تلاش برای پایان جنگ در افغانستان

گروه جهان|

زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه امریکا برای پایان جنگ در افغانستان، دور سوم سفرهای خود را برای پیگیری روند صلح آغاز کرده است. به نظر می‌رسد او عزم خود را جزم کرده که پایان جنگ در افغانستان با تلاش و نام او به پایان برسد و در تاریخ ثبت شود. خلیل‌زاد که پیش از اسلام‌آباد به افغانستان رفته قرار است در دور جدید سفر منطقه‌ای خود به امارات متحده عربی، روسیه، ازبکستان، ترکمنستان، بلژیک و قطر سفر کند.

افغانستان‌دیلی سه‌شنبه در سرمقاله خود نوشته، خلیل‌زاد از همان ابتدا که از سوی دولت دونالد ترامپ به عنوان نماینده امور افغانستان انتخاب شد، با اعتماد به نفس تمام از کابل و طالبان درخواست کرد نمایندگان خود را برای انجام گفت‌وگوهای صلح معرفی کند. از شواهد پیداست که خلیل‌زاد نسبت به نتیجه دیدارهای پیشین خود با برخی کشورهای عربی و پاکستان درباره گفت‌وگوهای صلح و فشار آنان بر طالبان برای آمدن به پای میز مذاکره، نسبتا امیدوار است.

دولت افغانستان هم مدتی است که برای پیگیری روند صلح بیش از گذشته فعال شده و گام‌های جدی را در این راستا برداشته است. اشرف غنی رییس‌جمهور افغانستان، در کنفرانس بین‌المللی ژنو نقشه راه صلح افغانستان را برای جامعه جهانی تشریح کرده و حمایت آنان را به دست آورده است. اشرف غنی همچنین در کنار شورای عالی صلح، گروه‌های مشورتی صلح ایجادکرده و فهرست نمایندگان دولت برای مذاکره با طالبان را منتشر کرده است. تعیین نمایندگان مشخص دولت برای مذاکره با طالبان خواسته‌ای بود که خلیل‌زاد نیز چندی پیش آن را از حکومت درخواست کرده بود.

با این همه، اغلب کارشناسان افغانستانی بر این باورند آنچه به تسریع روند گفت‌وگوهای صلح کمک می‌کند، فشار مستقیم و تأثیرگذار امریکا بر پاکستان است تا اسلام‌آباد را وادار کند که در رویکرد سیاسی خود نسبت به کابل تجدیدنظر کند. به‌نظر می‌رسد امریکا نیز بر همین مساله تمرکز کرده است. دولت دونالد ترامپ از سال گذشته تاکنون برای پیگیری روند صلح و فشار آوردن به طالبان برای حضور در این روند، به پاکستان فشار آورده است. مقام‌های پاکستانی گفته‌‌اند ترامپ در روزهای اخیر هم به عمران‌خان نخست‌وزیر پاکستان، نامه نوشته و از اسلام‌آباد خواسته است که برای حضور طالبان در مذاکره صلح، اقدامات عملی و جدی از خود نشان دهد. فرمانده ناتو نیز با حمایت از مذاکرات صلح گفته که نیروهای این پیمان نظامی در افغانستان می‌ماند. جیمز متیس وزیر دفاع امریکا، هم تاکید کرده با وجود تلاش‌های برای آغاز مذاکرات صلح فعلا گزینه خروج امریکا از افغانستان مطرح نیست.

   صلح، خروج تدریجی و حفظ نیروهای ویژه

روزنامه هشت صبح افغانستان با اشاره به اظهارات وزیر دفاع امریکا درباره ادامه حضور امریکا در افغانستان می‌نویسد، جیمز متیس بطور غیرمنتظره اعلام کرد که ایالات متحده به‌دلیل حضور۲۰ گروه تروریستی در منطقه قصد خروج از افغانستان را ندارد. اظهارات متیس از آن روی غیرمنتظره بود که ترامپ بارها موضوع خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را مطرح کرده بود و همین حالا هم تصور مقام‌های نظامی و دیپلماتیک امریکایی این است که ترامپ تا پیش از ۲۰۲۰، یعنی پیش از انتخابات دور دوم ریاست‌جمهوری، برای خروج نیروهای باقی‌مانده امریکایی از افغانستان یک جدول زمانی تعیین خواهد کرد. متیس همچنین گفت که پنتاگون تمام کوشش خود را برای یافتن راه‌حل سیاسی و رسیدن به صلح صرف خواهد کرد که پیامد آن واقع‌بینانه‌ترین راه برای پایان‌دادن به ستیزه‌جویی‌ها در افغانستان باشد. او در عین حال درباره طالبان گفت که این گروه در میان مردم افغانستان جای ندارند چون نمی‌توانند در انتخابات پیروز شوند.

در گزارش سه‌شنبه هشت صبح افغانستان در این باره آمده: دقیقا نمی‌دانیم که موضع‌گیری جیمز متیس وزیر دفاع امریکا، تا چه اندازه بازتاب‌دهنده نظرات دولتمردان در کاخ‌ سفید است؛ به‌ویژه آنکه دونالد ترامپ در جریان کمپین انتخاباتی خود بارها بازگرداندن نیروهای امریکایی از افغانستان را مطرح کرده بود. در مقابل آنچه متیس گفته بیانگر اعتقاد طولانی او به ضرورت حفظ قوای امریکایی در افغانستان است. او پیشتر در همین چارچوب به کمیته نیروهای مسلح سنا درباره خروج نیروهای امریکا از افغانستان هشدار داده و آن را یک خطر بزرگ برای واشنگتن خوانده بود. به همین دلیل به نظر می‌رسد که بر سر تداوم حضور امریکا در میان مقام‌های سیاسی و نظامی امریکا اتفاق‌نظر وجود ندارد. شبکه ان‌بی‌سی ۲۸ نوامبر به‌نقل از دیپلمات‌های خارجی گزارش داد که زلمی خلیل‌زاد با مقام‌های ارشد طالبان در تماس است تا پیش از اینکه ترامپ جدول زمانی خروج امریکا از افغانستان را اعلام کند به صلح دست یابد. مقام‌های سابق امریکایی و دیپلمات‌های خارجی باور دارند که خلیل‌زاد از آن رو دیدارهای خود را با طالبان در کشورهای خلیج فارس بیشتر کرده که ظاهراً وقتش محدود است. به اعتقاد ناظران، تصمیم ترامپ درباره ماموریت افغانستان عمیقاً تحت تاثیر محاسبات انتخاباتی اوست؛ چرا که اعلام خروج تدریجی نیروهای امریکایی در آن زمان می‌تواند محبوبیت رییس‌جمهور را به عنوان فردی که طولانی‌ترین جنگ افغانستان را تمام کرده، بطور چشمگیری افزایش دهد. توماس جاسلین پژوهشگر ارشد سیاسی باور دارد که وزارت‌های دفاع و خارجه امریکا به نحوی عمل می‌کنند که گویا گزینه خروج نیروها روی میز است و این موضوع دیر یا زود عملی خواهد شد. البته مساله دیگری هم وجود دارد و آن اینکه متیس و دولت افغانستان همچنان امیدوارند امریکا به این بهانه که گروه‌های تروریستی در مناطق مختلف از جمله پاکستان حضور دارند، تعدادی از نیروهای ویژه ضد تروریسم خود را در افغانستان نگاه دارد.