فیلترینگ تلگرام نتوانست محدودیت ایجاد کند
گروه دانش و فن
رییس کمیته مخابرات و ارتباطات مجلس معتقد است باز کردن عرصه فعالیت اپلیکیشن‌های داخلی به بهای تشدید فیلترینگ تلگرام و کاهش سرعت اینترنت نه تنها موجب کاهش اقبال عمومی مردم به خدمات و سرویس‌های متنوع و گسترده این نرم‌افزار قدرتمند اجتماعی نشده بلکه موجب به مخاطره افتادن فضای سیاسی، امنیتی و اخلاقی جامعه به دلیل شدت نصب فزاینده فیلترشکن‌ها در گوشی‌های تلفن همراه عموم مردم شده است.
رمضانعلی سبحانی‌فر بر این باور است که «فیلترینگ از چاله به چاه افتادن است». پیشنهادش این است که مسوولان فیلترینگ کشور ارزیابی دقیق و واقعی از حجم و تعداد مخاطبان تلگرام و سایر اپ‌های فیلتر شده خارجی قبل و بعد از فیلتر آنها داشته باشند تا متوجه اثربخش بودن یا تحریک‌کننده بودن «فیلترینگ» در استفاده تصاعدی و گسترده فیلترشکن‌ها بشوند.
نماینده سبزوار در مجلس بررسی اقبال مردم به اپلیکیشن‌های فیلتر شده در پی ارتقای خدمات و سرویس‌های ارائه شده این شرکت‌ها را بسیار مهم دانست و خواستار بررسی عملکرد اپ‌ها شد. وی به مسوولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم پیشنهاد داد، اختصاص میلیاردها تومان بودجه به اپلیکیشن‌های داخلی را منوط به میزان موفقیت و تاثیرگذاری آنها در جلب نظر مخاطبان داخلی کنند.
رییس کمیته مخابرات و ارتباطات مجلس درباره تاثیر فیلتر تلگرام و کاهش سرعت اینترنت بر اطلاع‌رسانی در جامعه به ایسنا گفت: به دلیل نیاز انسان‌ها، سرعت رشد تکنولوژی‌ها در عرصه‌های مختلف به ویژه در عرصه سخت‌افزارها و نرم‌افزارها مستمرا صعودی است. رشد فناوری‌ها در این حوزه‌ها در سرعت بخشیدن و اهمیت دادن به زمان در امور زندگی مردم در بخش‌های علمی، اقتصادی و فرهنگی تاثیر بسزایی داشته و به همین دلیل مورد اقبال روزافزون جامعه قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه «امروز اپلیکیشن‌های مختلف به داد مردم رسیده تا آنان بتوانند امورات مربوط به کسب و پیشه و زندگی و تحصیل خود را در کمترین زمان و ارزان‌ترین قیمت با هر جای دنیا که بخواهند برقرار کنند.» ادامه داد: شبکه‌های اجتماعی خارجی و داخلی مختلفی در فضای مجازی فعالیت دارند ولی اقبال مردم به آنان مساله مهمی است. نمی‌توان مردم را مجبور یا محدود کرد. نیاز آنان موجب می‌شود به سمت اپ‌هایی گرایش پیدا کنند که بتوانند بهترین سرویس و خدمت را با سریع‌ترین زمان و کمترین قیمت ارائه کنند. در چنین فضایی اقبال مردم به سرویس‌هایی بیشتر می‌شود که بتوانند نیازهای‌شان را در بستر «اعتماد» برآورده کنند. حالا اگر این سرویس‌ها توسط شبکه‌های خارجی در اختیارشان قرار بگیرد به سرعت به سمت آنها می‌روند.
سبحانی‌فر در عین حال یادآور شد: اپ‌های ایرانی هم به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده‌اند اما تا «بلوغ» راه زیادی دارند. این اپلیکیشن‌ها هم به لحاظ خدمات و سرویس‌های متنوع و هم به لحاظ کیفیت نتوانسته‌اند جای استارت‌آپ‌ها و اپلیکیشن‌های خارجی را بگیرند. استارتاپ‌های ایرانی برای آنکه بتوانند فناوری اپلیکیشن‌های خارجی را در اختیار داشته باشند و بتوانند سرویس‌های کارآمد و جذاب آنها را ارائه کنند نیازمند حمایت دولت هستند اما این حمایت‌ها باید با توان فنی و اجرایی آنها تناسب داشته باشد. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید حمایت‌های مالی و غیرمالی خود از این مجموعه‌ها را داشته باشد اما عملکرد و میزان موفقیت‌ها آنها را نیز باید مرتب رصد و ارزیابی کند. دولت باید سطح حمایت‌هایش را در حدی کند که با توان این شرکت‌ها تناسب داشته باشد.
