14 میلیارد دلار ارزش صادرات بالادستی پتروشیمی ایران
گروه تشکل‌ها|
«همایش توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی و نقش آن در اقتصاد مقاومتی» به عنوان نخستین گردهمایی مدیران بخش خصوصی، تشکل‌ها، تعاونی‌ها، پتروشیمی‌ها، قانونگذاران در صنعت پایین دستی پتروشیمی و با هدف توسعه و بهبود تولید در صنایع پایین دستی کشور در جهت بررسی فرصت‌ها، چالش‌ها و افق‌های پیشرو و شناسایی فعالان این صنایع و فعالسازی ظرفیت اقتصاد مقاومتی با استفاده از پتانسیل بالفعل بخش خصوصی و تعاون در صنایع پایین دستی پتروشیمی برگزار شد. صنعت پتروشیمی در جایگاه اول توسعه زنجیره صنعت کشور و صادرات غیر نفتی بوده و صنایع پایین دستی آن مشتمل بر صنایع مهمی از جمله صنایع پالستیک، الستیک، تایر، رنگ، رزین، حلال‌های صنعتی، چسب، کود و سموم، شوینده و آرایشی و بهداشتی است. توزیع محصولات پتروشیمی، عدم ثبات قیمت مواد اولیه، صادرات مواد اولیه، سلیقه‌یی عمل نمودن در خصوص تعرفه‌های مالیات، کمبود نقدینگی، عدم حضور در بازارهای جهانی و داشتن تفکر منطقه‌یی در خصوص تولیدات، عدم اجرای صحیح قانون کار، عدم توان رقابت، نبود برند مناسب، نبود تکنولوژی بومی و... به عنوان چالش‌های بزرگ توسعه زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی محسوب می‌شود که موجب شده این
طیف وسیع صنعت با ظرفیت زیر 30درصد فعالیت نماید. البته این صنعت با همین ظرفیت هم توانسته، بخش عظیمی از بازارهای منطقه‌یی را فتح نماید. بی‌شک نقش بخش خصوصی و تعاون در صنایع پایین دستی پتروشیمی جهت حل این چالش، غیرقابل انکار است. رویکردی یکپارچه و استراتژیک که موجب انسجام و فعالیت‌های بخش خصوصی و تعاون و تبیین ماموریت این بخش‌ها برای مسوولان و مدیران ارشد دولتی، به ویژه وزارت نفت، صنعت معدن و تجارت و اقتصاد و دارایی شده و می‌تواند به تقویت و توسعه بخش خصوصی و تعاون از یکسو و تشویق و ترغیب بنگاه‌های کوچک این حوزه در سراسر کشور به استفاده از ظرفیت عظیم این دو بخش از سویی دیگر بینجامد. حاصل این اتفاقات در نهایت، پویا شدن بنگاه‌های تولیدی صنایع پایین دستی پتروشیمی است. اتحادیه سراسری تعاونی‌های تامین نیاز صنایع پایین دست پتروشیمی برای تقویت تعاونی‌های تامین نیاز (تامین نیاز بخش‌های خصوصی، دولتی و تعاون) این حوزه و ارتقاء توان چانه‌زنی و مذاکره با مجتمع‌های پتروشیمی و پالایشگاهی و کمک در بهبود فضای کسب و کار و توسعه صادرات بنگاه‌های این حوزه ایجاد شده و در حقیقت موجب ثبات و آرامش فضای کسب و کار این طیف وسیع
بنگاه‌های کوچک و اشتغالزا در حمایت و کمک به این تعاونی‌هاست. این اتحادیه میزبان مهمانانی از مجلس، مجمع تشخیص مصلحت نظام، اتاق تعاون و دولت بود تا همایش توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی و نقش آن در اقتصاد مقاومتی را برگزار کند.
خروج 6 درصدی دولت از اقتصاد
دبیرکل اتاق تعاون ایران نخستین سخنران این همایش بود. وی تاکید کرد: اگر جنبش اقتصاد غیردولتی در دستور کار قرار نگیرد، اقتصاد مقاومتی محقق نخواهد شد.
