تقلب در بسته‌بندی، آفت بزرگ صنعت
بدون تردید حمایت از کالای ایرانی مستلزم تامین مجموعه‌ای از اقدامات به هم پیوسته خواهد بود که در فقدان و خلأ آن امکان حصول چنین امر خطیری محقق و مُیسر نخواهد شد. یکی از الزامات حصول این امر (حمایت از کالای ایرانی) به صنعت بسته‌بندی و رعایت ظرافت‌ها و اصول بصری لازم از حیث گرافیکی، طراحی، رنگ و غیره در آن، باز می‌گردد. متأسفانه در بسیاری از اقلام و محصولاتِ تولیدی داخِلِ کشور، با وجود کیفیت بالای کالاها، به دلیل بسته‌بندی نامناسب، شاهد به انزوا رفتن این تولیدات و حداقل کاهش سود حاصله از فروش و عرضه آنها هستیم.
یکی از نمود‌های برجسته این حقیقت تلخ در خصوص فروش زعفران ایرانی، مشهود است که متاسفانه بعضا به دلیل بسته‌بندی نامناسب، برخی از کشور‌ها همچون امارات، اسپانیا و غیره با خرید آن و اِعمال تغییراتی هوشمندانه در نحوه بسته‌بندی آن، اقدام به عرضه مجدد این محصول و فروش آن با قیمت‌های به مراتب بالاتر می‌کنند.
سخن از فروش فله‌ای بسیاری از محصولات و تولیدات ایرانی است که در فقدان و خلأ بسته‌بندی مناسب با ارزش افزوده بسیار پایین صادر می‌شوند و در صورت رعایت اصول بسته‌بندی حرفه‌ای، قطعا شاهد ارزش افزوده افزون‌تری از محل فروش تولیدات داخلی به کشور‌های هدف یا مقصد خواهیم بود. رضا ابراهیم زاده، یکی از فعالان اقتصادی عرصه بسته‌بندی با اشاره به ضرورت توجه هر چه بیشتر دستگاه‌ها و نهاد‌های ذی ربط صنعتی و تولیدی در بخش‌های گوناگون، اظهار کرد: بار‌ها و به کرات بر ضرورت برند‌سازی کالا‌های ایرانی در عرصه‌های داخلی و به خصوص جهانی سخن به میان آمده، اما باید با صراحت به این امر اشاره شود که حصول چنین امری (بِرند‌سازی) با کلی گویی و طرحِ یکسِری شعار‌های بدون عمل محقق نخواهد شد.
وی افزود: یکی از ضروریات جدی و تعیین‌کننده در برند‌سازی کالا‌های ایرانی، به صنعت بسته‌بندی معطوف می‌شود و در صورت ضعف و کم توجهی به این مقوله، امکان تحقق چنین امر خطیری، محال ممکن خواهد بود.
ابراهیم‌زاده تصریح کرد: گواه اثبات این ادعا را به روشنی در اقلام و محصولات برند جهانی می‌توان جست‌وجو نمود، جایی که شاهد هستیم تمامی اقلام و کالا‌های برند از کیفیت بسته‌بندی بالایی برخوردار هستند. این فعال در حوزه بسته‌بندی گفت: به واقع در بسیاری از مواقع، وجه تمایز میان دو کالای مشابه در بازار‌های جهانی به کیفیت بسته‌بندی آن معطوف می‌شود و این در شرایطی است که بعضا از حیث کیفی دو محصول مشابه، تفاوت و تمایز چندانی با یکدیگر ندارند، اما جذابیت بالای بسته‌بندی آن باعث رسوخ و نفوذ هر چه بیشتر آن در بازار می‌شود و به نوعی بسته‌بندی حرفه‌ای، برگ برنده این کالاها در نظام عرضه و تسهیل فروش آن محسوب می‌شود. وی افزود: متاسفانه در طول سال‌ها و دهه‌های گذشته، شاهد توجه چندانی به مقوله بسته‌بندی کالاها در کشور نبوده‌ایم و بعضا دیده و مشاهده می‌شود که یک کالا یا محصول با کیفیت، از چنان بسته‌بندی نامناسبی برخوردار است که نمود بصری آن باعث به انزوا رفتن یا اُفتِ فاحش جذابیت آن در بازار‌های هدف می‌شود. ابراهیم‌زاده گفت: امید آن می‌رود در سالی که از سوی مقام معظم رهبری به حمایت از کالای ایرانی مزین شده نگاه حرفه‌ای‌تری به صنعت بسته‌بندی معطوف شود و دستگاه‌های متولی در راستای ارتقای کیفی بسته‌بندی حمایت و تلاش فزاینده‌تری را لحاظ کنند.
