سنگ بزرگ اتاق ایران به هدف می‌خورد؟
گروه تشکل‌ها
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران برای نخستین‌بار در کنار بودجه اقدام به انتشار برنامه‌یی کرد. انتقادهای سال قبل از بودجه‌های بدون برنامه بالاخره جواب داد و امسال براساس برنامه‌یی مصوب هیات رییسه شاهد تخصیص بودجه هستیم. این برنامه علاوه بر اینکه سیاست‌های اتاق در سال 96 را به نمایش می‌گذارد بخش زیادی از کارهای 97 را هم مشخص کرده است و به همین دلیل می‌توان بر اساس این برنامه پیش‌بینی کرد که تا پایان دوره هشتم چه کارهایی قرار است در اتاق بازرگانی صورت گیرد. این برنامه دارای اهداف زیادی است و باید پرسید آیا تمام این اهداف امکان تحقق حتی تا پایان دوره و نه فقط سال 96 را دارند؟ در این گزارش نگاهی به کلیات این برنامه شده است.
برنامه‌نویسی به سبک اتاق تهران
سبک نگارش و نحوه تنظیم برنامه اتاق ایران شباهت زیادی به برنامه‌یی دارد که سال گذشته در اتاق بازرگانی تهران به تصویب رسید. در هر دو برنامه عملا مجموعه‌یی از اهداف با مشخص کردن مسوول هر بخش طبقه‌بندی شده بود بدون آنکه اصول کلی برنامه‌نویسی رعایت شود. با وجود این می‌توان از این برنامه خطوط کلی دیدگاه‌های اتاق بازرگانی در سال 96 را برداشت کرد. همچنین در برنامه درصد تحقق اکثریت اهداف در سال 96 حدود 50 درصد برآورد شده است که با این حساب قرار است همین برنامه در سال 97 یعنی پایان دوره هشتم هم اجرایی شود. در بخش اقدامات راهبردی نخستین موضوع به طرح توسعه ساختمان اتاق ایران اشاره شده است. در سال‌های اخیر هزینه زیادی بابت ساختمان جدید اتاق ایران مطرح شد که به نظر نمی‌رسد این هزینه‌ها هیچ‌وقت به پایان برسد و در سال جدید هم هزینه‌ها برای پارکینگ و سال همایش‌ها در نظر گرفته شده است. دومین بخش از اقدامات راهبردی اصلاح ایرادات در قانون اتاق و مطالعه قانون اتاق سایر کشورها در دستور کار قرار گرفته است. پس از آن بحث راه‌اندازی مرکز آمار و اطلاعات اتاق ایران قرار است در بهار رونمایی شود. همچنین مرکز ملی رتبه‌بندی قرار است
جایگزین مساله رتبه‌بندی به روش فعالی شود که در سال گذشته انتقادهای فراوانی را به همراه داشت. از جمله کارهای دیگر اتاق ایجاد تشکل‌های بانوان و حضور پررنگ‌تر آنها در اتاق است. کارهایی همچون اصلاح ترکیب درآمدی اتاق، ایجاد همگرایی میان اتاق تعاون، اصناف و اتاق بازرگانی، تقویت مرکز مطالعات اتاق ایران و اجرای نقشه تقسیم کار فراگیر از دیگر کارهای مدنظر در این بخش است. در نهایت شاید مهم‌ترین کار در این بخش تهیه و تصویب مانیفست بخش خصوصی باشد.
اقدامات ساختاری
در بخش دوم به اقدامات ساختاری در اتاق پرداخته شده است. بعد از چندین سال تجربه ناموفق اعزام و پذیرش هیات بالاخره در برنامه سال آینده موضوع هدفمندسازی پذیرش و اعزام هیات‌ها مدنظر قرار گرفته شده است. راه‌اندازی واحد پایش مقررات و بخشنامه‌ها برای اطلاع‌رسانی و پیگیری از دیگر خواسته‌های فعالان بود که سال 96 قرار است اجرایی شود. بازنگری در چارت سازمانی اتاق هم همین شرایط را دارد. در سال 96 قرار است استانداردها برای دریافت استاندارد ایزو در اتاق، گرفتن ایزو برای برنامه‌های مسوولیت‌های اجتماعی اتاق، سوق دادن کمیسیون‌ها به سمت رویکرد پایش و حل مشکلات بخش خصوصی و اصلاح و یکسان‌سازی آیین نامه روابط سازمانی اتاق با اتاق سایر کشورها اجرایی شود.
اتاق‌های شهرستان و تقویت به سبک اتاق ایران
در سال 96 قرار است اتاق ایران برنامه‌های گسترده‌یی در اتاق‌های استانی اجرا کند. استقرار نظام بودجه‌بندی اتاق‌های استانی به صورت مکانیزه، برخورداری کلیه اتاق‌های استانی از ساختمان متعلق به خود، توسعه و ارتقای کیفیت مباحث شوراهای گفت‌وگوی استان‌ها، تفویض برخی از امور اتاق ایران به اتاق‌های شهرستان، ساماندهی برخی فعالیت‌های بین‌المللی اتاق‌ها مانند پذیرش هیات‌های خارجی بر اساس طرح منطقه‌بندی اتاق‌ها از جمله طرح‌ها در این بخش است. همچنین قرار است در زمینه ترازسنجی عملکرد اتاق‌های استانی کارهایی صورت پذیرد و بخش‌های آموزشی در زمینه‌های مختلف به ویژه برای فعال‌سازی حضور اتاق‌ها در کمیسیون‌های رفع اختلاف مالیاتی، تامین اجتماعی، گمرکی و مانند آن در دستور کار است.
