معاملات در مدار کج دار و مریز

گروه بورس|

 شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران که اوایل مهر ماه سال جاری در آستانه فتح کانال 200 هزار واحدی قرار گرفته بود، بیش از 2 ماهی می‌شود که از ثبت رکورد‌‌های تازه در آمار‌های معاملاتی خود دست کشیده است و سهامداران تالار شیشه‌ای حافظ داد و ستد‌های خود را در مدار کج دارو مریز ادامه می‌دهند.

در همین حال، برخی از کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که ریسک‌های سیستماتیک و مسائلی پیرامون اقتصاد بین‌الملل روند بازار را تحت تاثیر خود قرار داده است و تا زمانی که سایه چنین موضوعاتی بر سر معاملات سهامداران تداوم داشته باشد و به نوعی شاهد تعیین و تکلیف آنها در فضای کلی کشور نباشیم، بازار سهام در خوش‌بینانه‌ترین حالت همچنان در فاز احتیاط خواهد ماند. این در حالی است که، دیگر صاحب‌نظران بورسی معتقدند که اصلاحات شاخص با توجه به رشد شارپی آن برای مدتی توجیه پذیر بود اما تداوم آن می‌تواند به یک‌طرفه شدن معاملات در سمت عرضه منجر شود که این موضوع در نهایت پیامد مناسبی را در فضای کلی بازار سرمایه نخواهد داشت چرا که ممکن است سهامدارانی که از ریسک پایینی در جریان معاملاتی سهام برخوردارند ناگزیر به فروش و خروج از بازار شوند.

به هر روی، با توجه به اصلاحات پی در پی شاخص بورس که ناشی از کاهش قیمت سهام صنایع و شرکت‌های فعال در بازار سهام است، خرید سهام در قیمت‌های پایین فعلی از دید عده‌ای از فعالان بورسی منطقی ارزیابی می‌شود چرا که محاسبه قیمتی سهام برخی از شرکت‌ها در کنار وضعیت مطلوب بنیادی، نشان از ارزش بالای آنها دارد. بر این اساس با توجه به اینکه ریزش‌های فعلی بازار محدود به تعدادی از صنایع مشخص و بزرگ است اما اثر‌گذاری آن در سایر صنایع نیز مشاهده می‌شود، چرا که در گام نخست وزن سنگین چنین صنایعی کلیت بازار و در ادامه سایر صنایع مرتبط را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

اما در چنین بازاری بعضا دیده می‌شود که صنایع و شرکت‌های غیر مرتبط نیز ریزشی شده‌اند که به اعتقاد کارشناسان چنین روندی به صورت هیجانی و معمولا توام با جو کلی بازار رخ می‌دهد و این امر می‌تواند فرصتی برای خرید سهام این دست از صنایع داخلی که هیچ‌گونه ارتباط به موضوعاتی از جمله صادرات یا بحث‌هایی پیرامون برجام ندارند، ارزیابی شود.

 تامین مالی بخش مولد اقتصاد از مسیر بازار سرمایه

در همین حال، عضو سابق هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار معتقد است که در حال حاضر نیاز بازار تغییر نکرده است و تقاضا برای تولیدات شرکت‌های بورسی سرجای خود قرار دارد، این در حالی است که باید مراقب طرف عرضه باشیم چرا‌که طرف عرضه هم به سرمایه در گردش نیاز دارد. در نتیجه اگر سرمایه در گردش تامین شود، شرکت می‌تواند وضعیت خود را متعادل نگه دارد اما اگر اقدام خاصی انجام نشود، به علت تورم، ظرفیت مورد استفاده شرکت‌ها کاهش یافته و عرضه محصول نیز کاهش پیدا می‌کند.

بر این اساس، پایین آمدن عرضه محصول به کاهش سودآوری منجر شده و وضعیت سهام شرکت نیز در بازار ثانویه تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. به گزارش سنا، علی سعیدی چشم‌انداز آتی بازار سرمایه را ترسیم کرد و در خصوص حرکت شاخص گفت: شرایط شاخص، امروز با سال پیش بسیار متفاوت است. سال گذشته و حتی چندین سال پیش‌تر از آن، فعالین بازار سرمایه با نماگری بین 50 تا 80 هزار واحد روبرو بودند و در سال جاری این عدد به 190 هزار واحد رسید.

