اساتید باید در محیطی آزادانه نظر بدهند

رییس‌جمهوری با تاکید بر لزوم فعالیت و پژوهش آزاد اساتید و دانشجویان و اهمیت تعامل علمی با دنیا گفت: در رشته‌های تخصصی علم و دانش باید با دنیا در تماس باشیم و این حرفی درست نیست که ما به اساتید و پژوهشگران خود مشکوک باشیم. او تاکید کرد که اساتید باید در محیطی آزادانه نظر بدهند.

حسن روحانی رییس‌جمهوری دیروز در اختتامیه سی‌ویکمین جشنواره خوارزمی با بیان اینکه ایران کشوری است که در دو مقطع تاریخی در علم و تمدن بشری نقش بسیار ارزنده ایفا کرده است، اظهار کرد: ایران در دو مقطع پیش و بعد اسلام نقش بسیار تاثیرگذاری داشته است. پیش از اسلام ایرانیان با تلاش صاحب‌نظران، اندیشمندان، هنرمندان، معماران و عالمانی که در آن دوره حضور داشتند، تمدنی درخور رقابت با تمدن‌های آن زمان مانند یونان، مصر و چین داشت. ایران در آن دوران به عنوان کشوری بزرگ دارای سخن، تز، گفتار و مراکز علمی و دانشوری بود.

او با اشاره به تمدن ایران پس از ورود اسلام، افزود: اسلام آیینی است که پیروان خود را به علم و دانش نه تنها دعوت کرده، بلکه تنها وحی خود را از خواندن آغاز کرده است. اسلام آیینی است که در دورانی که با سواد بودن امتیاز نبود، به علم و دانش متکی بود. در آن دوران اسلام به پیروان خود آموخت که علم را از هر کجا بیاموزد. رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه علم، دانش و هنر مرز نمی‌شناسد، اظهار کرد: برخی در دوره‌یی می‌خواستند علوم بورژایی و سوسیالیستی ایجاد کنند، اما موفق نشدند، چراکه علم به نوع تفکر و ایدئولوژی وصل نمی‌شود.

روحانی گفت: امروز ما در کشور خود جناح‌بندی داریم، اما نمی‌توان گفت که علم ریاضی اصولگرایان یا علم ریاضی اصلاح‌طلبان، چراکه علم حد و مرزی را نمی‌شناسد و جبر، ریاضی و الگوریتم در همه جا یکی است.

او با اشاره به انجام تلاش‌هایی برای دسته‌بندی علوم مختلف در کشور خاطرنشان کرد: عده‌یی در کشور ما سال‌ها تلاش کردند تا فیزیک، شیمی و ریاضی را اسلامی کنند اما مقصود این افراد چیست. در این زمینه تاکنون پول‌ها و زمان‌های زیادی صرف شده است.

رییس‌جمهور افزود: برخی فکر می‌کنند که باید علوم را با عنوان علومی که با دین ارتباط دارد یا علومی که ضد دین هستند، تقسیم کرد. حتی برخی بر این باور بودند که باید علوم را به علوم سنتی و علوم جدید تقسیم کنیم، این افراد علوم جدید را نمی‌پذیرفتند و معتقد بودند که به دانشگاه نیازی ندارند و هر آنچه نیاز دارند از حوزه تامین می‌شود. این افراد حتی پزشکی مبتنی بر داروهای شیمیایی را نیز قبول نداشتند و تاکیدشان بر طب سنتی بود اما امروز دیگر این تفکر در جامعه ما طرفداری ندارد.

روحانی با بیان اینکه عده‌یی می‌خواستند ثابت کنند که همه علوم ریشه در اسلام دارد، اظهار کرد: عده‌یی به دنبال آن بودند تا هر علمی که پیدا می‌شد یک آیه و روایات می‌آوردند و می‌گفتند که ریشه این علم در اسلام است. این در حالی است که این سخن صحیح نیست و خود پیامبر نیز می‌فرمودند که علم را بیاموزید حتی اگر در چین باشد. رییس‌جمهور با انتقاد از انجام برخی تقسیم بندی‌ها در علوم مختلف اظهار کرد: متاسفانه تقسیم‌بندی‌ها و تلاش‌هایی داشته‌ایم که موثر و مفید نبوده است. در این زمینه اینکه بگوییم علم شیمی از قرآن شروع شده یا اینگونه نبوده، نه بر عظمت دین افزوده می‌شود و نه از آن کم می‌شود؛ چراکه دین گستره بلندی برای هدایت انسان در مسیر درستکاری دارد و همه علوم در ذیل تفکر بلند تعریف می‌شود.

