انحراف در مسیر صادرات فرش

 جزییات صادرات فرش دستباف ایران به جهان در بازه زمانی 1395-1390 از سوی معاونت اقتصادی اتاق ایران منتشر شد. آمارهای منتشر شده، بیانگر این است که با وجود نوسانات صادرات فرش دستباف، ارزش صادرات این محصول در سال گذشته رشد 22درصدی را تجربه کرده است؛ البته تحلیل‌ها نشان می‌دهد که این رشد صادراتی هنوز به ارزش صادرات سال 1390 نرسیده است.

در عین حال، آمارها نشان می‌دهد، ارزش صادرات فرش دستباف ایران در سال 1395 در مقایسه با مدت مشابه سال 1394 کاهش 36درصدی را تجربه کرده است. بر اساس داده‌های ارائه شده، 5 کشور «ایالات متحده امریکا، آلمان، امارات متحده عربی، لبنان و پاکستان» بزرگ‌ترین مقاصد صادرات ایران در فرش دستباف در سال گذشته بوده‌اند. از سوی دیگر فعالان اقتصادی عواملی چون «ترخیص موقت فرش دستباف برای حضور در نمایشگاه‌ها، حقوق گمرکی بالا، بازاریابی ضعیف، هزینه بالای تولید تنوع طرح، نقش و رنگ متناسب با مد و دکوراسیون روز، تحریم‌های اعمال شده علیه ایران» را از مهم‌ترین موانع صادرات فرش دستباف ایران دانسته‌اند که سبب شده بازار فرش ایران از ریل رونق منحرف و خارج شود. حال چنانچه می‌خواهیم صادرات این صنعت در مسیر رونق قرار گیرد باید موانع و چالش‌های پیش روی این صنعت مهم برداشته شود.

بر اساس گزارشی که معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی ایران منتشر کرده است، صادرات فرش دستباف ایران از سال 1390 تاکنون نوساناتی را تجربه کرده است؛ به‌طوری که از سال 1390 تا 1392 ارزش صادرات آن هر سال نسبت به سال قبل خود کاهش بیش از 20درصدی را تجربه کرده است. همچنین در سال 1393 شاهد رشد 5درصدی در ارزش صادرات فرش دستباف ایران بوده‌ایم که رشد بسیار اندکی بود؛ البته این میزان در سال 1394 مجددا با کاهش مواجه شد.

از سوی دیگر آمارها بیانگر این موضوع است که صادرات فرش دستباف در سال 1395 با وجود رشد ۲۲درصدی نسبت به سال 1394 همچنان به میزان و ارزش صادرات سال 1390 بازنگشته است؛ از این رو شاهد کاهش 36درصدی ارزش صادرات فرش دستباف ایران در سال 1395 در مقایسه با سال 1390 هستیم. از طرف دیگر مقدار صادرات فرش دستباف در این سال با کاهش حدود 17درصدی مواجه شده است. این در حالی است که به گفته رییس مرکز ملی فرش، در سال 1395 حدود 4هزار و 400تن فرش دستباف ایران به ارزش 275میلیون دلار به امریکا صادر شده است. به گفته حمیدکارگر، صادرات فرش دستباف ایران در 10 ماه منتهی به پایان سال 1395 از نظر ارزش 19درصد و به لحاظ وزن 10درصد نسبت به مدت مشابه سال 1394 افزایش داشته است. در عین حال میزان صادرات فرش دستباف تا پیش از دوران تحریم اقتصادی ایران سالانه 300 میلیون دلار بوده است و به گفته فعالان اقتصادی، در دهه‌های گذشته سالانه 500میلیون دلار فرش از ایران به کشورهای مقصد صادر می‌شد که بنا به دلایلی این روند دچار انحراف و کاهش شد.

همچنین مطابق با آمارها در سال 1395 در مجموع حدود 5.7 هزار تن به ارزش ۳56میلیون دلار، انواع فرش دستباف از ایران به 79 کشور جهان صادر شده است که از میان کشورهای مقصد صادراتی فرش دستباف ایران «ایالات متحده امریکا، آلمان و امارات متحده عربی» بزرگ‌ترین مقاصد صادرات ایران در فرش دستباف بوده‌اند که حدود 50درصد صادرات ایران در فرش دستباف را به خود اختصاص داده‌اند.