غیبت دولت، قدرت طالبان

گروه جهان|

 به‌دنبال حملات شدید طالبان در افغانستان شهرستان‌های تیوره و لولاش در استان‌های غور و فاریات به دست طالبان افتاده است. همچنین نظامیان افغان در استان‌های هرات، هلمند، بدخشان و بغلان نیز به‌شدت با طالبان درگیر شده‌اند. مخالفان معتقدند که اشرف غنی، رییس‌جمهوری افغانستان درگیر بازی‌های سیاسی شده و با در پیش گرفتن سیاست‌هایی قوم‌گرایانه از رسیدگی به شرایط وخیم امنیتی در این کشور غفلت کرده است.

منابع امنیتی به خبرگزاری پژواک افغانستان گفته‌اند با سقوط لولاش دست‌کم ۲۰۰ نفر از نیروهای دولتی در روستای خیرآباد در محاصره قرار دارند که اگر نیروهای کمکی به این منطقه فرستاده نشود، جان همگی آنها در خطر است. همچنین مقدار زیاد سلاح، تجهیزات و مهمات دولتی به دست طالبان افتاده است. بنا براین گزارش، طالبان پس از تصرف شهرستان‌های تیوره و لولاش تمام تاسیسات دولتی را آتش زده و برای مقابله با نیروهای امنیتی از خانه‌های شهروندان برای پناه گرفتن و حمله علیه نیروهای امنیتی استفاده می‌کنند. گفته شده، طالبان پس از ورود به بیمارستان تیوره، تمام اعضای تیم پزشکی و بیماران از جمله کودکان را تیرباران کرده‌اند.

پیش‌تر نیز محمد پوپل، معاون پیشین شورای ولایتی ارزگان در قندهار به رسانه‌ها گفته بود که طالبان در اواخر روز جمعه بیشتر از 300 نفر را در شهرستان چنار از خانه‌هایشان بیرون کرده و از این میان بیشتر از 50نفر را به اتهام همکاری با دولت تیرباران کرده‌اند.

 انتقاد از دولت مرکزی

حملات گسترده طالبان در چند روز گسترده، واکنش برخی مقام‌های پیشین حکومت افغانستان را در پی داشته است. محمدسمیع خیرخواه؛ رییس شورای ولایتی فاریاب گفته که پیش‌تر به مقام‌های دولتی هشدار داده بود که شهرستان لولاش و چهار شهرستان دیگر در معرض خطر قرار دارند؛ اما مقام‌ها به هشدار او توجهی نکردند.

خبرگزاری صدای افغان هم با اشاره به گستردگی اقدامات طالبان نوشته: «سریال سقوط شهرستان‌ها از جنوب تا شمال افغانستان رخداد تازه‌یی نیست. این روند سال‌هاست که جریان دارد و دولت عملا کاری برای توقف آن صورت نمی‌دهد. اظهارنظرهای مقامات محلی درگیر ناامنی هم نشان می‌دهد که دولت مرکزی، آگاهانه در قبال وضعیت وخیم حاکم بر این مناطق سکوت اختیار کرده و به دلایلی به تروریست‌ها اجازه جولان و مانور و قدرت‌نمایی داده است؛ این غیبت دولت، زمینه‌ساز قدرت‌گیری طالبان شده و معادلات میدانی را به نفع تروریست‌ها تغییر می‌دهد... با توجه به تحولات جاری می‌توان به هشدارهای ژنرال دوستم (معاون اول اشرف غنی، رییس‌جمهوری افغانستان) درباره خطر تروریست‌های درون نظام و همذات‌پنداری قابل تامل دولت مرکزی با گروه‌های تروریستی بیشتر دقت کرد. واقعیت این است که دولت افغانستان به جای مبارزه با تروریسم و مهار تروریست‌ها، ژنرال دوستم را خانه‌نشین و تبعید کرد تا امروز شاهد سریال سقوط شهرستان‌های بیشتری باشیم.»

از دید منتقدان، تساهل و تسامح دولت اشرف غنی باعث شده تا طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی بدون هراس از پیگرد و پرداخت هزینه به اتهام‌های واهی بیش از پیش غیرنظامیان را هدف قرار دهند تا به این ترتیب با ایجاد رعب و وحشت و خشونت بیشتر دشمنان‌شان را ترسانده و اهداف ضد امنیتی خود را به پیش ببرند.

روزنامه ماندگار افغانستان نیز با انتقاد از وخیم‌تر شدن شرایط امنیتی در این کشور می‌نویسد: «درست در حالی که طالبان با شدت تمام در ولایت‌های مختلف در حال جنگ با نیروهای امنیتی افغانستان هستند و ولایت‌های بزرگی مانند بدخشان، قندوز و بغلان، هلمند و فاریاب را مورد حملات شدید قرار داده‌اند، دولت اشرف غنی به جای اینکه به این مهم بپردازد و اقدامات فوری را در دستور کار خود قرار دهد، در برابر مخالفان سیاسی‌اش تیغ و دندان می‌کشد و به یک سلسله جنجال‌های قومی دامن می‌زند.

 واقعیت این است که مردم افغانستان از افزایش آمار تلفات غیرنظامیان به‌شدت نگران هستند و دولت باید به این پرسش پاسخ دهد که چگونه ممکن است جنگ طالبان چنین گسترده شود. البته پاسخ این پرسش نزد مردم افغانستان بسیار واضح است و آن اینکه به‌دلیل وجود نگاه قومی مقام‌های ارشد، خردی برای بهتر کردن امور نظامی وجود ندارد و این مهم‌ترین دلیل بی‌توجهی به نهادهای امنیتی است.

دلیل دیگر این است که دولت غنی سیاست سرکوب طالبان را در دستور کار خود ندارد و به طالبان به عنوان ابزار سیاسی در برابر رقبای سیاسی نگاه می‌کند و همین امر باعث رشد طالبان شده است. در عین حال توجه حکومت به قومی کردن نهادهای امنیتی و تصفیه قومی در نهاد دولت سبب شده به مساله جنگ با طالبان به عنوان یک اولویت لازم توجه نشود. افزایش فساد در نهادهای امنیتی دلیل دیگری است که در افزایش شمار تلفات غیرنظامیان تاثیر بسزایی داشته است. وقتی این مساله با ضعف و بی‌مایه‌گی رهبری در نهادهای امنیتی از وزیر تا رییس و فرمانده یکی می‌شود، نهادهای امنیتی را زمین‌گیر می‌کند. بنابرین اشرف غنی به عنوان کسی که تمام قدرت را در افغانستان قبضه کرده نباید بیشتر از این با خون سربازان افغانستان بازی کند. او در مقام یک رییس‌جمهور باید خیال‌های باطل را رها کند و به عنوان یک شهروند مسوول به بهتر کردن امور بیندیشد.»