بورس متورم می‌شود

گروه بورس |سمیرا ابراهیمی|

طی چند ماه گذشته فعالان بازار سرمایه شاهد نوسانات و تحولات شگرفی در بازار و شاخص‌ها بودند. نوساناتی که جرقه وجودی اقتصادی آن را می‌توان در افزایش نرخ دلار جست‌وجو کرد و باعث جهش‌های شارپی شاخص کل بورس، قیمت سهام و بطور کلی ارتقای بازار شد. از اواخر تابستان تا اوایل مهرماه که مدار هیجانی مثبت در بازار برقرار بود، کارشناسان دلایل این جهش‌ها را مرتبط با صعود دلار قلمداد می‌کردند که در واقع ارزش جایگزینی شرکت‌ها را افزایش می‌داد و باعث می‌شد که بازار به پیش خور کردن این ارزش برود. اما با کاهش نرخ دلار، این صعود نیز دچار افول شد.

اما درهفته گذشته بانک مرکزی تورم آبان ماه را اعلام کرد که طبق این آمار هم‌اکنون تورم ۱۲ ماهه منتهی به آبان سال جاری، 18.4 درصد اعلام شده است. از سوی دیگر برخی موارد تورمی اعلام شده نشان می‌دهد که شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در آبان‌ماه امسال به عدد ۱۵۳.۶ رسید که نسبت به ماه قبل ۳.۵ درصد افزایش یافته است. اما شاخص تورم تولید‌کننده 12 ماهه منتهی به آبان به رقم 26.9 درصد افزایش یافت. این در حالی است که تورم صنعت 35.8 درصد و شاخص تورم حمل و نقل رقم 22.2 درصد را نشان می‌دهد. طبیعتا هنگامی که تورم تولیدکننده رو به فزونی می‌رود، سطح عمومی قیمت‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند. این موضوع در واقع بیانگر این است که هزینه‌های تولید برای شرکت‌ها رو به افزایش می‌رود که البته با افزایش قیمت‌های فروش آنها همراه است. بنابراین اکنون در افق بازار سرمایه، موج صعودی منطبق بر تورم دیده می‌شود. هرچند باید توجه داشت که در شرایط تورمی بطور متوسط سود اسمی شرکت‌ها پس از مدت زمانی افزایش پیدا می‌کند که در واقع سودآوری افزایش نیافته، بلکه سود اسمی تحت تأثیر تورم افزایش دارد. زمانی که سود اسمی رو به صعود است، قیمت اسمی سهام نیز افزایش خواهد یافت. اثر دیگر تورم این است که موجب کاهش ارزش ذاتی هر سهم می‌شود. همچنین باید توجه داشت که افزایش نرخ تورم، قدرت خرید را کاهش می‌دهد که اولویت‌بندی کاهش خرید در جامعه، با توجه به ضرورت کالای مورد بحث است. البته هرقدر تورم افزایش پیدا کند، دامنه کالاهایی که از سبد خرید مردم کم می‌شود، گسترش پیدا می‌کند و به صورت موجز می‌توان گفت که تاثیرات مثبت تورمی در سهام شرکت‌ها را می‌توانیم در سهامی با قدرت بیشتر مشاهده کنیم که بازارهای گسترده صادراتی دارند.

   تورم کیفیت سود سهام را کم می‌کند

اکبر حامدی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «تعادل» درخصوص آثار افزایش نرخ تورم در بورس گفت: هرچقدر که تورم کمتر باشد، برای شرکت‌های تولیدکننده در بورس، مفید‌تر است زیرا راحت‌تر می‌توانند تولید و فروش را انجام دهند. اکنون که در انتظار گزارش‌های 9 ماهه شرکت‌ها هستیم، به نظر می‌رسد که در بخش شرکت‌های معدنی و فلزات، شاهد گزارش‌های بهتری باشیم.

وی افزود: با این حال بطور کلی موج تورمی در بازار به موج صعودی منجر می‌شود که البته قدرت این موج به اندازه تاثیرات افزایش نرخ دلار نیست. زیرا بخشی از آن توسط دلار در بازار پیش خور شده و بخشی دیگر نیز به دلیل‌ آنکه به اندازه افزایش نرخ‌ها، افزایش هزینه‌های تولید را نیز داریم، خنثی می‌شود.  این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: در واقع بهتر است بگوییم که رشد جهشی تورم، بر کیفیت سود شرکت‌ها تاثیرگذار نیست، حال آنکه اگر در شرایط اقتصادی باثبات باشیم، افزایش منطقی تورم سالانه می‌تواند در افزایش بهره‌وری و رشد کیفی سود شرکت‌ها تاثیر بگذارد که بالطبع اثرات مثبت قابل پیش‌بینی در بازار نیز دارد.

   آینده بورس در گیر نفت، دلار و بودجه

وی افزود: به نظر نمی‌رسد که این تورم بتواند مانند افزایش نرخ دلار باعث رشد بازار شود. جهش دلاری بازار که در ماه‌های اخیر تجربه کردیم، به این دلیل بود که از زمستان 96، نرخ دلار از5 هزار تومان به 18 هزار تومان رسید که به نظر نمی‌رسد باز هم‌چنین تحولاتی را در بازار ارز ببینیم. از اکنون تا پایان سال در بازار سرمایه چند مقوله تاثیرگذار است که شامل نرخ دلار، نفت و وضعیت بودجه چینی دولت می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: در خصوص تحولات نرخ دلار فکر نمی‌کنم که به ارقام طلایی 18 هزار تومان و بالاتری که در ماه‌های اخیر تجربه کردیم، برسیم یا از سوی دیگرنرخی کمتر از 10 هزار تومان در بازار رویت شود، زیرا کاهش نرخ به زیر 10 هزار تومان، در صورتی رخ می‌دهد که بانک مرکزی عرضه در بازار را زیاد کند. این موضوع به منزله آن است که بانک مرکزی بخواهد بطور کامل ریال را از چرخه معاملات حذف کند و در واقع این موضوع امکان پذیر نیست.

حامدی در خصوص قیمت نفت نیز گفت: 60 تا 70درصد از بازار سرمایه ایران، صادرات محور است که عمده آنها بر مشتقات نفتی می‌چرخد. ریزش قیمت محصولات پتروشیمی باعث نزول بازار شد اما از الان به بعد احتمال ریزش قیمت نفت خیلی کم است و احتمالا نفت در کانال 60 دلاری تثبیت می‌شود.

وی افزود: موضوع دیگر به بحث بودجه‌ها مربوط است که دولت با توجه به منابع و مصارف عمرانی که در نظر می‌گیرد، می‌تواند رویه‌های احتمالی بازار سرمایه را برای سال آتی فراهم کند. این موضوعات به روندهای آتی شاخص‌های بورس برای صعود یا نزول کمک می‌کند.

حامدی گفت: شنیده می‌شود که دلار در بودجه قرار است 8 هزار تومان باشد اما احتمال اینکه بالاتر قرار بگیرد هم وجود دارد. تورم واقعی نیز با تورم‌های اعلامی متفاوت است زیرا می‌دانیم که آمار رسمی کشو درخصوص تورم، ‌اعتماد عمومی را از بین برده است و امکان تصمیم‌گیری اقتصادی را از فعالان اقتصادی به‌خصوص سرمایه‌گذاران بورس می‌گیرد و در میان مدت بر p/e‌بازار تاثیر گذاشته است. حال آنکه اگر همین نرخ تورم ماهانه تثبیت شود، در افق 1 ساله پیش رو، p/e کل بورس بین 5.5 تا 5 خواهد بود.