دلالان و سوداگران درباره بورس کالا آدرس غلط می‌دهند
معاون هماهنگی و نظارت معاون اول رییس‌جمهوری با بیان اینکه دلالان و سوداگران از گذشته با جوسازی و ارائه آدرس‌های غلط به مسوولان، قصد تخریب بورس را داشته‌اند، گفت: بدون شک اگر محصولات در بورس کالا عرضه نشود به سرعت شاهد ایجاد انحصار در بازارهای کالای کشور خواهیم بود.
به گزارش ایرنا، آغاز نوسان نرخ دلار در ماه‌های اخیر، بازارهای مختلف کالایی را دچار التهاب کرد و دلالان و سوداگران نیز از این فرصت استفاده کرده و به گرانی‌ها دامن زده و حتی موجب کمبود برخی کالای مورد نیاز صنایع مختلف شدند.
در این میان، سوداگرانی که وجود بازار شفاف بورس را تهدیدی برای جولان خود می‌بینند، تلاش‌هایی را انجام دادند تا در کارکرد بورس کالا اخلال ایجاد کرده و حتی برخی کالاها را از چرخه معاملات بورس خارج کنند. پس از اینکه دولت تصمیم به تک نرخی کردن ارز با نرخ 4200 تومان گرفت، بورس کالای ایران همانند همه نهادهای دیگر موظف شد قیمت پایه محصولات را براساس دلار رسمی قرار دهد و این در شرایطی بود که ارز در بازار آزاد با نرخ‌هایی بیشتر معامله می‌شد. این تفاوت قیمتی بین دلار تک نرخی و بازار آزاد، موجب شد قیمت محصولات پتروشیمی و فلزی عرضه شده در بورس کالا با توجه به محاسبه قیمت پایه برمبنای دلار 4200 تومانی حتی از کشورهای همسایه نیز کمتر باشد و دلالان و سوداگران در قالب تولیدکننده، به خرید از بورس کالا روی آورند و این محصولات را به بازارهای خارجی صادر کنند. بدین‌ترتیب، تقاضای کاذب به ویژه برای محصولات پتروشیمی و فلزی ایجاد شد که از سویی رشد قیمت‌های پایه و از سوی دیگر کمبود مواد اولیه برای تولیدکنندگان واقعی را به همراه داشت.
راه‌اندازی بورس کالا با هدف مقابله با رانت
در این رابطه رضا ویسه، معاون هماهنگی و نظارت معاون اول رییس‌جمهوری با تشریح کارکردهای بورس کالای ایران در اقتصاد کشور گفت: راه‌اندازی بورس کالا، تلاشی برای مقابله با سوداگری و رانت خواری در بازارهای کالایی بود. وی با یادآوری دلایل راه‌اندازی بورس کالا در کشور که با تشکیل بورس فلزات در سال 1382 آغاز به‌کار کرد، گفت: بین سال‌های 1376 تا 1380 به دلیل اجرای پروژه‌های جدید در کشور به یک‌باره با افزایش حجم تقاضای محصولات فولادی و فلزی و سرمایه‌گذاری در این حوزه روبه رو شدیم. وی افزود: در آن زمان افزایش قیمت فلزات و نقش مخرب واسطه‌ها به حدی رسید که قیمت محصول تولید شده از درب کارخانه تا رسیدن به بازار مصرف با رشد چند برابری مواجه می‌شد، به عبارتی محصول برای رسیدن به مصرف‌کننده چند دست میان واسطه‌ها می‌چرخید و سود اصلی به جیب آنها می‌رفت. ویسه افزود: همین عامل و وجود رانت‌های عظیم در بازار محصولات فلزی کشور باعث شد تا دولت به دنبال راه چاره‌یی جدید برای تنظیم بازار و قیمت‌ها بیفتد. از آن جهت که مسوولان اقتصادی وقت، اعتقادی به سهمیه‌بندی نداشتند و بر اصول اقتصاد بازار تکیه می‌کردند، بهترین روش، راه‌اندازی یک بازار متشکل برای تجمیع عرضه و تقاضای محصولات فلزی با عنوان بورس فلزات تهران انتخاب شد. معاون هماهنگی و نظارت معاون اول رییس‌جمهوری اظهار کرد: به این ترتیب نخستین بورس کالایی کشور با معاملات فلزات آغاز به‌کار کرد و با ایجاد فضای تعادلی ایجاد شده، بسیار سریع اثرات تشکیل بورس فلزات در قیمت محصولات و رسیدن سود اصلی به تولیدکننده مشاهده شد. به گفته ویسه، مزایای ایجاد بورس فلزات باعث شد تا این بازار توسعه یابد و به تدریج با تشکیل بورس کالای ایران انواع محصولات در حوزه‌های صنعتی و معدنی، پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی و کشاورزی در این بورس عرضه و معامله تا شفافیت در روند معاملات کالاهای کشور حکمفرما شود.