ماشاء‌الله عظیمی در همایش اقتصاد مقاومتی و توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی که با حضور چند تن از مقامات عالیرتبه کشوری و فعالین اقتصادی برگزار شده بود، در ابتدا با انتقاد از خام فروشی، گفت: خام فروشی چه برای نیروی انسانی و چه مواد، ضررآفرین است و اگر سرزمین ما اکنون قرین به فقر است، دلیلش آن است که ما از نعمات خدایی به خوبی استفاده نمی‌کنیم.
وی با اشاره به اتحادیه سراسری تعاونی‌های تامین نیاز صنایع پایین دستی پتروشیمی، بیان داشت: تعاونی‌ها در این اتحادیه با تجمیع اعتبارات خرد، اعتبارات کلان و تغییرات
تحول‌آفرین ایجاد می‌کنند که این یکی از تاثیرات بخش تعاونی است.
عظیمی با تاکید بر سیاست‌های اقتصاد مقاومتی که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده، و اینکه افزایش صادرات نفت و گاز نیز از مفاد آن محسوب می‌شود، تاکید کرد: اقتصاد مقاومتی به ایجاد زیرساخت‌هایی نیاز دارد که نیروی انسانی، اجتماع اقتصادی، دانش، مواد اولیه، انرژی، بازار مصرف و سرمایه مالی از آن زیرساخت‌ها هستند.
وی با اشاره به تعداد اعضای تعاونی‌ها در ایران و جهان و تاثیر حضور مردم در اقتصاد و اینکه در سطح جهان تعاونی‌ها به اندازه جمعیتشان تاثیر می‌گذارند؛ در حالی که در ایران این‌طور نیست، گفت: در بند اول اقتصاد مقاومتی بر حضور مردم در اقتصاد تاکید و بیان شده کارها به مردم سپرده شود. دبیرکل اتاق تعاون ایران سرمایه عظیمی که در قالب شرکت‌های تعاونی و خصوصی ایجاد می‌شود را مورد تاکید قرار داد و افزود: همه باید حس کنند که برای پایدار کردن توسعه در اقتصاد باید به اقتصاد مقاومتی رجوع کنند.
دبیرکل اتاق تعاون ایران با اشاره به ساختار اتاق تعاون ایران، گفت: ما با قدرتی که از اعضا می‌گیریم و با عضویت در مجامعی مثل شورای عالی بورس و شواری گفت‌وگو، می‌توانیم در بخش تعاون، نیازهای شما را بشنویم و پیگیری کنیم. نکته‌یی که از آن رنج می‌بریم این است که اقتصاد ما سنگینی خود را بر دوش بانک‌ها گذاشته و بانک‌ها از تامین‌کننده به تاجر تبدیل شده‌اند؛ اما در این میان مهم این است که وقتی بانک‌ها تحریم می‌شوند، نباید مشتریان خود را تنبیه کنند.
عظیمی با اشاره به اینکه اقتصاد ما دولتی است، از این موضوع انتقاد کرد و گفت: اتاق تعاون، اتاق اصناف و اتاق بازرگانی سه رکن بخش غیر دولتی اقتصاد هستند و ارتباط مستقیمی با سرمایه‌گذاری در کشور دارند، اما در حال حاضر با نقش پررنگ دولت در اقتصاد، حتی رقبای داخلی هم نمی‌توانند سرمایه‌گذاری کنند و ما پیشنهاد کرده‌ایم که در برنامه ششم سالانه دولت 6 درصد از اقتصاد خروج کند.
وی در خصوص بورس و اهمیت صورت‌های مالی شفاف بیان داشت: گفته می‌شود شفافیت مالی سوسیالیستی است، در حالی که این رویکرد سوسیالیستی نیست.
دبیرکل اتاق تعاون ایران در ادامه بر رفع محرومیت از بخش تعاون در زمینه برخورداری از بانک و بیمه تاکید کرد و گفت: متاسفانه اکنون با این موضوع مقاومت می‌شود؛ درحالی که عرصه اقتصادی نیازمند تنوع بخشی است و ما برای این بخش شدیدا به بانک‌های توسعه‌یی تخصصی نیاز داریم و تامین سرمایه در گردش از سوی صندوق توسعه ملی و ارائه تسهیلات از جمله ضروریات برای بخش محسوب می‌شود.
