دولت ارز صادرات را با قیمت تعرفه بخرد

دولت همواره داعیه حمایت از صادرات را داشته است؛ تخصیص ردیف‌هایی در بودجه برای حمایت از صادرات در دوره‌های مختلف از جمله تخصیص تسهیلات ارزان قیمت و جایزه صادراتی تا چه اندازه توانسته به صادرات کشور کمک کند؟ مسعود دانشمند عضو اسبق هیات رییسه اتاق ایران و عضو هیات‌مدیره خانه اقتصاد معتقد است نظام حمایتی از صادرات کشور کارایی لازم برای ایجاد تحولی جدی در حوزه صادرات کشور، ندارد. وی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری اگزیم نیوز گفت: همه دولت‌ها برای حمایت از صادرات برنامه‌هایی دارند اما تا امروز تصمیمی که منجر به کمک جدی به صادرات کشور باشد، اتخاذ نشده است. دانشمند با اشاره به ناکارآمدی شیوه تخصیص جایزه صادراتی در کشور گفت: صادرکننده امروز پول لازم دارد و حواله کردن او به پایان سال و گذر از پیچ و خم اداری برای دریافت نیم درصد جایزه صادراتی در سال بعد، دردی از او دوا نمی‌کند. وی افزود: کاری که در همه کشورها انجام می‌شود و قبل از انقلاب ما نیز انجام می‌دادیم این بود که دولت اعلام می‌کرد که ارز حاصل از صادرات کالایی خاص مانند فرش را سال بعد، 20 درصد بالای قیمت آن می‌خرد. نتیجه این تصمیم دولت تشویق صادرکننده به صادرات بیشتر بود.

عضو هیات‌مدیره خانه اقتصاد ایران در ادامه اظهار داشت: مکانیسم اجرای این برنامه تشویقی این بود که با بررسی‌های دقیق حوزه‌هایی هدف تشویق قرارمی گرفتند که ظرفیت صادراتی در خور داشتند و از تخصیص این امتیاز به بخش‌هایی مانند پتروشیمی که نیازی به مشوق نداشتند، جلوگیری می‌شد.  دانشمند گفت: ساز و کار این شیوه تشویقی این است که پس از اینکه صادرکننده ارز حاصل از صادرات خود را به سیستم بانکی ارائه داد، همان روز نرخ اصلی را بعلاوه نرخ تشویقی به صادرکننده پرداخت می‌کند. وی با ناچیز خواندن جایزه صادراتی فعلی گفت: حجم جایزه صادراتی به حدی کم است و پرداخت آن در حد حرف و وعده باقی مانده که صادرکنندگان به هیچ عنوان روی آن حساب باز نمی‌کنند و نتیجتا این سیاست تشویقی عملا روی کاغذ باقی مانده است و اثری بر صادرات ندارد و کماکان در خلأ حمایتی دولت در دو سال اخیر روند صادراتی کشور نزولی بوده است.  مسعود دانشمند اعمال شیوه قدیمی مشوق‌های صادراتی را بهترین روش برای ایجاد انگیزه برای صادرات کشور دانست و گفت: به عقیده من این راهکار مستقیما صادرکننده واقعی را هدف گرفته و شوق فعالیت بیشتر را بین صادرکنندگان بیشتر می‌کند. راه‌حل‌هایی چون تخصیص مواد اولیه، تخفیف‌های بخش حمل و نقل و تسهیلات ارزان قیمت در معرض بهره‌برداری غیر هستند. اما خرید ارز صادراتی با قیمت بالاتر در گذشته جواب داده و در شرایط فعلی نیز می‌تواند به رشد صادرات کمک کند.  وی اذعان داشت: لزومی به دخالت دولت در جزئیات صادرات نیست، چرا که در این روش تشویقی صادرکننده همه مشکلات تولید و صادرات را به امید فروختن ارز حاصل از صادرات خود به قیمت بالاتر و تضمین شده توسط دولت، به جان می‌خرد. تنها وظیفه دولت بررسی حوزه‌های صادراتی و اعلام این مشوق با درصد‌های متناسب با این حوزه‌هاست.  مسعود دانشمند خاطرنشان کرد: بانک مرکزی این تفاوت قیمت را پرداخت می‌کند و نهایتا از دولت دریافت می‌کند. صادر‌کننده با ارائه جواز صادراتی و رقم صادرات انجام گرفته با مراجعه به بانک‌های سراسر کشور، ارز صادراتی خود را به قیمت روز با احتساب درصد تشویقی از بانک دریافت می‌کند.  دانشمند با تاکید دوباره بر قابلیت این شیوه در تشویق بخش صادرات گفت: این روش تشویقی صادرات راه‌حل تجربه شده و موفق است که امروز هم می‌تواند بهترین راهکار برای تشویق صادرات کشور باشد.  به گفته این فعال اقتصادی نقطه عطف این شیوه این است که ارزحاصل از صادرات وارد مسیرهای غیر شفاف اقتصاد نمی‌شود؛ بلکه به دلیل ارائه ارز حاصل از صادرات توسط صادرکننده با رغبت و کمال میل به سیستم بانکی تحویل داده می‌شود و طبق تعرفه تعیین شده با ریال معاوضه می‌شود واین فرایند کاملا شفاف و در کمال رعایت حقوق مردم انجام می‌پذیرد.

مسعود دانشمند بیان داشت: دولت نباید این تصور را داشته باشد که تیم اقتصادی که جمع کرده بری از اشتباه است؛ بودجه و برنامه‌ریزی‌های انجام شده در حوزه اقتصادی نتوانسته‌اند حداقل هدف‌گذاری‌های اقتصادی را به سرانجام برسانند. حال آنکه کارشناس با تجربه در کشور کم نیست و می‌توان با استفاده از تجربیات موفق قبلی بسیاری از راهکارهای بی‌نتیجه را با تصمیم‌های موفقی که از پیش امتحان خود را پس داده‌اند، عوض کرد.