تلاش دلالان برای ایجاد بازاری غیرشفاف
به گفته ویسه، افرادی که مخالف وجود بورس کالا هستند یک خواسته اصلی دارند و آن «خارج شدن معاملات کالاها از فضای شفاف و واقعی و قدرت گرفتن بازارهای غیرشفاف و کاذب» است؛ بدون شک اگر محصولات در بورس کالا عرضه نشود به سرعت شاهد ایجاد انحصار در بازار کالای کشور خواهیم بود. معاون هماهنگی و نظارت معاون اول رییس‌جمهوری به فضای کنونی اقتصاد کشور و فعالیت انحصارگران و واسطه‌ها اشاره کرد و افزود: اگر امروز محصولات در بورس کالا عرضه نشود، انحصارگران و واسطه‌ها که افراد پر قدرتی هستند، پس از جمع‌آوری محصولات از بازار و انتقال به انبارها، زمینه کاهش کالا را فراهم کرده و به هر قیمتی که بخواهند مواد را به متقاضیان می‌فروشند.
نباید از فشارها و تهمت‌های دلالان ترسید
ویسه در پاسخ به این پرسش که چه عواملی می‌تواند مانع از فعالیت این افراد جویای رانت و پرقدرت شود؟ گفت: «قانون» و «اقتدار مجریان قانون» دو عامل اصلی در مقابل رسیدن این افراد به خواسته‌هایشان است. وی به بیان یک خاطره در زمان راه‌اندازی بورس فلزات پرداخت و افزود: به یاد دارم در زمان راه‌اندازی بورس فلزات، مخالفان به مکانیسم بورس انتقاد نمی‌کردند بلکه با تهمت زدن به مدیران وقت، سعی در رسیدن به اهدافشان داشتند. معاون هماهنگی و نظارت معاون اول رییس‌جمهوری خطاب به مسوولان بورس کالا گفت: با وجود شرایط بحرانی اقتصاد کشور و فشارها، این انتظار می‌رود که مسوولان بورس کالا از تهمت‌ها نترسند و خسته نشوند بلکه با پافشاری و استمرار در جهت ایجاد شفافیت در اقتصاد و حمایت از تولید قدم بردارند. ویسه در ادامه بر لزوم توسعه سریع‌تر فعالیت‌های بورس کالا تاکید کرد و گفت: در بین سال‌های 1384 تا 1392 به دلیل نوسانات زیاد در پست‌های مدیریت کشور، شاهد رفتارهای سلیقه‌یی با بخش‌های مختلف اقتصادی و آزمون و خطاهای زیادی بودیم به‌طوری که در تصمیم‌گیری‌ها سلایق جای استدلال و مسائل علمی را گرفته و این سبب مغفول ماندن گسترش بورس کالا شده بود. وی با بیان اینکه در دوره اخیر با نگاه مناسب به مباحث اقتصادی از سوی دولتمردان و مجلس، امروز بورس کالا به بلوغ خوبی رسیده است، افزود: این کافی نیست و باید با همکاری دولت و مجلس و اصلاح قوانین جدید، شاهد توسعه معاملات در بورس کالا باشیم.
معاون هماهنگی و نظارت معاون اول رییس‌جمهوری اظهار کرد: هنوز بسیاری از محصولات مهم کشور در بورس کالا به‌طور پیوسته عرضه نمی‌شود، برای نمونه عرضه زعفران و پسته به عنوان دو محصول مهم کشور هنوز به‌طور شایسته در بورس کالا رونق نگرفته که این موضوع به دلیل مقاومت عده‌یی خاص است. در شرایطی که عرضه این محصولات در بورس در راستای حفظ منافع تولیدکننده و مصرف‌کننده واقعی لازم است، اما سوداگران با آن مخالفند.