عظیمی با اشاره به عضویت و حضور در هیات مقررات‌زدایی، بیان داشت: اکنون با وجود مقررات زیاد در اقتصاد، سرمایه‌گذاران خارجی با ایستگاه‌ها و توقفگاه‌هایی مواجه می‌شوند که از اشتیاق آنها می‌کاهد و بطوری که با دست خالی باز می‌گردند. باید جنبش اقتصاد غیردولتی در مجلس آینده زیاد باشد. اگر جنبش اقتصاد غیر دولتی در دستور کار قرار نگیرد، اقتصاد مقاومتی محقق نخواهد شد.
وی در پایان با تاکید بر تاثیر منفی این مقررات در اقتصاد، خواستار شد: تمامی مجوزهایی که قانون نیستند و دستگاه‌ها آنها را اضافه کرده‌اند و تاثیر منفی در کارکرد اجرایی تولیدکنندگان می‌گذارد، به صورت فهرست به بخش‌هایی از جمله اتحادیه سراسری تعاونی‌های تامین نیاز صنایع پایین دستی پتروشیمی ارائه شود.
تولیدکنندگان برای تامین مالی اسیر بانک‌ها نباشند
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های تامین نیاز صنایع پایین دستی پتروشیمی با اشاره به توفیق هسته‌یی گفت: صنایع پایین دستی کشور می‌تواند با رویکرد اقتصاد مقاومتی نقس بسزایی در اقتصاد کشور ایفا کند.
رضا‌زاده در همایش اقتصاد مقاومتی و توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی با رویکرد تعاون و بسیج که با حضور دبیرکل اتاق تعاون ایران و تنی چند از مقامات عالیرتبه کشوری برگزار شده بود با بیان مطلب فوق علت برگزاری این همایش را وظیفه سنگین فعالین اقتصادی پس از اجرای برجام و تاثیر صنایع پایین دستی با رویکرد اقتصاد مقاومتی در این شرایط
ذکر کرد.
وی بررسی صنایع پایین دستی در ایران و جهان ایجاد تعاونی‌هایی جدید و توسعه تعاونی‌های پیشرو و ارائه راهکارهای نظام توزیع مواد اولیه در این صنایع را به عنوان تعدادی از اهداف برگزاری این همایش بیان کرد. هدف محوری این همایش فعالسازی ظرفیت اقتصاد مقاومتی با استفاده از پتانسیل بالفعل بخش خصوصی و تعاونی در صنایع پایین دستی پتروشیمی است.
صنعت پتروشیمی قیمت ثابت می‌خواهد
در ادامه علی آقا محمدی معاون نظارت و هماهنگی در سیاست‌های اقتصادی معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به اهمیت سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی تعدادی از بندهای این سیاست‌ها را که مرتبط با پتروشیمی هستند را برشمرد. وی گفت: متاسفانه با ظرفیتی بیش از 5 میلیون تن در این صنعت، تولید کمتری داریم و با این شرایط نزدیک است صنعت پتروشیمی را نیز دچار شرایطی مانند شرایط صنعت پوشاک بکنیم مگر اینکه خط‌مشی‌هایمان را تغییر بدهیم. آقامحمدی با اشاره به نقاط ضعف و مشکلات این صنعت، بر آسیب‌شناسی و برطرف کردن آنها تاکید کرد و گفت: این بازار دارای نقش‌های بزرگی است. بازار صنعت پتروشیمی ثبات قیمت می‌خواهد و تولید گنندگان آن باید این ثبات را فراهم کنند نه عوامل بیرونی. این مقام مسوول با بیان اینکه همه باید به راه‌حل‌های برطرف کردن عیوب این صنعت فکر کرده و ضعف‌ها را برای حضور در یک بازار رقابتی شدید از بین ببریم، تاکید کرد: باید نقشه جامعی برای اینکه دانش خود را چگونه انتقال دهیم که ارزان تمام شود، تهیه کنیم. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به ویژه بندهای مربوط به صنعت نفت و گاز، بیان داشت: برای تکنولوژی‌های
برتر در این صنعت به کشورهای شریک نیاز داریم.
