پیشنهاد 23 هزار میلیارد تومانی
کمبود بودجه و اعتبار از نخستین روزهای اجرای بیمه سلامت تا امروز همواره یکی از مشکلات جدانشدنی از این طرح بود. آماده نشدن زیرساخت‌هایی مانند پزشک خانواده و نظام ارجاع هم مزید بر علت شد تا طرح بیمه سلامت به جای آنکه بار مالی را از دوش دولت و پرداختی از جیب مردم را کاهش دهد، خود با مشکلات مالی بسیاری دست به گریبان شود به این ترتیب از نخستین روزهای اجرای این طرح در کنار اخباری که از دستاوردهای بیمه سلامت منتشر شد، آمار و اخبار کسری بودجه و مشکلات اقتصادی هم جای خود را باز کرد. با وجود تمام مشکلات مالی و اقتصادی که بیمه سلامت را دچار بحران کرده بود، سال گذشته اعتبارات بیمه سلامت در لایحه بودجه97، به جای افزایش، سه درصد کاهش داشت که پیش بینی می‌شد با توجه به تخصیص‌های سال 96 و زیان انباشته سال 95 به مبلغ 4400 میلیارد تومان و همچنین مبلغ 1000 میلیارد تومان عدم وصولی، تا پایان سال 96، سازمان بیمه سلامت ایران با حدود 8500 میلیارد تومان کسری بودجه مواجه شود. به این ترتیب کمبود بودجه و کاهش اعتبارات سال گذشته، مسوولان این سازمان را بر آن داشت تا امسال پیش از تدوین لایحه بودجه سال آینده، برای افزایش بودجه بیمه سلامت در لایحه بودجه سال 1398، چانه‌زنی کنند. تا جایی که مدیرعامل سازمان بیمه سلامت، روز گذشته اعلام کرد پیشنهاد این سازمان برای سال آینده مبلغ ٢٣هزار میلیارد تومان بودجه است.
محدودیت منابع و بودجه بیمه سلامت
مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران معتقد است در شرایط بحرانی و در صورت ایجاد محدودیت منابع حوزه سلامت باید آخرین جایی باشد که تحت تاثیر مشکلات قرار می‌گیرد و این امر زمانی رخ می‌دهد که بودجه در نظر گرفته شده برای بخش سلامت واقعی تدوین شود. طاهر موهبتی با بیان اینکه بودجه سال ٩٨ را با مبلغ ٢٣هزار میلیارد تومان پیشنهاد داده‌ایم، گفت: امیدوارم که بودجه ۹۸ واقعی دیده شود. البته دولت و مجلس تأکید و توجه ویژه‌ای به حوزه سلامت و درمان دارند؛ اما لازم است که اگر محدودیت منابع در کشور ایجاد شد، آخرین جایی که باید در آن منابع محدود شود، حوزه سلامت و درمان است.»
او افزود: «هر چقدر هم که در حوزه مدیریت و پیشگیری هزینه کنیم، اما نمی‌توان به مردم گفت که بیمار نشوید. بنابراین وقتی که سالانه ۱۹۰ میلیون بار مراجعه به پزشک و مراکز درمانی داریم، طبیعی است که هزینه‌ها بالاست. زمانی هم که شرایط اقتصادی سخت شود طبیعی است که در حوزه سلامت آثار آن بر مردم
سخت‌گیرانه‌تر می‌شود و لازم است در این حوزه حمایت‌های لازم صورت گیرد.» موهبتی گفت: «از سازمان برنامه و بودجه و همچنین مجلس درخواست می‌کنم که به بودجه این بخش توجه شود و حوزه سلامت و طرح تحول را واقعی ببینید و این توجه‌ها در بیمه سلامت نیز خودش را نشان می‌دهد.»
وی افزود: « باید توجه کنیم مردم به دلیل هزینه‌های سلامت زیر خط فقر نروند و مشکلی برایشان ایجاد نشود. البته ما از محدودیت منابع آگاهیم، اما پایداری منابع در حوزه سلامت بسیار اهمیت دارد و لازم است که منابع سلامت به بودجه‌ای غیر از نفت مانند مالیات بر ارزش افزوده متصل شود، تا درآمد نفتی کشور بر خدمات این حوزه تأثیر نگذارد.»
مدیر عامل سازمان بیمه سلامت ایران بیان کرد: «امیدواریم سال آینده به ترتیبی نباشد که کسری اعتبارات‌مان مجددا تکرار شود. به دلیل تحریم‌های ظالمانه و تاثیرات آن نیز لازم است مراقبت بیشتری را نسبت به بخش سلامت داشته باشیم.»