روحانی با بیان اینکه میان آنهایی که به دنبال علم و تفکر اسلامی هستند و آنهایی که به دنبال علم بر مبنای تفکر مادی هستند یک تفاوت وجود دارد، ادامه داد: علم بر مبنای تفکر مادی به معنای ابزار و وسیله‌یی برای سلطه‌جویی و استعمارگری است. در این زمینه در دنیای امروز طراحی و برنامه‌ریزی‌هایی از سوی مراکز علمی انجام می‌شود که هدف همه آنها سلطه‌گری است.

 علم اسلامی در خدمت انسان است

او با تاکید بر اینکه علم زیاد و دانایی موجب قدرتمندترشدن می‌شود، اظهارکرد: این تفکر که علم برای سلطه‌گری بر دیگران است و ما به دنبال علم و دانشی باشیم که دیگران را استثمار و استعمار کنیم و به آنها مسلط شویم و ایده یا فرهنگ خود را بر آنها تحمیل کنیم از باب هدف، علمی اسلامی نیست. علم اسلامی علمی است که در خدمت انسان باشد و دارای اهدافی نظیر ساخت دنیا و روابط صحیح میان انسان و کمک به بشریت و دور کردن غم و درد و رنج از ایمان باشد.

رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه تقسیم‌بندی‌هایی که پس از انقلاب در جامعه ما رخ داد خیلی دقیق نیستند، گفت: به نظر من تفاوت علم اسلامی و علم غیراسلامی به ویژه در علوم انسانی تنها در اهداف آنها است وگرنه علوم هر دو یکی است.

روحانی با بیان اینکه پس ازانقلاب اسلامی مرحله سوم تمدن در کشور ما آغاز شده است، افزود: در این مرحله می‌توانیم بازنده یک تمدن بزرگ باشیم یا نباشیم؛ این موضوع بستگی به برنامه‌ریزی دقیق و کار و تلاش فوق‌العاده ما دارد.

او با تاکید بر اینکه خدا توانایی تمدن‌سازی و پرورش تمدن را به مردم ایران داده است، ادامه داد: ایران در منطقه نخستین کشوری است که دموکراسی را آفرید.

حدود بیش از 110 سال قبل و در سایه مشروطه انتخابات ما برگزار شد. همچنین ایران در ساخت یک حکومت مردم‌سالاری دینی نیز پیشتاز بوده است. رییس‌جمهور تاکید کرد: در دوره 40 ساله پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه علم و دانش حتما پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم. در این زمینه در بخش توسعه اسلامی یک گام جلوتر از دوران پیش از انقلاب هستیم. امروز حدود 4میلیون نفر دانشجو و 12میلیون نفر دانش‌آموخته دانشگاهی در کشور وجود دارند و دانشجویان و دانشگاهیان ما نه تنها در مسائل علمی، بلکه در مسائل سیاسی و سرنوشت‌ساز نیز در کشور تاثیرگذار هستند. دانشگاه از اوایل نهضت اسلامی در کنار حوزه‌ها بوده و نقشی اساسی در سرنوشت جامعه داشته و دارد. روحانی با اشاره به قرار گرفتن ایران در جایگاه شانزدهم رشد علمی در دنیا گفت: پیشرفت در بحث فناوری‌های علمی قابل ملاحظه است و می‌تواند در سطوح رقابت با کشورهای صنعتی در برخی رشته‌ها نیز برسد. در زمینه‌های فناوری‌های برتر، سلول‌های بنیادین، بیوتکنولوژیک، نانو، ‌ای سی تی، علوم فضایی و هسته‌یی پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌یی داشته‌ایم. او با تاکید بر لزوم آزادی در پژوهش علم و دانشگاه، اظهار کرد: اگر می‌خواهیم علم و دانش ما پیشرفت کند، باید محیط‌های علمی مان برای پژوهش محیطی آرام باشد و اساتید باید در محیطی آزادانه نظرات علمی خود را مطرح کنند.

رییس‌جمهور همچنین با تاکید بر اینکه دانشگاه جایی نیست که اساتید بخواهند وارد مسائل سیاسی بشوند، بلکه محل بحث طرح موضوعات سیاسی در احزاب است، خاطرنشان کرد: اساتید باید در علوم مختلف از جمله حقوق و علوم سیاسی هرآنچه نظرشان است و به آن رسیده‌اند را آزادانه بیان کنند. در این زمینه اگر این اساتید ذره‌یی خود را سانسور کردند معلوم می‌شود که ما مشکلاتی داریم.

