صلح در افغانستان، خیلی دور

گروه جهان  

امیدواری‌ها به پایان جنگ چندساله طالبان و دولت افغانستان چندان پایدار نبود و این گروه یک‌شنبه ضمن رد درخواست دولت افغانستان برای تمدید آتش‌بس موقت، به شبه‌نظامیان خود دستور داده تا از نزدیک شدن به تجمع‌‌ نیروهای امنیتی و غیرنظامیان خودداری کنند؛ دستوری که یک روز پس از حمله انتحاری داعش به مراسمی با حضور حامیان آتش‌بس اخیر هم از جانب طالبان و هم اعضای دولت افغانستان صادر شد. این در حالی است که ناظران بر این باورند که با تشدید ناآرامی‌ها در افغانستان و مشکلات اقتصادی و سیاسی، دولت افغانستان راهی جز توقف درگیری‌ها با طالبان پیش‌روی خود ندارد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، اشرف غنی هفته گذشته به مناسبت عید فطر آتش‌بسی یک‌جانبه را اعلام کرد که مورد موافقت طالبان قرار گرفت. این نخستین آتش‌بس رسمی در افغانستان میان طالبان و دولت از حمله ۲۰۰۱ امریکا به افغانستان محسوب می‌شد. طالبان اما پس از حمله انتحاری داعش در جلال‌آباد که اعضای این گروه و نیروهای دولتی افغانستان را نشانه رفته بود، اعلام کرد که درخواست تمدید آتش‌بس از سوی دولت افغانستان را نمی‌پذیرد. حمله انتحاری شنبه در جلال‌آباد استان ننگرهار ۳۶ کشته برجای گذاشته است. گزارش شده، پس از این حمله طالبان به شبه‌نظامیانش دستور داده که در اماکن و مناطق تحت کنترل خود باقی بمانند.

 دلایل اصرار غنی بر آتش‌بس

نشریه «اطلاعات روز» افغانستان نوشته: بحران در افغانستان ساعت ‌به ‌ساعت بدتر می‌شود زیرا درگیری شدت می‌یابد و دولت کنترل مناطق بیشتری را ازدست می‌دهد. تخمین‌زده شده سال‌ گذشته در هر هفته نزدیک به ۲۰۰ سرباز و افسر پلیس افغانستان کشته شده‌اند. دولت افغانستان از لحاظ سیاسی نمی‌تواند چنین تلفات بالایی را تحمل کند. یک دیدبان دولت امریکا گفته توانایی نیروهای امنیتی افغانستان در ۱۲ ماه گذشته کاهش یافته است. براساس یک گزارش جدید رقم شمار نیروهای امنیتی با حدود ۶درصد افت به اندکی بیش از ۳۰۰ هزار نفر کاهش یافته است. از طرفی تشدید ناآرامی‌ها مردم این کشور را به‌شدت متاثر کرده است. یونیسف گزارش داده از حدود ۳.‌۷ میلیون کودک بین سنین ۷ تا ۱۷ سال به علت جنگ از تحصیل بازمانده‌اند. ازسوی دیگر افغان‌ها به‌طور فزاینده‌یی با ناامنی غذایی روبه‌رو هستند؛ به‌طوری‌که خشکسالی سال جاری حدود ۲۰ ولایت را در این کشور تحت تاثیر قرار داده است. در همین ‌حال مشکل مهاجران افغانستان نیز رو به افزایش است. افغان‌ها همچنان در جست‌وجوی امنیت در سایر مناطق افغانستان، خانه‌های خود را ترک یا به کشورهای ایران و پاکستان در همسایگی افغانستان یا حتی فراتر از آن به اروپا فرار می‌کنند. اشرف غنی با بدتر شدن بحران‌های چندگانه ناچار است برای توقف درگیری حتی برای یک روز تلاش کند. اما طالبان حاضر به مذاکره نیست تا زمانی که شرط‌های اصلی آنان برآورده نشود. خواسته‌ اصلی طالبان برگزاری مذاکرات مستقیم با امریکا است. این گروه با دولت غنی گفت‌وگو نمی‌کند زیرا از دید آنها این دولت دست‌نشانده امریکاست و تا آنجا که به طالبان مربوط می‌شود، این امریکا‌یی‌ها هستند که باید نخستین امتیازات را بدهند. با این‌ حال امکان برگزاری مذاکرات مستقیم بسیار اندک است زیرا تمامی طرف‌های جنگ در درون درگیر بی‌نظمی هستند.

 واکنش‌ها در حمایت از صلح

طالبان در شرایطی پیشنهاد غنی برای تمدید آتش‌بس را رد کرده که دبیرکل سازمان ملل با استقبال از تمدید آتش‌بس، از دو طرف خواسته بود تلاش‌های انجام شده برای صلح را ناکام نگذارند. به گزارش شینهوا، آنتونیو گوترش از طالبان خواسته بود که به درخواست‌های برقراری صلح از سوی مردم پاسخ داهد و رویکرد مشابهی را اتخاذ کند. آنتونیو گوترش تاکید کرده که تنها راه‌حل درگیری‌ها یک روند جامع سیاسی است.

فدریکا موگرینی رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز تاکید کرده مردم افغاستان مستحق صلحی پایدار هستند. به گزارش تارنمای اتحادیه اروپا، در بیانیه موگرینی آمده: «آتش‌بس تاریخی دولت افغانستان و طالبان به مردم زمان فراغت از جنگی 17 ساله را داد؛ چیزی که بسیار به آن نیاز داشتند. حمایت‌ها از این ابتکار عمل فراگیر بوده‌اند: تبریک عید گفتن‌ها و نماز خواندن‌های افغان‌ها از هر طرف، مقام‌های حکومتی، سربازان و طالبان با یکدیگر، به همه تصویری از صلح ارائه داده است.»

در پی اعلام تمدید نامحدود آتش‌بس با طالبان ازسوی اشرف غنی و انتشار تصاویر امیدوارکننده‌یی از ملاقات نیروهای دولتی با جنگجویان طالبان به مناسبت عید فطر، وزارت خارجه امریکا هم اعلام کرده آماده پیوستن به مذاکرات صلح با طالبان است. به اعتقاد ناظران دولت دونالد ترامپ نیز بین گزینه‌ ماندن در افغانستان تا زمان شکست طالبان (که می‌تواند سال‌ها زمان ببرد) و خروج سریع مردد است. او پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ آشکارا اعلام کرده بود که به‌دنبال خروج نیروهای امریکایی از افغانستان است اما حالا به نظر می‌رسد که متقاعد شده تا نیروهای خود را در این کشور نگه دارد.