آقامحمدی رویکردهای اقتصاد مقاومتی و نقش تعاونی‌ها را در رویکرد مردم محوری اقتصاد مقاومتی مورد تاکید قرار داد و گفت: متکی بودن به خود دارای اهمیت زیادی است که در این صنعت نیز باید مورد توحه قرار بگیرد و در این زمینه تولیدکنندگان باید برای تامین مالی بنده و اسیر بانک‌ها نباشند. امیدواریم شاهد روزی باشیم که نظام بانکی به دنبال تولیدکننده باشد.
لزوم ثبات نرخ ارز
در ادامه این همایش عباس شعری مقدم معاون وزیر نفت نیز با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی یعنی پتروشیمی و بعد از آن صنایع پایین دستی، گفت: با توجه به این ضرورت قانون‌گذار وظایف و اختیارات ویژه‌یی را در خصوص توسعه پایین دستی بر عهده وزارت نفت گذاشته است.
وی با اشاره به جلسات مختلفی که با صنعتگران و مسوولان وزارت صنعت برگزار شده است، افزود: این جلسات نتایجی در بر داشت؛ از جمله اینکه طبق گزارشات وزارت صنعت، 12 هزار واحد تولیدی صنایع پایین دستی در کشور با ظرفیت تولید 45میلیون تنی، فقط10میلیون تن تولید دارند که این تنها 25درصد ظرفیت آنها است. شعری مقدم با اشاره به مشکلات ناشی از تحریم‌ها درگذشته، بیان داشت: با وجود تحریم‌ها نه صادرات داشتیم، نه تکنولوژی پیشرفته و نه انتقال ارز. وی بر ثابت بودن نرخ ارز در بخش‌های مختلف اقتصادی تاکید کرد و گفت: پس از موافقت‌های هسته‌یی دروازه‌های توسعه در کشور گشوده شده و فضای کسب و کار داخلی رو به بهبودی است.
استفاده از علم دانشگاهی در اقتصاد
در ادامه این همایش، سردار دُر فرمانده قرارگاه جهاد صنعتی با اشاره به نقش تولیدکننده‌ها در کشور، گفت: اکنون تولید شرایط سختی دارد که مشابه شرایط جنگ است در حال حاضر شرایط کار برای تولیدکنندگان فراهم نیست؛ به عنوان مثال نرخ سپرده‌گذاری بالاتر از نرخ تورم است و در این شرایط تولیدکنندگان باید راهکار ارائه دهند. وی با اشاره به اینکه در سال گذشته 14میلیارد دلار صادرات بالادستی پتروشیمی ایران بوده است، صادرات را تنها راه نجات برای تولیدکنندگان دانست و تاکید کرد: باید این راهبرد بطور جدی دنبال شود. فرمانده قرارگاه جهاد صنعتی افزود: باید روی محصولات
دانش‌بنیان تمرکز کنیم و جلوی بزرگ‌ترین مساله در پتروشیمی که خام فروشی است را بگیریم. اکنون همت، برنامه‌ریزی و گره خوردن با علم و دانشگاه موجب شده برخی کشورها مانع پیشرفت ما در تولید بشوند. باید طرحی نو در اندازیم و با همه تشکل‌ها هم‌آفرینی به وجود آوریم.
قراردادهای آینده ریسک را پوشش می‌دهد
سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران نیز با اشاره به بهره‌گیری از ظرفیت‌های بورسی‌های کالایی ایران، گفت: بالا و پایین رفتن قیمت نفت که حتی کمتر از یک بشکه در روز باشد، زندگی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باید دید این بالا و پایین رفتن‌ها کجا اتفاق می‌افتد و در این میان باید به کشورهای پیشرفته نگاه کرد که از منابع مالی به شکل مطلوب استفاده می‌کنند.
وی ادامه داد: قراردادهای آینده علاوه بر تامین مالی، می‌توانند پوشش ریسک کنند. زمانی می‌توانیم ادعا کنیم بازار مالی داریم که اوراق بهادار داشته باشیم، بنابر این باید کالاها را به اوراق بهادار تبدیل کنیم و آنچه ضرورت دارد تعامل برای تشکیل بازار مالی است.