تشکل‌ها در سال 96
در بخش تشکل‌ها نیز موضوعات مختلفی در دستور کار قرار گرفته شده است. اجرای طرح پروژه رتبه‌بندی تشکل‌ها در سال 96 قرار است بالاخره اجرایی شود. همچنین با ایجاد بانک اطلاعات یکپارچه قرار است تشکل‌های استانی نیز مشخص و ساماندهی شوند. در نقشه کار فراگیر نیز قرار است مسوولیت‌ها و اختیارات کارها به تشکل‌ها تفویض شود و موضوع ثبت متمرکز تشکل‌های بخش خصوصی در اتاق ایران در دستور کار است. از دیگر کارهای بخش تشکل‌ها می‌توان به ایجاد ظرفیت ارتباطات بین‌المللی اتاق با تشکل‌های بین‌المللی، تشکیل و توسعه تشکل‌های بالادستی و ایجاد نظام فدراسیونی و امکان سنجی واگذاری تصدیگری‌های دولت به تشکل‌ها اشاره کرد. موضوع آموزش نیز یکی از مهم‌ترین برنامه‌های بخش تشکل‌ها در سال آتی خواهد بود. پس از تشکل‌ها بحث اتاق‌ها و شوراهای مشترک مطرح شده است. موضوع تقسیم کار بین معاونت بین‌الملل و اتاق‌های مشترک به عنوان نخستین موضوع درنظر گرفته شده است. همچنین بالاخره نقشه راه برای ایجاد اتاق‌ها و شوراهای مورد نیاز و پرهیز از انفعال در تاسیس اتاق‌ها و شوراهای جدید در دستور کار است. موضوع ارزیابی عملکرد شوراها و اتاق‌های مشترک از دستورات این بخش
محسوب می‌شود. در نهایت بحث ترویج عضویت در اتاق‌ها و شوراهای مشترک با هدف حضور حداکثری اعضا در این اتاق‌ها و شوراها از برنامه‌های سال 9ف است.
بهبود محیط کسب و کار به سبک اتاق بازرگانی
در برنامه‌های سال 96 برای محیط کسب و کار برنامه‌های متعددی در نظر گرفته شده است. موضوع اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده نخستین موضوع است. پس از آن بحث اصلاح قانون بیمه
تامین اجتماعی و مقررات مربوطه، اصلاح قانون امور گمرکی و آیین‌نامه‌های آن، حل مشکلات واحدهای تولیدی در شهرک‌های صنعتی، مقابله با فساد اداری از طریق شناسایی مقررات فسادزا، پیگیری اصلاح نظام تامین مالی کشور و تلاش برای بهبود رتبه ایران در گزارش جهانی انجام کسب و کار بخشی از برنامه‌های اتاق ایران در این بخش است. همچنین قرار است شاهد تدوین شاخص‌های ملی سنجش محیط کسب و کار از سوی اتاق ایران، تلاش برای اصلاح مسیر خصوصی‌سازی برای افزایش سهم بخش خصوصی در اقتصاد، استفاده از ظرفیت‌های شورای گفت‌وگو و کمیته ماده 76 و کمیسیون مقررات زدایی برای حل مشکلات فعالان اقتصادی و اجرای قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار باشیم. در بخش مطالعات و پژوهش‌ها نیز پروژه‌های پژوهشی فراوانی در نظر گرفته شده است که اکثرا آنها مربوط به بخش آب و کشاورزی است. از جمله آنها می‌توان به مطالعات سیاست‌های آب و کشاورزی کشورهای اسپانیا، مراکش، فرانسه، استرالیا، مکزیک، پاکستان، کره‌جنوبی، مطالعه تعیین مناسب‌ترین نحوه مشارکت بخش خصوصی در مدیریت آب، آمایش سرزمینی برای استقرار مناسب فعالیت‌های صنعتی باتوجه ظرفیت آب، برآورد و تعیین آب مجازی کشاورزی و صنعت
و خدمات و تببین پیشنهاد و سیاست‌های مناسب آب مجازی در محصولات صادراتی مهم اشاره کرد. البته چند طرح تحقیقاتی در زمینه‌های دیگر نیز تعریف شده است. درنهایت برنامه به صورت گسترده برای هر کمیسیون نیز مجموعه از وظایف را مشخص کرده است. در حقیقت هر کمیسیون موظف است که برنامه‌های مشخصی را در این دوره اجرایی کند. این کار لیست بلند بالایی از برنامه‌ها در زمینه‌های مختلف اقتصادی را ایجاد کرده است.
سنگ بزرگ اتاق ایران
نگاهی به برنامه‌های اتاق ایران برای سال 96 نشان می‌دهد که عملا هر موضوعی که باعث انتقاد از اتاق ایران بود در برنامه‌های سال 96 دیده شده است. اما واقعیت این است که اصولا برنامه‌ریزی برای مشخص کردن اولویت‌ها در زمانی است که امکان اجرای همه کار به صورت همزمان وجود ندارد. بسیاری از برنامه‌هایی که در مصوبه هیات رییسه قرار است در سال 96 اجرایی شود برای سال‌ها بلاتکیف باقی مانده است. این بسیار خوب است که اتاق ایران می‌خواهد بسیاری از برنامه‌ها را به اجرا درآورد اما واقعیت این است که اگر این برنامه‌ها مطرح شود اما درصد تحقق برنامه کمتر از 50 درصد باشد طبیعتا دلسردی ناشی از آن بیشتر خواهد بود. همچنین نیازی نبود برنامه‌هایی که حتی 50 درصد آن نیز قرار نیست در سال 96 اجرایی شود در مجموعه برنامه‌های سال 96 گنجانده شود.