 لزوم تعامل علمی با کشورهای دیگر

او در بخش دیگری از صحبت‌های خود، بر لزوم همکاری و تعامل علمی با کشورهای دیگر تاکید کرد و گفت: باید در رشته‌های مختلف علم و دانش با دنیا تعامل کنیم و این حرف نادرست است که ما به اساتید، پژوهشگران و جوانان خود همیشه مشکوک باشیم. اساتید، پژوهشگران و دانشگاهیان همگی افرادی هستند که به کشور خود علاقه دارند.

رییس‌جمهور اظهار کرد: سخت‌گیری‌های بی‌جا باید کنار برود تا تعامل با دنیا صورت بگیرد، اگر تعامل خوب با دنیا و مراکز تحقیقاتی داشته باشیم و پروژه‌های مشترکی تعریف کنیم، می‌توانیم سریع‌تر به نتایج موردنظر خود دست یابیم.

روحانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود در مراسم اختتامیه سی ویکمین جشنواره بین‌المللی خوارزمی بر لزوم توجه به مشکلات روز و همچنین مرز علم و دانش در تحقیقات و پژوهش‌های اساتید و دانشجویان در کشور تاکید کرد و گفت: امروز کشور با مشکلاتی نظیر آلودگی هوا، ریزگردها، زلزله و همچنین ترافیک خیابان‌ها مواجه است. این مشکلات همگی قابل حل هستند و برای حل آن باید دست به دست هم بدهیم.

او با بیان اینکه مشکلاتی نظیر آلودگی هوا و ترافیک مشکل تنها ایران نیست، بلکه کشورهای دیگر نیز با این مشکل روبه‌رو هستند، افزود: برای حل مشکل آلودگی هوا در دولت دوازدهم تصمیمات مهمی اتخاذ شده، همچنین در بودجه امسال نیز تبصره‌هایی نیز برای کاهش آلودگی هوا تصویب شده است؛ گام‌های خوبی را در این زمینه آغاز کرده‌ایم و پژوهشگران و اساتید دانشگاهی باید برای حل مشکل به کمک دولت بیایند. رییس‌جمهور اظهار کرد: هر طرح و پژوهشی بتواند میزان آلودگی هوا را کم کند و با ریزگردها و گرد و خاک مبارزه بهتری داشته باشد و با توجه به موضوع خشکسالی در کشور کمک‌هایی در زمینه آب به دولت بکند، در اولویت دولت قرار خواهد داشت. به گزارش ایسنا، روحانی با بیان اینکه دانشگاه‌ها باید به سمت کارآفرینی حرکت کنند تاکید کرد: تاکنون می‌گفتیم که دانشگاه‌ها باید پژوهش‌محور باشند. این موضوع همچنان مورد توجه است و دانشگاه‌ها باید خلاقیت و ابداع را ایجاد کنند اما امروز شرایط به گونه‌یی است که باید این تعبیر را تغییر دهیم؛ دانشگاه‌های ما به خاطر مشکلاتی که در زمینه بیکاری در جامعه وجود دارد باید کارآفرین باشند.

او اظهار کرد: به عنوان مسوول اجرایی کشور اگر تصمیم‌گیری در این زمینه را به من واگذار کنند به دانشگاهی امتیاز خواهم داد که همه فارغ‌التحصیلان آن بعد از دو سال بیکار نباشند. اگر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی پس از 4 سال همچنان بیکار بودند، معلوم است که اشکالی در کار وجود دارد.

 پژوهش‌های دانشگاهی باید تجاری شود

رییس‌جمهوری صنعتی شدن محصولات را به عنوان یکی از معیارهای پژوهش‌های پژوهشگران جهت حل مشکل بیکاری در جامعه عنوان کرد و گفت: پژوهش‌های دانشگاهی باید به تجاری و صنعتی شدن و در نهایت تصرف بازار منتهی شود.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در این مراسم با تاکید بر اینکه یک سوم شرکت‌های دانش‌بنیان کشور در پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد مستقر شده‌اند، افزود: در سال جاری با توجه به بسترهای نوآوری ایجاد شده، میزان صادرات پارک‌ها از 230 میلیون دلار فراتر خواهد رفت.