وی تاکید کرد: این مساله بسیار مهم است که حمایت از اپ‌های داخلی که توان اجرایی و فناوری موثر در جذب مخاطبان داخلی را ندارند «بی‌فایده» است و موجب هدررفت منابع و تشدید بی‌اعتمادی جامعه می‌شود. این شرکت‌ها باید تمام تلاش خود را معطوف جایگزین شدن با اپ‌های خارجی کنند تا بتوانند جای آنها را پر کنند. شاید این سخن قدری ناامید‌کننده باشد اما یک حقیقت است. شرکت‌های داخلی فعال در این حوزه قصد رسیدن به موقعیت فنی اپ‌های خارجی را دارند اما عقب‌ماندگی‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و تکنولوژیکی مانع عینیت یافتن این هدف است.
افزایش استفاده از فیلترشکن‌ها
وی افزود: در فیلتر تلگرام یا سایر شبکه‌های اجتماعی، اگر اپ‌های جایگزین داخلی در حدی نباشند که بتوانند هم پای آنها باشند و نتوانند خدمات مشابه ارائه کنند، اقبال مردم به آپ‌های فیلتر شده کم نمی‌شود بلکه استفاده از فیلترشکن‌ها به شدت افزایش می‌یابد که البته این قضیه خطرات بسیار زیادی از حیث حفظ امنیت اطلاعات مردم به وجود می‌آورد. مردم تا قبل از فیلتر تلگرام از خدمات این شرکت بیشترین بهره را می‌بردند اما با فیلتر آن، انبوهی از فیلترشکن‌ها را روی دستگاه تلفن خود نصب کردند که این مساله از یک سو موجب به مخاطره افتادن امنیت داده‌ها و اطلاعات تلفن همراهشان شده و از سوی دیگر معلوم نیست به کدام سایت‌ها و اپ‌های غیراخلاقی که عفت و سلامت روانی جامعه را هدف گرفته‌اند، مراجعه می‌کنند.
رییس کمیته مخابرات و ارتباطات مجلس یادآور شد: تا قبل از قضایای فیلترینگ تلگرام چه بسا میلیون‌ها جوان ایرانی کاری با سایت‌های ضاله، معاند و دشمن اسلام و نظام جمهوری اسلامی نداشتند اما بعد از فیلتر تلگرام پای میلیون‌ها ایرانی ناخودآگاه به این فضا باز شده است البته این قضیه به همین جا ختم نمی‌شود و آثار سیاسی و امنیتی به مراتب خطرناک‌تری دارد. به عقیده بنده فیلترینگ از چاله درآمدن و به چاه افتادن است. چه خوب است مسوولان فیلترینگ کشور ارزیابی دقیق و واقعی از حجم و تعداد مخاطبان تلگرام و سایر اپ‌های فیلتر شده خارجی قبل و بعد از فیلتر آنها داشته باشند تا متوجه اثربخش بودن یا تحریک‌کننده بودن قضیه فیلترینگ بشوند. بررسی اقبال مردم به اپلیکیشن‌های فیلتر شده در پی ارتقای خدمات و سرویس‌های ارائه شده این شرکت‌ها بسیار مهم است.
وی درباره میزان اقبال مردم به اپ‌های داخلی و دلایل آن نیز گفت: نیاز و عطش جامعه به سرویس‌های به‌روز شده در فضای مجازی همواره متضمن حفظ و افزایش اقبال مردم به فناوری‌ها و سرویس‌های جدیدی است که می‌تواند نیازهای چندگانه آنان را در سریع‌ترین زمان و ارزان‌ترین قیمت به‌طور همزمان پاسخ دهند. به نظر می‌رسد اپ‌های داخلی نتوانسته‌اند، پابه‌پای شبکه‌های اجتماعی خارجی قدم بردارند البته باید تلاش‌هایشان را مضاعف کنند تا ان‌شاءالله بتوانند به جایگاه مناسبی در این عرصه برسند و اقبال مردم به آنها بیشتر شود.
وی درباره احتمال بازنگری مسوولان در قضیه فیلترینگ اظهار کرد: در همه نظام‌های جهان مرسوم است پس از به اجرا درآوردن یک یا چند سیاست در یک دوره مشخص، عملکردها و دستاوردهای حاصل از این سیاست‌ها را مورد پایش و ارزیابی قرار می‌دهند و بسیار طبیعی است که ما هم فیلترینگ تلگرام و دستاوردهای حاصله را مورد بررسی و پایش جدی و واقعی قرار دهیم تا بفهمیم تداوم تشدید فیلترینگ به صلاح هست یا خیر. مسوولان به این پرسش‌ها پاسخ دهند که طی چند روزی که از فیلترینگ جدی و سرسختانه تلگرام می‌گذرد به چند درصد از اهدافشان رسیدند؟ چقدر توانستند با فیلتر تلگرام دسترسی مردم به سرویس‌ها و خدمات این شرکت را محدود کنند؟ نسبت مخاطبان خارج شده از تلگرام به نسبت کل مخاطبان این اپ چقدر بوده است؟ فواید فیلترینگ بیشتر بوده یا مضرات و آثار سیاسی، امنیتی و غیراخلاقی آن؟ پس از پاسخ‌یابی این سوالات به فیلترینگ تلگرام ادامه دهند اما اگر ناکامی‌ها بر دستاوردها غلبه داشت در تصمیم‌شان تجدیدنظر کنند. سبحانی‌فر درباره رسیدن به اهداف مسوولان امر با وجود آپ‌های داخلی با تاکید بر اینکه «از این اپلیکیشن‌ها باید حمایت شود اما این حمایت باید متناسب با عملکردها و موفقیت‌های آنها باشد» ادامه داد: دولت باید ارزیابی دقیق و فنی نسبت به حجم پول پرداختی به این شرکت‌ها و موفقیت‌ها و ناکامی‌های آنها داشته باشد. حمایت‌های مالی و غیرمالی از اپ‌هایی که توان فناوری و اجرایی موثر ندارند «بی‌فایده» است و موجب هدر رفتن منابع و تشدید بی‌اعتمادی جامعه نسبت به کل این مجموعه می‌شود.