بسته‌بندی مناسب
باعث توسعه صادراتی کشور می‌شود
حمید رضا طاهری آشتیانی از کارشناسان حوزه چاپ و بسته‌بندی کشور در تشریح اهمیت و جایگاه صنعت مذکور گفت: غفلت از این عرصه باعث کاهش ارزش افزوده محصولات صادراتی ایران به کشور‌های هدف شده و بعضا شاهد هستیم کشور‌های مقصد با بسته‌بندی محصولات ایرانی و عرضه مجدد آن به بازار، به سود و ارزشِ افزودة فزاینده‌تری نائل می‌شوند. به زعم وی بسته‌بندی مناسب و باکیفیت، عمر حضور کالا در بازار را افزایش می‌دهد و در چنین شرایطی صادرات کشور از توسعه و پیشرفت هر چه بیشتری برخوردار خواهد شد. به اعتقاد این کارشناس صنعت چاپ و بسته بندی، توجه به صنعت مذکور و اعمال ظرفت‌ها و اصول لازم در فرآیند بسته‌بندی کالاها، باعث بازاریابی موفق‌تر خواهد شد و در بازار‌های بین‌المللی این امر نقشی کلیدی در افزایش فروش و به حداکثر رساندن سود حاصله بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی ایفا می‌کند.
وی می‌گوید: در دنیای امروزی، ظاهر و بُعد بصری کالاها و محصولات از اهمیت بسیاری برخوردار شده و در صورت توجه به این امر قطعا شاهد ارزآوری هر چه بیشتری برای اقتصاد کشور خواهیم بود. بهرام شهریاری عضو اتاق بازرگانی با اشاره به اهمیت نافذ و برجسته صنعت بسته‌بندی در تسهیل فروش و صادرات محصولات ایرانی گفت: ضعف در صنعت بسته‌بندی به دلیل فقدان برنامه منسجم و کارشناسی شده در حوزه توسعه صادراتی کشور است.
وی افزود: صنعت بسته‌بندی از استاندارد‌های مشخصی برخوردار است و در اقصی نقاط جهان به واسطه فرهنگی که جوامع و کشور‌ها از آن برخوردار هستند، صنعت بسته‌بندی متنوع، متعدد و به اشکال گوناگون انجام می‌پذیرد و به واقع، توجه به این امر و مقوله‌ها، نقش تعیین‌کننده‌ای در ارتقای ضریب صادرات کشور‌ها ایفاء می‌کند. این کارشناس اقتصادی می‌گوید: ضعف در صنعت بسته بندی، باعث سلبِ قدرت مانور بسیاری از محصولات و تولیدات ایرانی در عرصه رقابت صادراتی در بازار کشور‌های خارجی و بین‌المللی شده است.
لزوم نوآوری و ایجاد طراحی ملی
در صنعت بسته‌بندی
رضا رضایی، رییس سابق اتحادیه صادرکنندگان ماشین آلات چاپ و صنعت بسته‌بندی در این خصوص (اهمیت صنعت بسته‌بندی و الزامات آن) گفت: متاسفانه بسیاری از طراحی‌های داخلی در حوزه بسته‌بندی با الگوبرداری از نمونه‌های ترکیه‌ای و اروپایی انجام می‌پذیرد. وی افزود: در واقع دنباله روی و الگوبرداری از طراحی کشور‌های خارجی در ارتباطِ با محصولات ایرانی، باعث اُفت ضریب کیفی گرافیک بسته بندی‌ها شده است. وی افزود: بعضا مواد اولیه‌ای که در عرصه بسته‌بندی کالاها استفاده می‌شود از کیفیت مطلوب و مرغوبی برخوردار نیست. علی اکبر رادمهر، رییس اداره فرآورده‌های غذایی با منشأ دامی و دریایی سازمان غذا و دارو معتقد است، اگرچه در ارتباط با صنعت بسته‌بندی کشور، شاهد حصول تحولاتی هستیم، اما همچنان با معیار‌های مطلوب فاصله بسیاری احساس می‌شود. وی می‌گوید: نگرش کلان ما تسهیل در فعالیت‌های صنعتی و استقبال از فرآیند‌های خلاقانه و نوین است و با اولویت قرار گرفتن حُسنِ مشورت و درمیان گذاشتن فرآیند‌ها، پیش از آغاز به فعالیت قطعا از هزینه کرد‌های مجدد (به منظور اصلاح)، جلوگیری خواهد شد. رشد صادرات غیر نفتی، به مولفه بسته‌بندی مناسب و مطلوب گره خورده است. علی آقا محمدی، عضو شورای سیاست‌گذاری صنعت بسته‌بندی گفت: متاسفانه این صنعت در کشور حال و روز خوشی ندارد و چنین وضعیتی ریشه در کیفیت پایین بسته‌بندی و عدم بهره‌گیری از دانش روز دنیا دارد.
