کودتا در قلمروی تورم

گروه جهان   

ارتش زیمبابوه چهارشنبه اعلام کرد که قدرت را از رابرت موگابه رییس‌جمهوری ۹۳ ساله این کشور گرفته است. مقامات ارتش می‌گویند بیشتر در جست‌وجوی جنایتکاران هستند. موگابه 37 سال است که قدرت را در این کشور در دست دارد.

به گزارش یورونیوز، ارتش زیمبابوه گفته کنترل کشور را به‌طور موقت به دست گرفته است. ژنرال مویو رییس ستاد لجستیک ارتش زیمبابوه در نطقی که از تلویزیون ملی این کشور پخش شد، گفت که ارتش کودتا نکرده و بیشتر در جست‌وجوی جنایتکاران است. این ژنرال ارتش تاکید کرده اقدام نظامیان بیشتر برای غلبه بر بحران فزاینده سیاسی، اقتصادی و اجتماعی زیمبابوه بوده است. او وعده داده پس از ماموریت ارتش، کشور به حالت عادی بازخواهد گشت. به گفته این مقام ارتش زیمبابوه، رابرت موگابه رییس‌جمهوری این کشور و خانواده‌اش در سلامت هستند.

طبق آخرین گزارش‌ها، نیروهای ارتش زیمبابوه در خیابان‌های هراره پایتخت این کشور مستقر شده‌اند. رویترز گزارش داده نظامیان زیمبابوه منطقه‌یی که مقامات دولتی زندگی می‌کنند را با زره‌پوش محاصره کرده‌اند. پیش‌تر گزارش‌هایی هم درباره برخی انفجارها در هراره پایتخت زیمبابوه منتشر شده بود. ژنرال چیوا‌نگا فرمانده ارتش زیمبابوه، دوشنبه در بیانیه‌یی خواستار توقف تصفیه مقام‌های ارشد حزب حاکم شده بود.

گزینه اصلی جانشینی موگابه، منانگاگوا معاون رییس‌جمهوری بود که از کار برکنار شد و از زیمبابوه گریخته است. ارتش از منانگاگوا حمایت می‌کند. حزب حاکم ژنرال چیوا‌نگا فرمانده ارتش را به خیانت متهم کرده بود. رابرت موگابه از سال ۱۹۸۷ تاکنون، رییس‌جمهوری زیمبابوه است.

در همین حال گزارش‌هایی از بازداشت وزیر اقتصاد نیز منتشر شده است. ایگناتیوس چومبو از رهبران اصلی گروه موسوم به «جی۴۰»، شاخه‌یی جدا شده از حزب حاکم «زانو-پی‌اف» بود. جی‌۴۰ پیرامون همسر موگابه شکل گرفته بود و گفته می‌شود هدف از فعالیت‌هایش انتقال قدرت به گریس موگابه بود. گریس ماروفو (موگابه) که ۴۰ سال از همسر خود جوان‌تر است، در سال ۱۹۹۶ با او ازدواج کرد.

بنا بر گزارش‌های اخیر، این شاخه جدا شده از حزب حاکم «زانو-پی‌اف»، بیش از ۱۰۰ مقام ارشد دولتی را به‌دلیل نزدیکی با امرسون منانگاگوا مورد توبیخ قرار داده و تصفیه کرده بود. امرسون منانگاگوا معاون رییس‌جمهوری بود که گزینه اصلی جانشینی موگابه محسوب می‌شد و از کار برکنار شد. منانگاگوا از زیمبابوه گریخته و اعلام کرده بود که جانش در خطر است؛ او از حمایت ارتش برخوردار است.

حزب حاکم «زانو-پی‌اف» در بیانیه‌یی با متهم کردن فرماندهی ارتش به رفتار خیانت‌آمیز گفته بود، اظهارات ژنرال چیوانگا برای برهم زدن آرامش و ثبات و تحریک به آشوب است. با ادامه تنش‌ها، در حالی که گریس موگابه خود را آماده می‌کرد تا به عنوان معاون رییس‌جمهوری و جانشین منانگاگوا معرفی شود، سه‌شنبه گزارش‌هایی از درگیری و استقرار نیروهای ارتش در هراره منتشر شد و ساعاتی بعد نیز ارتش اعلام کرد قدرت را در دست دارد.