عملکرد با در نظر گرفتن بودجه واقعی
با این حال درخواست بودجه 23 میلیاردی مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران در حالی است که مرداد امسال حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد برای بودجه سال آینده با وجود مشکلات اعتباری و تورم، درخواستی برای افزایش میزان اعتبارات وزارت بهداشت ندارد اما موهبتی از چندی پیش بر واقع نگری در تخصیص بودجه بیمه سلامت در سال 98 تاکید کرده به تشریح عملکرد این سازمان درباره این موضوع پرداخته است. او بیان کرد: « هر افزایشی که می‌خواهد در تعرفه یا بسته خدمتی برای سال ۹۸ اتفاق افتد، باید بودجه واقعی‌اش هم دیده شود. بارها اعلام کرده‌ام که برای یک خانواده سه نفره ۱۰۰ هزار و ۵۰۰ تومان به ما می‌دهند، اما آنچه هزینه می‌کنیم، ۱۳۲ هزار تومان است. حال اگر این اعداد را محاسبه کنیم، ۴۵۰۰ تا ۵۶۰۰ میلیارد تومان کسری خواهیم داشت. البته در سال ۹۷ اقداماتی مانند هدفمند کردن بیمه رایگان، الکترونیک شدن خدمات، توجه به راهنماهای بالینی و ... کارهایی بود که مدیریت هزینه به همراه داشت. اما هرقدر هم به سمت مدیریت هزینه برویم، باز هم کسری‌ها جبران نمی‌شود. منابع باید بر اساس مصارف تصویب و تعیین شوند. بنابراین اگر در منابع‌مان مشکل داریم، بسته‌ها را کوچک‌تر کنیم. نمی‌شود که یک سال به ارایه‌کنندگان خدمات بدهی داشته باشیم. این موضوع حتما در کیفیت ارایه خدمات تاثیر می‌گذارد.»
موهبتی با بیان اینکه باید واقع‌بین باشیم و منابع و مصارف‌مان را تنظیم کنیم، گفت: “ اگر منابع کافی نداریم باید مدیریت هزینه کنیم و به بسته خدمتی به صورت منطقی نگاه کنیم. البته تاکید می‌کنم که آخرین بخشی که باید در منابعش صرفه‌جویی شود، حوزه سلامت، درمان و بیمه سلامت است. ابتدا باید در حوزه‌های دیگر منابع محدود شود و آخرین بخش حوزه سلامت باشد که البته امیدواریم هیچ‌وقت این اتفاق نیفتد و دولت و مجلس همیشه به حوزه سلامت کمک کرده‌اند.»
او بیان کرد: «با روش‌های مختلفی می‌توان تنظیم بودجه را انجام داد. به عنوان مثال یکی از روش‌ها این است که فرض کنیم که بار مراجعه و بسته خدمتی هیچ افزایشی نداشته و با این فرض بودجه را تعیین کنیم که البته فرض درستی نیست. باید توجه کرد که در سال ۹۲ قبل از اجرای طرح تحول سلامت پرداخت از جیب مردم در این حوزه حدود ۶۰ درصد بود، اما در قانون برنامه پنجم به صراحت گفته شد که پرداخت از جیب مردم باید کاهش یابد. حال برخی نقد کردند که با طرح تحول هزینه‌های دولت افزایش یافته است. این در حالی است که باید هزینه‌های دولت افزایش می‌یافت. این در حالی است که قانونگذار گفته بود پرداخت از جیب مردم به ۳۰ درصد کاهش یابد و در برنامه ششم توسعه هم گفته شده که پرداخت از جیب به ۲۵ درصد برسد. مقام معظم رهبری هم اعلام کردند که پرداخت از جیب باید به گونه‌ای باشد که بیمار رنجی جز رنج بیماری نداشته باشد. حال طبیعی است که وقتی پرداخت از جیب کاهش می‌یابد دولت باید هزینه را بپردازد و هزینه‌اش بالا می‌رود.
موهبتی افزود: «: بنابراین اگر قرار است پرداخت از جیب مردم را به ۲۵ درصد کاهش دهیم باید بیمه را تقویت کنیم. از طرفی ۹۵ درصد منابع بیمه منوط به منابع دولتی است. پس باید سهم منابع دولت افزایش یابد. نمی‌شود با تعارف این حوزه‌ها را اداره کرد. در عین حال باید محدودیت‌های کشور را هم درک کنیم. بالاخره در شرایط مختلف حساسیت‌هایمان بیشتر از گذشته است و باید آنها را درک کنیم». موهبتی تاکید کرد: «در سال ۹۷ بودجه پیشنهادی ما با بودجه‌ای که سازمان برنامه و بودجه توانست به ما دهد، تفاوت داشت. امیدواریم منابع کشور اجازه دهد تا بودجه این سازمان واقعی شده و بتوانیم خدمات‌مان را بیش از قبل ادامه دهیم. در عین حال به اشتباه اجرای یک سری سیاست‌های ما را هم به محدودیت منابع وصل کردند. به عنوان مثال در حوزه بیمه رایگان اعلام کردیم که افراد تحت پوشش این بیمه باید به بخش دولتی مراجعه کنند؛ چراکه بیمه رایگان برای کسانی است که توانایی پرداخت تعرفه دولتی را ندارند. چنین فردی قطعا نمی‌تواند مابه‌التفاوت بخش دولتی و خصوصی را هم بپردازد. ضمن اینکه در بخش تخصصی دولتی هیچ نقصان و کاستی وجود ندارد. از طرفی هتلینگ بیمارستان‌های دولتی هم ارتقا یافته و در حوزه تخصصی بدون شک توان بخش دولتی بسیار ارزشمند است. بخش دولتی ما توانمند است.»
