مزایای تجارت الکترونیک برای تجار
تعادل
ارزیابی‌ها حاکی از این است که استفاده روزافزون از اینترنت در معاملات بین‌المللی باعث کاهش هزینه صادرات شده و امکان دسترسی به مشتریان در سراسر جهان را حتی برای بنگاه‌های اقتصادی کوچک فعال در کشورهای در حال‌توسعه فراهم آورده است. از طرفی تجارت الکترونیک نه‌تنها باعث بهبود کارآیی اقتصادی می‌شود، بلکه می‌تواند با کاهش شکاف دستمزد به کاهش نابرابری درآمدی در جامعه نیز کمک کند. از این رو، چنانچه دولت‌ها این مزیت را در نظر بگیرند، بیش از پیش برای رفع موانع موجود بر سر راه گسترش تجارت الکترونیک تلاش خواهند کرد. در راستای رفع این موانع، دولت‌ها می‌توانند به‌صورت یک‌طرفه یا در قالب قراردادهای همکاری با سایر کشورها اقدامات مثبتی صورت دهند. از جمله این اقدامات می‌توان به افزایش آستانه قیمت برای اعمال مالیات یا تعرفه گمرکی و فراهم کردن امکان پرداخت مالیات و تعرفه گمرکی به صورت آنلاین اشاره کرد.
رشد تجارت الکترونیک در بازارها
در همین رابطه پایگاه خبری اتاق ایران گزارشی را در ارتباط با «روند رو به رشد تجارت الکترونیک در بازارهای داخلی و بین‌المللی» که از سوی مرکز تحقیقات سیاست‌های اقتصادی (لندن) انجام شده را منتشر کرده است. بر اساس این تحلیل، پیشرفت سریع فناوری در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم، در اغلب کشورها با افزایش شکاف دستمزد بین کارگران ماهر و غیرماهر همراه بوده و در این میان، رشد فناوری اطلاعات و اتوماسیون نیز در دو دهه اخیر به بیکاری یا کاهش دستمزد کارگران غیرماهر دامن زده است. نتایج پژوهشی که در سال 2015 در نروژ انجام شد، نشان داد که توسعه اینترنت پرسرعت در این کشور باعث افزایش شکاف دستمزد بین کارگران ماهر و غیرماهر شده است. از سوی دیگر رشد تجارت بین‌الملل نیز همواره در زمره مهم‌ترین عوامل افزایش شکاف دستمزد طی دهه‌های گذشته قرار داشته است. تحقیقات اقتصاددانان در امریکا نشان می‌دهد که افزایش واردات از چین، کارگران غیرماهر را بسیار بیشتر از کارگران ماهر در معرض از دست دادن شغل یا کاهش دستمزد قرار داده است. اما چرا توسعه فناوری‌های جدید و گسترش تجارت بین‌الملل باعث افزایش شکاف دستمزد به نفع کارگران ماهر می‌شود؟ دلیل این امر را تا حد زیادی می‌توان در بالا رفتن هزینه‌های ثابت شرکت‌ها جست‌وجو کرد. استقرار فناوری‌های جدید و ورود به بازارهای بین‌المللی می‌تواند، هزینه‌های ثابت شرکت‌ها را به میزان قابل‌‌توجهی افزایش دهد و پرداخت این هزینه‌ها معمولا از عهده شرکت‌های بزرگ‌تر برمی‌آید. از طرفی این شرکت‌ها تمایل دارند بیشتر فرصت‌های شغلی موجود خود را به کارگران ماهر تخصیص دهند تا بتوانند از مزیت استقرار فناوری‌های جدید و دسترسی به بازارهای جهانی به بهترین نحو استفاده کنند. با وجود این، داده‌های تاریخی نشان می‌دهند که پیشرفت فناوری لزوما در همه موارد موجب افزایش شکاف دستمزد نمی‌شود. نتایج یک پژوهش تاریخی در مورد وضعیت دستمزدها در اروپا در یک بازه زمانی 500ساله (از اوایل قرن پانزدهم تا پیش از جنگ جهانی اول) حاکی از این است که پیشرفت پرشتاب فناوری در آن دوره حتی کاهش 50 درصدی شکاف دستمزد را به همراه داشته است. تکرار چنین اتفاقی در دوران معاصر نیز خارج از تصور نیست و به عقیده کارشناسان، با گذر زمان شرکت‌های کوچک و کارکنان آنها از مزایای رشد فناوری بهره‌مند خواهند شد. هال واریان، استاد سرشناس اقتصاد خرد دانشگاه برکلی کالیفرنیا و اقتصاددان ارشد شرکت گوگل در این باره می‌گوید: «بنگاه‌های بزرگ قبل از دیگران مزایای پیشرفت فناوری را درو کرده‌اند اما