 روزشمار بحران

نشریه ایندیپندنت در گزارشی با عنوان «بحران اقتصادی» روزشماری از تحولات زیمبابوه در 20 سال اخیر را منتشر کرده است:

1998- در پی افزایش نرخ تورم و شورش‌های عمومی بحران اقتصادی این کشور را فرا گرفت که درنهایت به شکل‌گیری جنبش برای تغییر دموکراتیک (MDC) انجامید.

مورگان تسوانگیری بعدها ریاست این جنبش را برعهده گرفت.

1990- صندوق بین‌المللی و بانک جهانی در اعتراض به سیاست‌های دولت وقت زیمبابوه کمک‌های خود را به این کشور متوقف کردند.

2000- حامیان رژیم موگابه به سفیدپوست‌ها حمله کرده و شرکت‌های تحت مالکیت سفیدپوست‌ها را مصادره  کردند و آنها مدعی بودند که سرزمین‌شان به‌طور غیرقانونی توسط مهاجران سفیدپوست غصب شده است.

2001- زیمبابوه دچار کمبود شدید موادغذایی شد. در حالی که تحلیلگران و کارشناسان اقتصادی انگشت اتهام را به سوی موگابه و سیاست‌های اصلاحات ارضی دولت نشانه رفته بودند، دولت موگابه خشکسالی را عامل قحطی گسترده در کشورش می‌خواند. در همان هفته چند دولت غربی سرمایه‌های خود را از بخش کشاورزی زیمبابوه به‌دلیل نقض حقوق‌شان از سوی دولت موگابه از این کشور خارج کردند.

2002- اتحادیه کشورهای همسود عضویت زیمبابوه را لغو کرد آن هم در شرایطی که کشاورزی تجاری در آستانه فروپاشی بود و شرایط آب و هوایی نامناسب این کشور را در شرایط بسیاری دشواری قرار داده بود. در این سال میلیون‌ها نفر در زیمبابوه به کمک‌های اضطراری غذایی نیازمند بودند.

2003- با افزایش تورم و تشدید بحران اقتصادی، هزاران شرکت و کسب و کار فعالیت خود را متوقف کردند.

2004- صندوق بین‌المللی پول فرآیند اخراج زیمبابوه از این نهاد مالی را به‌دلیل بدهی سنگین و نپرداختن دیونش در سه سال گذشته آغاز کرد (دولت موگابه تا سال 2014 میلادی 152 میلیون دلار به صندوق بین‌المللی پول و یک میلیارد و

200 میلیون دلار به بانک جهانی، مقروض بود).

2006- در آوریل این سال نرخ تورم سالانه زیمبابوه در تحولی بی‌سابقه به بیش از 1000درصد رسید.

2008- دولت موگابه در ماه ژوئن این سال با هدف جلوگیری از افزایش نرخ تورم، جلوی افزایش قیمت‌ها را به‌صورت بخشنامه‌یی گرفت و دو ماه بعد نیز از پرداخت حقوق‌ها خودداری کرد. نرخ تورم در زیمبابوه تا آگوست این سال به ۲۳۱ میلیون درصد رسیده است.

2009- دولت یک سیستم چند ارزی با محوریت دلار امریکا را جایگزین دلار بی‌ارزش زیمبابوه کرد. این مساله به همراه تشکیل دولت وحدت ملی باعث شد که زیمبابوه برای نخستین‌بار در یک دهه گذشته شاهد رشد اقتصادی مثبت باشد.

2016- در سپتامبر این سال وزیر دارایی زیمبابوه سطح پایین تولید، کسری تجاری، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ناچیز و فقدان دسترسی به شبکه مالی بین‌المللی به‌دلیل بدهی‌های سنگین را عامل اصلی عملکرد ضعیف اقتصادی این کشور خواند. در همان سال، دولت موگابه تصمیم گرفت برای کاهش کمبود نقدینگی نوامبر 2016 اوراق بهادار به ارزش دلار امریکا منتشر کند.

2017- 14 نوامبر (سه‌شنبه) جهان شاهد بود که تانک‌های ارتش با هدف برکنار کردن رابرت موگابه از قدرت به خیابان‌های هراره آمدند.