9 تحول مهمی که جهان را در 2017 تغییر می‌دهد
گروه جهان طلا تسلیمی
پس از زلزله‌های سیاسی 2016 سال جدید میلادی هم احتمالا به سادگی و بدون چالش سپری نخواهد شد. به نوشته فایینشال تایمز، 9 اتفاق مهم و تاثیرگذار 2017 با مراسم تحلیف دونالد ترامپ، رییس‌جمهور منتخب امریکا آغاز می‌شود، با روند خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و انتخابات آلمان(که در زیر گزارش مبسوط آن را می‌خوانید) ادامه می‌یابد و شاید بشود امیدوار بود به پایان خلافت خودکامه داعش در خاورمیانه ختم شود.
ژانویه در انتظار تحلیف ترامپ و حواشی آن
با توجه به برخوردها و رفتارهای دونالد ترامپ، چهل و پنجمین رییس‌جمهور امریکا احتمالا برای تاثیرگذاری در جهان بسیار عجول خواهد بود و از همان روزهای آغازین در کاخ سفید دست به کار می‌شود. ترامپ وعده داده است در زمینه خروج امریکا از پیمان همکاری فراسوی اقیانوس اطلس (تی. پی. پی) خیلی سریع اقدام کند، برنامه خدمات درمانی اوباما را اصلاح و برنامه دیگری را جایگزین آن نماید، سیاست انرژی پاک دولت اوباما را به کلی حذف کند و اقداماتی از این قبیل. با وجود غیرقابل پیش‌بینی بودن ترامپ و شخصیت خودسر او باز هم لحن رییس‌جمهور جدید در سخنرانی مراسم تحلیف و اقدامات وی در چند روز اولی که در کاخ سفید مشغول به کار می‌شود، لحن و رویکرد کلی دولت وی را مشخص خواهد کرد. یکی دیگر از مراسمی که می‌توان مشتاقانه منتظر آن بود و باید مورد دقت و توجه دو چندان قرار بگیرد نخستین دیدار ترامپ با ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه است و این درحالی است که آژانس‌های اطلاعاتی امریکایی هنوز هم به این مساله مشکوک هستند که مسکو به پیروزی ناگهانی و غیرمنتظره نامزد جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا کمک کرده است.
اجرای ماده 50 قانون لیسبون در مارس
دولت بریتانیا در ماه ژوئن سال 2016 در مورد خروج از اتحادیه اروپا یک همه‌پرسی برگزار کرد- همه‌پرسی‌ای که پیش‌بینی می‌شد، پاسخ اکثریت به موضوع آن منفی باشد و حالا عملا سیاست‌های خارجی و اقتصادی بیش از نیم قرن این کشور را بر باد داده است. دولت ترزا می قصد دارد 9ماه پس از برگزاری همه‌پرسی و پیش از به پایان رسیدن ماه مارس، روند رسمی و دو ساله برگزیت را آغاز کند. در شرایط کنونی، مسیر این اقدام چندان روشن به نظر نمی‌رسد و بسیاری از مسائل همچنان در هاله‌یی از ابهام هستند؛ اما دولت ترزا می وعده داده است که پیش از به اجرا درآوردن روند رسمی جدایی از اتحادیه اروپا برنامه خود برای این روند را ارائه کند. دولت بریتانیا اگرچه در این پیش‌نویس به جزییات نخواهد پرداخت اما مجبور خواهد بود، استراتژی مذاکراتی جامعی را تنظیم کند. ترزا می تلاش خواهد کرد تا از هر گونه شُکی در بازارهای سهام جلوگیری و در عین حال سهامداران را به سرمایه‌گذاری داخلی ترغیب و کاری کند که حمایت‌کنندگان از برگزیت در حزب محافظه‌کار همچنان به حمایت خود از خروج از اتحادیه اروپا ادامه دهند.
جنگ رقه در سر تا سر نیمه اول سال
تروریست‌های افراطی داعش که با اشغال اراضی وسیع در سوریه و در عراق جهانیان را به وحشت انداخته بودند حدودا در دو سال گذشته در هر دو کشور شکست‌های متعدد را تجربه کردند. ماه‌های اخیر هم جنگ برای آزادسازی موصل، دومین شهر بزرگ عراق که افراط‌گرایان در سال 2014 اشغال کرده بودند را شاهد بودیم. با توجه به پیشروی‌ها در این مبارزه احتمالا اقدام بعدی علیه داعش در اوایل سال 2017 تلاش برای آزادسازی شهر رقه، پایتخت داعش در سوریه خواهد بود. در این حال چالش پیش روی دولت ترامپ در امریکا، تشکیل ائتلافی با مشارکت نیروهای سوری- هم کرد و هم عرب- محسوب می‌شود؛ بدین معنی که هم داعش از پایگاه‌هایش بیرون رانده شود و هم در دوران پس از حکمرانی وحشیانه داعش بتوان آرامش را به این شهر بازگرداند.
آوریل و مه: انتخابات فرانسه بهاری می‌ماند؟
پس از برگزیت، انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رییس‌جمهور امریکا و پس از آن همه‌پرسی رای منفی در ایتالیا که به استعفای متیو رنتزی، نخست‌وزیر این کشور منتهی شد حالا باید منتظر نتایج انتخابات‌های تاثیرگذار سال 2017 بود. تشکیلات سیاسی فرانسه سعی خواهد کرد در مقابل روی کار آمدن مارین لوپن، نامزد حزب راست افراطی جبهه ملی در انتخابات ریاست‌جمهوری مقاومت کند.