معاون اجرایی سابق سازمان بورس ادامه داد: در کانال 50 تا 80 هزار واحدی تغییرات 1000 یا 2000 واحد طی یک روز غیر طبیعی و برای آن زمان، عدد بزرگی بود. اما شاخص در یک فاصله نه چندان طولانی به‌شدت افزایش داشت و از عدد متوسط 70 هزار به 190 هزار واحد رسید.

سعیدی افزود: شرایط گذشته باعث شد در ذهنیت تحلیل گران و کارشناسان، تغییر سه هزار واحد عجیب باشد، اما با توجه به ارقام فعلی شاخص، این رشد بزرگ نیست و نسبت آن به درصد عدد بزرگی نمی‌شود و کاهش یا افزایش 2000 واحدی شاخص در کانال 190 هزار به معنای تغییرات کهکشانی و سقوط نیست. این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه مساله بعدی بازار سرمایه شرایط کلان اقتصادی و انتشار اخبار تحریم‌ها بود، گفت: زمانی که تحت تاثیر اخبار ذهنیتی ایجاد شود مبنی بر اینکه شرکت‌ها برای صادرات یا واردات دچار مشکل می‌شوند، امکان خرید ماشین آلات و تجهیزات را ندارند و در عین حال نسبت به آینده هم نا اطمینانی باشد، سرمایه‌گذاران وارد فضای احتیاطی می‌شوند. اخبار مربوط به تحریم‌ها در فرآیند تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران بازار سرمایه خلل ایجاد کرد. از طرف دیگر افزایش قیمت دلار، جایگزینی، افزایش سود آوری ناشران بورسی صادرات محور و عدم همراهی غرب با سیاست‌های ایالات متحده باعث شد ارزش سهام افزایشی و تقاضا برای خرید باقی باشد.

وی ادامه داد: این نا‌اطمینانی از شرایط آینده و در عین حال افزایش ارزش سهام باعث شد سرمایه‌گذار در یک فضای خوف و رجا قرار بگیرد. همیشه در بازارهای مالی اینگونه است. همین قرار گرفتن در شرایط خوب و بد، نوسان را افزایش می‌دهد. عضو سابق هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: در حال حاضر باید بازار سرمایه پل بین وجه نقد مازاد و بخش مولد اقتصاد باشد و این مهم‌ترین موضوع است. در کشور به اندازه کافی و حتی بیش از نیاز نقدینگی داریم.

همین مازاد نقدینگی است که در بازارهای مختلف، تقاضاهای غیرواقعی و تورم‌های مقطعی را در بخش‌های اقتصاد ایجاد می‌کند. از آن طرف، در بخش تولید نیاز به نقدینگی داریم.

یکی از مهم‌ترین کارکردهای بازار سرمایه این است که بتواند این منابع مازاد را به نیازمندان نقدینگی در بخش تولید برساند و هر چه بیشتر این ارتباط را برقرار کند، در رسیدن به هدف خود موفق‌تر می‌شود. حال اینکه تا چه حد در این حوزه موفق باشیم، خود را در بازار ثانویه نشان می‌دهد.

سعیدی با طرح این پرسش که چرا در شرایط فعلی تامین مالی بخش مولد اقتصاد از مسیر بازار سرمایه اهمیت دارد؟ گفت: زمانی که حجم فعالیت شرکت‌ها افزایشی می‌شود به سرمایه در گردش بیشتری نیاز پیدا می‌کنند.

همچنین در شرایط تورمی حتی اگر حجم فعالیت شرکت‌ها اضافه نشود، باز هم به سرمایه در گردش بیشتری نیاز دارند.

علت آن است که با سطح تولید یکسان، شرکت باید پول بیشتری برای مواد اولیه بدهد و سایر هزینه‌های شرکت هم افزایشی می‌شود. به واسطه اینکه دوره گردش عملیات شرکت‌ها معمولا طولانی است باید سرمایه در گردش را افزایش دهند.

 در نتیجه در شرایط فعلی کلید ثبات اقتصاد کمک به بخش مولد از طریق تامین مالی کم هزینه است و بازار سرمایه مهم‌ترین نهاد تحقق آن محسوب می‌شود.