تاثیرات گسترش فناوری اطلاعات بر بنگاه‌های کوچک و متوسط به مرور آشکار شده و بیشترین اثر را در رشد اقتصادی خواهد داشت.» فناوری‌های ارتباطی جدید و امکان ورود به بازارهای بین‌المللی از طریق تجارت الکترونیک این فرصت را برای شرکت‌های کوچک و کارگران به نسبت غیرماهر آنها فراهم آورده است تا بتوانند فاصله خود را با شرکت‌های بزرگ‌تر و کارگران ماهرتر کاهش دهند. اینترنت، هزینه انجام تراکنش‌های مالی بین شرکت‌ها و مشتریان آنها در نقاط دوردست را به‌شدت کاهش داده است. گسترش پایگاه‌های آنلاینی مانند ای‌بی (eBay)، آمازون و علی‌بابا، کاهش قابل توجه هزینه‌های ثابت دسترسی به بازارهای صادراتی را در پی داشته و ورود به این بازارها را برای شرکت‌های کوچک کاملا امکان‌پذیر کرده است. بر اساس نتایج پژوهشی که در سال 2013 انجام شد، بیش از 95 درصد شرکت‌های امریکایی فعال در ای‌بی، شرکت‌هایی هستند که فارغ از اندازه و حجم فعالیت‌هایشان محصولات خود را به سایر کشورها صادر می‌کنند. به عبارت دیگر، تجارت الکترونیک و پایگاه‌های آنلاین به کارگران غیرماهر شرکت‌های کوچک نیز اجازه می‌دهند که از مزایای بازارهای جهانی بهره‌مند شده و شکاف موجود بین دستمزد خود و کارگران ماهر را باریک‌تر کنند. طی یک دهه گذشته حجم و ارزش معاملات آنلاین در جهان با شتاب فزاینده‌یی در حال افزایش بوده است. اگرچه نهادهای ملی و بین‌المللی تاکنون اطلاعات آماری کامل و دقیقی در مورد معاملات آنلاین برون‌مرزی ارائه نکرده‌اند اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که در دوره هشت‌ساله 2004 تا 2012 نرخ رشد معاملات بین‌المللی از طریق پایگاه ای‌بی حدود هفت برابر نرخ رشد تجارت بین‌الملل در همین بازه زمانی بوده است. در این میان ممکن است، برخی بگویند با وجود این رشد سریع، هنوز هم سهم تجارت الکترونیک از کل معاملات تجاری بسیار اندک است. طبق برآوردی که در سال 2015 از سوی کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (آنکتاد) انجام شد، در سال یاد شده کمتر از 10درصد معاملات خرده‌فروشی در جهان به‌صورت آنلاین انجام شده و سهم معاملات آنلاین برون‌مرزی از کل معاملات آنلاین حدود 20 درصد بوده است. البته آنکتاد تاکید کرده است که با توجه به نرخ رشد پرشتاب تجارت الکترونیک و صادرات آنلاین، ارقام مذکور تا سال 2020 حداقل دوبرابر شوند. بر همین اساس سیاست‌گذاران باید هرچه زودتر این پدیده به سرعت در حال رشد را درک کرده و با پیامدهای مثبت یا منفی آن آشنا شوند. شکاف دستمزد بین کارگران غیرماهر و ماهر در کشورهای در حال توسعه، طی یک دهه اخیر رو به کاهش بوده است. در امریکای‌لاتین با آغاز قرن جدید کاهش چشمگیری در شکاف دستمزد و همچنین شکاف درآمدی رخ داده است. در سایر کشورهای در حال توسعه نیز شکاف دستمزد کاهش یافته اما شکاف درآمدی تحت تاثیر سایر عوامل قرار گرفته و رشد نسبی داشته است. البته در اینجا شکاف درآمدی موضوع بحث نیست و در مقابل باید بررسی شود که چه میزان از کاهش شکاف دستمزد در کشورهای در حال توسعه ناشی از رشد صادرات آنلاین بوده است. نتایج پژوهش انجام شده توسط کروز و همکاران در سال 2017 نشان می‌دهد که فارغ از سایر عوامل تاثیرگذار بر شکاف دستمزد، به ازای هر یک‌درصد رشد ارزش صادرات آنلاین، شکاف دستمزد بین کارگران غیرماهر و ماهر به میزان 0.01درصد (یک‌صدم درصد) کاهش می‌یابد. اگرچه این رقم در نگاه اول بسیار کوچک به نظر می‌رسد اما باید توجه داشت که معاملات و صادرات آنلاین با شتاب خارق‌العاده‌یی در حال رشد است و احتمالا این روند در کشورهای در حال توسعه تا سالیان متمادی حفظ خواهد شد.