وی درباره اداره قانونمند فضای مجازی کشور هم گفت: در فضای مجازی قوانینی چون قانون کسب و کار، تجارت الکترونیک و جرایم فضای مجازی وجود دارد اما به دلیل نو به نو شدن لحظه به لحظه فناوری‌ها و سرویس‌های ارائه شده در این فضا نیاز به نوشتن قوانین جدید و به‌روز را ضروری کرده است. کمیسیون تنظیم مقررات رادیویی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز باید دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های قوانین جدید را تصویب و اجرا کند.
پیام‌رسان‌های داخلی موفق نبودند
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد برای مواردی از جمله حفظ حریم داده‌ها، حریم خصوصی در فضای مجازی و امنیت داده‌ها و نظایر آن باید قانونگذاری جدید شود که البته وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در پنج محور لوایحی را تهیه و در حال تدوین نهایی آنها و تصویب در هیات وزیران است. علاوه بر آن مجلس نیز با همکاری مرکز پژوهش‌ها در حال بررسی موضوعات فوق و ارائه نظرات مشورتی به نمایندگان برای به جریان انداختن طرح‌های مربوطه در مجلس است.
رییس کمیته مخابرات و ارتباطات مجلس تاکید کرد: به قوانین جدید و خاص فضای مجازی نیاز داریم تا این قوانین بتوانند محدودیت‌ها، نیازها و قضاوت‌ها نسبت به این فضا را شفاف‌تر کند. منتظر لوایح دولت هستیم تا با ترکیب آنها با طرح‌های پیشنهادی مجلس بتوانیم قوانین جامع و به‌روزی را به تصویب برسانیم تا خلأ موجود در این عرصه پوشش داده شود.
وی درباره میزان اقبال به فناوری‌های جدید و اپ‌های خارجی به خصوص پس از فیلترینگ گفت: تکنولوژی به صورت مستمر در حال جدید شدن است و سرعت دگرگونی‌ها بسیار بالاست پس طبیعی است که تعداد کاربران نیز نسبت به گذشته بیشتر شود. فضای مجازی و اپ‌های قدرتمندش به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی مردم مبدل شده است. مسائل کاری و کسب و پیشه، امور اجتماعی و مسائل فردی و شخصی مردم در این فضا همانند فضای واقعی در جریان است. امروز فضای مجازی شباهت بسیار زیادی با فضای واقعی و عینی پیدا کرده به گونه‌یی که حتی فروشگاه‌ها و پلیس مجازی نیز همپای فضای واقعی به وجود آمده است. وی تاکید کرد: در این زمینه باید واقع‌بین بود. یک موقع در این عرصه ادعا داریم اما یک وقت توانایی‌هایمان به حدی است که می‌توانیم با شرکت‌های قدرتمند خارجی رقابت کنیم. البته باید در برابر پیام‌رسان‌های خارجی به تلاشمان ادامه دهیم تا بتوانیم مخاطبان آنها را بیشتر کنیم اما این کار را نباید با محدود کردن اپلیکیشن‌های خارجی انجام دهیم مخصوصا حالا که نمی‌توانند سرویس‌ها و خدمات مورد انتظار مردم را ارائه دهند.
سبحانی‌فر گفت: ارزیابی عملکرد این پیام‌رسان‌ها در طول مدت تشدید فیلترینگ در کشور نشان می‌دهد شرکت‌های فعال در این حوزه موفق نبوده‌اند. تلگرام محدود شد اما موفقیت پیام‌رسان‌های داخلی هم با چالش روبه‌روست. متاسفانه شرکت‌های فعال در این حوزه نتوانسته‌اند انتظارات عمومی را به درستی پاسخ دهند و همین مساله موجب گرایش طیف‌های مختلف جامعه به استفاده فراوان از فیلترشکن‌ها شده است که آن هم دردسرهای به مراتب بیشتر و مضاعفی را نسبت به قبل از فیلتر تلگرام به وجود آورده است.