اگرچه احتمال پیروزی لوپن در دور مقدماتی انتخابات وجود دارد اما به طور عمده پیش‌بینی می‌شود که وی در دور نهایی در مقابل ایستادگی رای‌دهندگان میانه‌رو شکست بخورد. به نظر می‌رسد که گزینه محبوب فرانسوی‌ها فرانسوا فیلون از جمهوری‌خواهان محافظه‌کار است.
اما اختلاف نظرهایی هم در میان احزاب در قدرت وجود دارد و به نظر می‌رسد که لوپن از حمایت گسترده رای‌دهندگان طبقه کارگر برخوردار است. به علاوه اتفاقات غیرمنتظره در انتخابات‌های سال 2016 نشان دادند که نمی‌توان روی رای خاصی حساب کرد. اگر مارین لوپن به هر طریقی بتواند در انتخابات پیروز شود، اتحادیه اروپا احتمالا با بزرگ‌ترین بحران از زمان تشکیل این اتحادیه مواجه خواهد شد، احتمال خروج فرانسه از موسسان اتحادیه اروپا که حتی از برگزیت هم وخیم‌تر خواهد بود.
انتخابات ایران در ماه مه
شکست یا پیروزی حسن روحانی، رییس‌جمهور کنونی ایران در انتخابات سال 2017 تاثیر شدیدی در خاورمیانه و فراتر از آن خواهد داشت. با وجود پیش‌بینی‌های اولیه، حسن روحانی در 4سال گذشته در ایران به ویژه در توافق هسته‌یی این کشور با امریکا و 5 قدرت جهانی دیگر نقش پررنگی ایفا کرد. قابلیت حسن روحانی در شکل دادن به دستور کار کشور از سوی بسیاری از محافظان نظام قدیمی‌تر مورد انتقاد قرار گرفت.
حالا در شرایطی که دونالد ترامپ روی کار می‌آید و گاهی در مورد پاره کردن توافقنامه هم صحبت کرده، روحانی هم با چالش انتخابات ریاست‌جمهوری مواجه است. انتخاباتی که به طور قطع محافظه‌کاران برای تاثیرگذاری بر آن تلاش خواهند کرد. اینکه روحانی در ایران پیروز شود یا شکست بخورد و اینکه ایران رویکردی خصمانه‌یی در پیش بگیرد یا خیر، تاثیر و عواقب جدی در خاورمیانه و فراتر از آن خواهد داشت.
افزایش نرخ بهره در امریکا دغدغه تمام فصول
نرخ بهره امریکا همچنین بهای نفت از حقایق اقتصادی هستند که می‌توانند جهان را به لرزه درآورند. برای بسیاری از افراد، سوال اصلی درخصوص سال 2017 این است که بهای نفت و نرخ بهره تا چه اندازه‌یی بالا خواهد رفت؟!بانک مرکزی امریکا که در ماه دسامبر نرخ بهره را برای دومین مرتبه از زمان بحران مالی بالا برد، انتظار می‌رود که در سال 2017 سه مرتبه دیگر هم به چنین کاری اقدام کند. بازارها شدت عمل بیشتر را پیش‌بینی نمی‌کنند اما در حقیقت امکان افزایش بیشتر نرخ بهره وجود دارد. ژانت یلن، رییس بانک مرکزی امریکا طبق اعتراف خودش هنوز تاثیر احتمالی ریاست‌جمهوری امریکا را در نظر نگرفته و این درحالی است که اگر رییس‌جمهور در به کارگیری محرک‌های مالی گسترده حمایت کنگره را به دست آورد، این مساله به افزایش بیشتر نرخ بهره منجر خواهد شد.
همه پرسی قانون اساسی ترکیه در نیمه اول
رحب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه برای حدود 15سال به دنبال گسترش قدرت خود در ترکیه بود و در همین راستا پس از مصطفی کمال آتاتورک به با نفوذترین رهبر در این کشور تبدیل شد. اردوغان در سال 2017 می‌تواند در نهایت به آرزوی اصلی خود دست یابد: صعود رسمی به مقام رییس‌جمهور اجرایی و حکومت بر کشور به عنوان رییس بی‌قید و شرط کشور و دولت. پس از یک سال خونین در ترکیه در پی حملات تروریستی و توطئه ناموفق کودتا، حمایت عمومی برای تفویض قدرت بیشتر به اردوغان افزایش یافت. احتمال برگزاری همه‌پرسی در همین زمینه در ماه‌های آوریل یا مه وجود دارد. رییس‌جمهور احتمالا رای مثبت مردم را به دست خواهد آورد؛ با این حال مخالفان اردوغان برای جلوگیری از دیکتاتوری رییس‌جمهور تا آخرین دقایق برای رای منفی در همه‌پرسی تلاش خواهند کرد.
کنگره حزب کمونیست چین در پاییز
چین در چند صد سال گذشته هیچگاه به اندازه امروز در صحنه جهانی قدرتمند نبوده است. شی جین پینگ، قدرتمندترین رهبر چین در دوران نوین محسوب می‌شود و به دنبال تثبیت قدرت خود در نوزدهمین کنگره حزب خواهد بود. وی تقریبا مطمئن است که تا سال 2022 به فعالیت خود به عنوان دبیرکل حزب حاکم کمونیست ادامه خواهد داد اما سوال اصلی اینجاست که چه پیشنهادات دیگری مطرح خواهد شد و آیا این پیشنهادات به افزایش نفوذ او از طریق افزایش متحدان منجر خواهد شد؟! در عین حال، چین باید مسیر خود را در چالش‌های بزرگ دیگری ازجمله کمترین روند رشد اقتصادی در 25ساله اخیر و احتمال افزایش تنش‌ها با ترامپ بیابد.
