صلح خاورمیانه؛ هزینه سنگین ترامپ

گروه جهان     

تصمیم مناقشه‌آمیز دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری امریکا در زمینه انتقال سفارت ایالت متحده به قدس دیروز دوشنبه در میان تظاهرات فلسطینی‌ها، مخالفت اروپایی‌ها و اعتراض‌های گسترده عملی شد. این تصمیم یکی از اقدامات ستیزه‌جویانه ترامپ در زمینه سیاست خارجی محسوب می‌شود که آینده خاورمیانه را بیش از پیش در هاله‌یی از ابهام فرو می‌برد. ترامپ که وعده انتقال سفارت از تل‌آویو به قدس را در کمپین‌های انتخاباتی خود مطرح کرده بود روز دوشنبه در ویدیوکنفرانس برای حضار در مراسم سخنرانی کرد. ایوانکا ترامپ و جرد کوشنر دختر و داماد ترامپ به همراه استیو منوچین وزیر خزانه‌داری امریکا و جان سولیوان معاون وزیر خارجه هیات امریکایی شرکت‌کننده در این مراسم را تشکیل می‌دادند. اما اکثر دیپلمات‌های خارجی ازجمله نمایندگان کشورهای اروپایی که از ابتدای امر با تصمیم ترامپ به انتقال سفارت مخالف بودند از شرکت در مراسم افتتاحیه خودداری کردند. این مراسم درحالی برگزار شد که ده‌ها هزار فلسطینی در مرز غزه تظاهرات کرده بودند. به‌ گفته مقامات هلال احمر مستقر در نوار غزه، اقدامات خشونت‌آمیز اسراییلی‌ها در واکنش به این تظاهرات به شهادت دست‌کم 37فلسطینی و زخمی شدن بیش از هزار و 700نفر دیگر منجر شد.

 واکنش‌های گسترده جهانی

رژیم صهیونیستی درحالی مراسم انتقال سفارت امریکا از تل‌آویو به قدس را آغاز کرد که اکثر نمایندگان کشورهای خارجی در سرزمین‌های اشغالی از حضور در این مراسم‌ که به میزبانی بنیامین نتانیاهو،‌ نخست‌وزیر اسراییل برگزار شد، سر باز زده بودند. به گزارش رویترز بسیاری از کشورها نگران این مساله هستند که اقدام امریکا در انتقال سفارت، آتش ناآرامی‌ها در منطقه را شعله‌ورتر کند. اسراییل تایید کرده از میان 86کشور که در سرزمین‌های اشغالی هیاتی دیپلماتیک دارند تنها 33نماینده در مراسم شرکت کرده‌اند که ازجمله آنها گواتمالا و پاراگوئه بودند. نمایندگان مجارستان، رومانی و جمهوری چک نیز در مراسم حضور داشتند اما هیچ نماینده‌یی از کشورهای غرب اتحادیه اروپا در مراسم شرکت نکرد که این مساله حاکی از اختلاف‌نظر در اتحادیه اروپا درباره اقدام ترامپ بود. هیات اتحادیه اروپا در اسراییل روز جمعه در توییتی اعلام کرد:«این بلوک به اتفاق نظر بین‌المللی بر سر شهر قدس ازجمله مکان نمایندگی‌های دیپلماتیک تا زمانی که وضعیت نهایی شهر قدس حل‌و‌فصل شود، احترام می‌گذارد».

نمایندگی سازمان آزادی‌بخش فلسطین در امریکا در این باره گفت:«متاسفانه دولت امریکا تصمیم گرفته تا از ادعاهای انحصارطلبانه اسراییل در قدس که چندین قرن برای همه مذاهب مقدس محسوب می‌شده، جانبداری کند. انتقال سفارت امریکا به قدس به جای حمایت از صلح باعث تشدید درگیری‌های مذهبی می‌شود».

روسیه هم اعلام کرده که انتقال سفارت امریکا به قدس را تشدید‌کننده تنش‌ها در منطقه می‌داند. به گزارش روسیاالیوم، دیمتری پسکوف سخنگوی کرملین در این باره گفت که کشورش نگران افزایش تنش‌ها در منطقه در نتیجه انتقال سفارت امریکا از تل‌آویو به قدس است.

