بانک جهانی، زمین جدید بازی ترامپ
گروه جهان|
کناره‌گیری غیرمنتظره «جیم یونگ کیم» رییس بانک جهانی اهرمی را در اختیار دونالد ترامپ قرار می‌دهد که می‌تواند با استفاده از آن رقبای خود در عرصه بین‌المللی را تحت فشار قرار دهد. استعفای جیم یونگ کیم از اول فوریه ۲۰۱۹ (حدود سه هفته دیگر) اجرایی می‌شود. بانک جهانی اعلام کرده کیم قرار است برای تمرکز بر سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های کشورهای در حال توسعه به بخش خصوصی برود.
استریت‌تایمز نوشته، پس از زیر و رو کردن سنت‌های ریاست‌جمهوری در ایالات متحده، اتحادهای سنتی امریکا، روابط تجاری و دادستانی کل این کشور، دونالد ترامپ حالا شانس این را دارد که در چگونگی روند دسترسی کشورهایی مانند چین به وام‌های ترجیحی بانک جهانی نیز اعمال نظر کند. البته اگر دونالد ترامپ بخواهد که یک امریکایی کرسی ریاست بانک جهانی را به دست گیرد، باید نامزدی را معرفی کند که بتواند حمایت بیشتر سهامداران این بانک را به دست آورد؛ کاری که با وجود سیاست‌های نامتعارف خودش و رقبای قدرتمند و با نفوذ چندان راحت نیست.
جیم یونگ کیم که توسط باراک اوباما معرفی شده بود در شرایطی استعفا کرد که ۲۰۱۷ برای دومین بار به ریاست سازمان بانک جهانی انتخاب شد و قرار بود تا ۲۰۲۲ در این پست بماند. گفته شده، کریستالینا جورجیوا مدیر اجرایی ارشد این سازمان، ریاست موقت آن را برعهده خواهد گرفت.
به اعتقاد ناظران، اگر نامزد موردنظر رییس‌جمهوری امریکا به عنوان بزرگ‌ترین سهامدار بانک جهانی با نظرات او درباره سیاست‌های حمایت‌گرایانه همسو باشد، انتخاب او به عنوان رییس جدید این بانک می‌تواند بر چگونگی استفاده از سرمایه آن تاثیر بگذارد؛ آن هم در شرایطی که بازارهای نوظهور با فشار فزاینده ناشی از افزایش بهره بانکی امریکا و تنش تجاری مواجه هستند. بانک جهانی متعهد شده که در سال مالی منتهی به 30 ژوئن حدود 64میلیارد دلار به کشورهای در حال توسعه تسهیلات بدهد. استریت‌تایمز نوشته، در 75 سال گذشته یعنی بنا از زمان تاسیس بانک جهانی در 1945 میلادی همواره یک امریکایی ریاست آن را برعهده داشته است. نهاد خواهرخوانده آن یعنی صندوق بین‌المللی پول، نیز همواره به ریاست یک اروپایی فعالیت کرده که بخشی از تفاهم‌نامه نانوشته بین قدرت‌های غربی است. در حال حاضر کریستین لاگارد از فرانسه ریاست صندوق بین‌المللی پول را برعهده دارد. اسکات موریس کارشناس ارشد مرکز توسعه جهانی و معاون سابق وزارت خزانه‌داری دولت اوباما در امور تامین مالی توسعه‌ای می‌گوید: «اگر ترامپ فردی را معرفی کند که آشکارا با بانک جهانی مشکل دارد است، احتمالا با مقاومت شدیدی از سوی سهامداران روبرو خواهد شد.»
جان بولتون مشاور امنیت ملی ترامپ 2016 پیشنهاد خصوصی‌سازی بانک جهانی را مطرح کرده است. دیوید مالپاس معاون خزانه‌داری امریکا در امور بین‌المللی، هم از تسهیلات بانک جهانی به چین انتقاد کرده بود.
هیات مدیره بانک قرار است که بزودی درباره سرنوشت ریاست این بانک گردهم آیند اما از آنجا که ایالات متحده حتی نماینده خود را در این نشست معرفی نکرده، به‌نظر می‌رسد که ترامپ عزم خود برای رقابت بر سر این کرسی جزم کرده است. با این حال پاول کاداریو که تا پیش از بازنشستگی و پیوستن به دانشگاه تورنتو در بانک جهانی فعالیت داشته، می‌گوید که ترامپ در حال حاضر هیچ تمرکزی بر بانک جهانی ندارد. او در این باره می‌گوید: «هیچ مدیر اجرایی وجود ندارد. مدیر اجرایی همیشه یک امریکایی بوده که رهبری هیات‌مدیره را در دست داشت و همزمان نظرات دولت امریکا را اعلام می‌کرد. «موریس هم به عنوان یک مقام سابق وزارت خزانه‌داری امریکا معتقد است که درباره اهمیت کرسی ریاست بانک جهانی برای کاخ‌سفید اغراق شده، هر چند رقابت در این زمینه می‌تواند یک مبارزه لذت‌بخش برای ترامپ باشد. او می‌گوید: «صادقانه بگویم فکر نمی‌کنم که این مساله اهمیت زیادی داشته باشد. اما ترامپ شخصیتی دارد که این مسائل برایش مهم می‌شود؛ البته نه از منظر سیاسی، بلکه کاملا شخصی. به همین خاطر می‌توانید از الان یک رقابت جدی را تصور کنید.»
شبکه سی‌ان‌ان هم درباره کناره‌گیری رییس بانک جهانی نوشته: «دولت ترامپ رابطه بسیار نزدیکی با کیم داشت. ایوانکا ترامپ دختر رییس‌جمهوری امریکا، با همکاری بانک جهانی در سال 2017 میلادی ابتکار حمایت مالی از طرح کارآفرینان زن را راه‌اندازی کرد و بانک بیش از یک میلیارد دلار برای تامین مالی و حمایت از کسب و کارهای خرد اختصاص داد. ایوانکا در آوریل 2017 این طرح را مطرح کرد و رییس بانک جهانی به سرعت پذیرفت. این در حالی است که خود شخصا همواره تلاش کرده که تا بانک جهانی و اهداف آن را نادیده بگیرد.»
گاردین نوشته، ریاست بانک جهانی در شرایطی استعفا کرده که نقدهای جدی به این نهاد وارد است؛ از جمله اینکه این نهاد اغلب طرح‌ها و برنامه‌هایی را دنبال می‌کند که به‌نفع شرکت‌های غربی است و منافع آنها را در کشورهای در حال توسعه تامین می‌کند، آن‌هم بدون اینکه کشورهایشان سهم منصفانه‌ای بپردازند. با این حال یک مقام ارشد خیریه بین‌المللی می‌گوید به‌شدت نگران است که با تبدیل شدن انتصاب رییس جدید این بانک به زمین فوتبال، کمک‌ها و فعالیت‌های بشردوستانه این نهاد بین‌المللی تحت تاثیر قرار بگیرد. او گفته: «نگران‌کننده این است که انتخاب‌ها و انتصاب‌های دولت ترامپ بر اساس شایستگی نیست. ترامپ کسی را می‌خواهد که بتواند از طریق او همه‌چیز را کنترل کند و این مایه نگرانی است.»
