصادي با نگاه حل مسائل ساسي بايد تغيير رویكرد بدهد.
3) موضوعي كه در دولت‌هاي مختلف نقطه ضعف جدي بوده، فقدان وحدت فرماندهي بوده است. در ابتداي دولت پزشكيان عنوان شد كه علي طيب‌نيا فرمانده اقتصادي مي‌شود و مردم و فعالان اقتصادي به اين انتخاب واکنش نشان دادند. مشخص نيست آيا مشاور اقتصادي رييس‌جمهور مي‌تواند فرمانده اقتصادي دولت باشد؟ به هر حال وزير اقتصاد در برابر مجلس بايد در برابر مجلس و رييس‌جمهور پاسخگو باشد؛ ضمن اينكه رييس كل بانك مركزی و سازمان برنامه و بودجه مثلث مهم اقتصادي كابينه را شكل مي‌دهند. ايجاد فرماندهي براي اين سه راس، يكي از مهم‌ترين ضرورت‌ها در دولت اينده خواهد بود. متاسفانه شاخص‌هاي مختلف پولي و شاخص‌هاي تورم كشور (ماهانه، نقطه به نقطه و ميانگين)، رشد اقتصادي ما در صنعت و كشاورزي و... نه‌تنها وضع مطلوبي ندارند، بلكه نگران كننده هم هست. اگر دولت آينده فرماندهي واحد اقتصادي نداشته باشد گزاره اميد به عنوان مهم‌ترين سرمايه اجتماعي دولت كمرنگ شده و در فقدان سرمايه اجتماعي، روند رو به رشد در نظر گرفته شده هم با مشكلات عديده‌اي مواجه مي‌شود.