دولت بریتانیا هم اعلام کرده، قصد انتقال سفارت خود از تل‌آویو به شهر قدس را ندارد و با تصمیم امریکا در این زمینه از آغاز مخالف بوده است.

رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه نیز تاکید کرد با وجود تمام اقداماتی که برای به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت رژیم اشغالگر اسراییلی انجام شده اما قدس شرقی پایتخت فلسطین است. او در سخنرانی در لندن افزود: «۱۲۸کشور به ‌وضوح علیه تصمیم ترامپ برای انتقال سفارت امریکا در مجمع عمومی سازمان ملل متحد رای دادند. کشورهایی که به نفع امریکا رای دادند، معدود بودند و علت هم این بود که در تماس‌های تلفنی متعدد به آنها گفته شد در ازای دریافت کمک مالی از تصمیم واشنگتن حمایت کنند».

به گزارش ایرنا، شیخ ماهر حمود رییس اتحادیه جهانی علمای مقاومت و از علمای اهل‌سنت لبنان در کنفرانس هیات رییسه اتحادیه جهانی علمای مقاومت که همزمان با هفتادمین سالگرد اشغال فلسطین موسوم به «روز نکبت» در بیروت برگزار شد، گفت:«روزی که خواستند با انتقال سفارت امریکا به قدس شریف آن را روز ذلت ما قرار دهند، بلای آنها خواهد بود.» رییس اتحادیه جهانی علمای مقاومت با انتقاد از حاکمان رژیم‌های عربی افزود: «چه کسی غیر از مقاومت توانست، کرامت امت اسلامی را در طول این 70سال به آنها بازگرداند؟ نمایندگان اصلی ملت فلسطین جوانان حاضر در راهپیمایی‌های بازگشت هستند که خون و جانشان را در مرزهای غزه و سرزمین‌های اشغالی تقدیم می‌کنند.» اهالی غزه از جمعه 10فروردین 97 تظاهراتی موسوم به «راهپیمایی بزرگ بازگشت» را در منطقه مرزی بین غزه و سرزمین‌های اشغالی آغاز کرده‌اند.

3 شخصیت فلسطینی نیز در واکنش به انتقال سفارت امریکا به قدس این اقدام را ناشی از خیانت کشورهای عرب به آرمان فلسطین خواندند و تقویت روابط این کشورها با ایران به عنوان یاور فلسطین را خواستار شدند. محمودالزهار عضو ارشد جنبش مقاومت اسلامی فلسطین(حماس) با تاکید بر تداوم حمایت از مردم فلسطین و مقاومت برای مقابله با توطئه‌های رژیم صهیونیستی، تلاش برخی کشورهای عربی برای عادی‌سازی رابطه با رژیم صهیونیستی را خیانت به فلسطین و آرمان آن خواند. عطاالله حنا رییس ارتدوکس‌های بیت‌المقدس نیز تلاش رژیم‌های برخی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و حمایت مالی آنها برای عادی‌سازی رابطه با رژیم صهیونیستی را عامل ویرانی وطن عربی و مسوول مستقیم حوادث قدس دانست و گفت: «این رژیم‌ها می‌خواهند با پول‌های خود وطن عربی را از بین ببرند.» کایدالغول عضو دفتر سیاسی جبهه مردمی آزادی‌بخش فلسطین هم بر تقویت رابطه با ایران به عنوان حامی و یاور فلسطین تاکید کرد.

اتحادیه عرب قرار است، بنابه درخواست فلسطین فردا چهارشنبه نشست فوق‌العاده‌یی برای بررسی تصمیم یک‌جانبه امریکا درباره یهودی‌سازی قدس برگزار کند. ترامپ دسامبر ۲۰۱۷ اعلام کرد که قدس پایتخت رسمی اسراییل است و پس از آن دستور انتقال سفارت امریکا از تل‌آویو به قدس را صادر کرد که این اقدام با محکومیت گسترده عربی و غربی همراه شد.

درحالی که بسیاری از کشورها به ‌درستی اقدام امریکا در انتقال سفارت به قدس را بر هم زننده آرامش منطقه می‌دانند، وزیر خارجه امریکا گفته که روند صلح خاورمیانه حتی پس از تصمیم امریکا برای انتقال سفارت به قدس هم ادامه خواهد داشت.