جذب سرمایه‌گذاران خارجی
سخنرانی‌های کوتاه اما موثر در این همایش شروع شد. دکتر ناطقی، رییس قرارگاه حماسه اقتصادی وزارت کشور نیز با اشاره به اهمیت بخش خصوصی در اقتصاد، گفت: کاری که اکنون باید انجام دهیم، جذب سرمایه‌گذاری و صادرات کالا است. در بخش بازرگانی و صادارت و جایی که نیاز به سرمایه‌گذار خارجی باشد، در کنار تولیدکنندگان هستیم.
دکتر گرمابی رییس دانشکده پلیمر دانشگاه امیرکبیر نیز با تاکید بر شکستن مرزهای دانش در اقتصاد مقاومتی، گفت: در تولید علم دارای مقام خوبی هستیم، اما در حوزه تکنولوژی وضعیت خوبی نداریم.
وی با اشاره به اینکه برای پیشرفت در تکنولوژی به تیم‌های خوب و قوی نیاز داریم، گفت: ایجاد تیم بین دانشگاه و صنعت ضروری است و باید برنامه‌ریزی‌های لازم صورت بگیرد تا بتوانیم تولید تکنولوژی و سطح رقابت جهانی را افزایش دهیم.
گرمابی از این موضوع که برای تولید تکنولوژی متولی نداریم، انتقاد کرد و افزود: به این علت راهبردی نیز تعیین نمی‌شود و عملکردها نظارت لازم صورت نمی‌گیرد و مکانیزم‌های مناسب نیز وجود ندارد. علی علی‌لو نماینده مجلس نیز تاکید کرد: باید دید زمینه اجرای اقتصاد مقاومتی چقدر است. اقتصاد مقاومتی یعنی مردمی کردن اقتصاد و بها دادن به تولید و با توجه به اینکه مدیریت ما اکنون سنتی است؛ تا زمانی که از این مدل مدیریتی خارج نشویم، نمی‌توانیم اقتصاد مقاومتی را اجرا کنیم. این نماینده مجلس بر اهمیت نهادهای مردمی در اقتصاد تاکید کرد و بیان داشت: این نهادها می‌توانند برای اقتصاد مقاومتی در صنایع پایین دستی پتروشیمی راهکار ارائه دهند. همدلی در کنار همزبانی از اهمیت بالایی برخوردار است. باید کارگروه‌هایی ایجاد کرده و برای رفع موانع کار عملی بکنیم.
حمایت قاطعانه دولت از تعاونی‌ها
نماینده بابل در مجلس شورای اسلامی بر حمایت‌های قاطع دولت از حضور بخش تعاونی و خصوصی در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی تاکید کرد.
علی‌اکبر ناصری در خصوص نقش بخش تعاون، بخش خصوصی و دولت در اجرای سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی گفت: تنها راه برون رفت از معضلات اقتصادی، رویکرد قاطع و همه‌جانبه نسبت به اقتصاد تولید مدار درون‌زا یا اقتصاد مقاومتی است و در این عرصه دولت، مجلس، مردم و مسوولان باید ید واحده، حضور پررنگ و نقش‌آفرینی لازم را داشته باشند. بخش تعاون و تشکل‌های تعاونی با توجه به ویژگی‌ها و مشخصه‌هایی که دارا هستند و همچنین جایگاهی که در قانون دارند، می‌توانند در اجرای این سیاست‌ها نقشی بسیار تعیین‌کننده داشته باشند. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تاثیرات حضور تعاونی‌ها را در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و همچنین اجرای کامل این سیاست‌ها را رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال، افزایش صادرات غیر نفتی و تراز مثبت تجاری اعلام کرد. بخش غیردولتی (تعاون و خصوصی) باید در اجرای اقتصاد مقاومتی حضور پررنگ داشته باشند. با توجه به حمایت‌های قانونی که از بخش تعاون شده، می‌توان برای نقش آفرینی در اقتصاد مقاومتی از این بخش انتظار بسیاری داشت. اقتصاد مقاومتی اقتصاد مردم مدار است و از این رو دولت باید از حضور تعاونی‌ها و بخش خصوصی در این عرصه حمایت قاطع داشته باشد.