منصور غلامی با اشاره به برگزاری جشنواره علمی خوارزمی در سطح بین‌الملل، افزود: در این دوره از جشنواره از 10 طرح داخلی و 5 طرح خارجی تقدیر به عمل می‌آید و طرح‌های خارجی از 49 کشور جهان بوده است.

او حضور دانشمندان جهان در این نمایشگاه را در راستای تعاملات وزارت علوم با کشورهای جهان دانست و ادامه داد: بر این اساس این جشنواره تاکنون 920 جایزه به محققان اعطا کرده است.

غلامی با تاکید بر اینکه تاریخ کشور مملو از دانشمندانی است که هر یک نقطه عطفی از فعالیت‌های علمی و فناوری کشور بوده‌اند، خاطرنشان کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران برای حضور مجدد در عرصه‌های علم و فناوری جهان تلاش مصاعف کرده است.

وزیر علوم اظهار کرد: بر این اساس در 40 سال گذشته، 375 هزار مستند علمی از دانشمندان ایرانی در راستای ثبت جهانی علم منتشر شده است. به گونه‌یی که در حال حاضر ایران از لحاظ رشد و انتشار دستاورد علمی در منطقه رتبه اول و در جهان رتبه شانزده را دارد.

غلامی با اشاره به اقدامات ایران در عرصه‌ تولید فناوری‌های نوین، اظهار کرد: 42 پارک علم و فناوری در 190 مرکز رشد در کشور ایجاد شده است که این مراکز ضمن فراهم کردن اشتغال 30 هزار نفر، موفق به فروش 3 هزار میلیارد تومانی شده‌اند. به گفته او، در حال حاضر 470 شرکت در پارک‌های علم و فناوری مستقر شده‌اند که این تعداد یک سوم کل شرکت‌های دانش‌بنیان کشور را شامل می‌شود. او با بیان اینکه ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان در پارک‌های علم و فناوری ظرفیت‌های بالایی در استان‌های کشور ایجاد کرده و موجب توسعه پایدار می‌شود، افزود: در سال جاری با توجه به بسترهای ایجاد شده میزان صادرات پارک‌های علم و فناوری کشور از 230 میلیون دلار فراتر خواهد رفت که این عدد نشان‌دهنده افق روشن کشور به دلیل ایجاد زیست بوم نوآوری در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها بوده است.

 تقدیر از 15 محقق ایرانی و خارجی

دبیر سی و یکمین جشنواره بین‌المللی خوارزمی نیز از معرفی و تقدیر 15 طرح داخلی و خارجی با حضور رییس‌جمهور خبر داد. فرج‌الله مهنازاده با بیان اینکه این جشنواره با هدف شناسایی و معرفی دانشمندان و نوآوران در سطح ملی و بین‌المللی برگزار می‌شود، افزود: این جشنواره با بیش از سه دهه حیات افتخارآمیز خود، 982 طرح برگزیده بنیادی، کاربردی، توسعه‌یی و اختراع و نوآوری برجسته را به جامعه علمی کشور معرفی کرده است.

او ادامه داد: علاوه بر آن 280 پژوهشگر و دانشمند خارجی و ایرانی مقیم خارج را در جمع برگزیدگان خود پذیرا شده است. مهنازاده طرح‌های داخلی، طرح‌های خارجی، طرح‌های ایرانیان مقیم خارج، انتخاب طرح موفق در تولید ملی و برگزیده ویژه را از بخش‌های مختلف جشنواره بین‌المللی خوارزمی نام برد و ادامه داد: فراخوان پذیرش طرح‌ها در این دوره از جشنواره از فروردین ماه تا شهریور اعلام شد و با پایان یافتن ثبت نام متقاضیان، اقدام به ارزیابی طرح‌ها از طریق گروه‌های هجده ‌گانه این جشنواره شد.

مهنازاده اظهار کرد: در این دوره از جشنواره 377 طرح داخلی و 133 طرح خارجی از 49 کشور جهان برای حضور در این رقابت ارسال شد. او با بیان اینکه پس از داوری اولیه 30 طرح از سوی گروه‌های تخصصی به هیات داوران جشنواره ارسال شد، افزود: هیات داوران پس از بررسی علمی، فنی، ارزشی و رتبه‌بندی آثار ارسال شده تعداد 10 طرح داخلی و 5 طرح خارجی را به عنوان برگزیدگان سی و یکمین جشنواره بین‌المللی انتخاب کرده‌اند.