رفتار‌شناسی معامله‌گران بورس
بررسی سناریوهای متفاوت سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران
گروه بورس| مسعود کریمی|
هیجان در زمینه سرمایه‌گذاری، نبود استراتژی خرید و فروش سهام صنایع و شرکت‌ها، کمبود نقدینگی، ضعف تحلیل معامله‌گران بورس در کنار ریسک‌های بیرونی از جمله موضوعاتی پیرامون اقتصاد و سیاست داخلی و بین‌المللی، بطور معمول سرمایه‌گذاران بازار سهام کشور را با چالش در امر سرمایه‌گذاری همراه می‌کند. در همین حال، با توجه به تصمیم شورای پول و اعتبار و ابلاغیه بانک مرکزی به تمام بانک‌ها مبنی بر اینکه پرداخت سود روزشمار به سپرده‌های کوتاه‌مدت ممنوع بوده و معیار پرداخت سود سپرده‌های سرمایه‌گذاری عادی از روزشمار به ماه‌شمار تغییر پیدا کرده است، در گام نخست این موضوع مورد ارزیابی فعالان بازار سهام قرار گرفت. بر همین اساس، 2 سناریو از سوی صاحبنظران اقتصادی مطرح می‌شود که در سناریوی نخست برخی از فعالان بازار سهام بر این باورند، سیاست جدید بانک مرکزی بطور قطع پس از گذشت زمان منجر به رونق معاملات بورس کشور می‌شود. چرا که این افراد هدف از سرمایه‌گذاری در بازار‌های مالی را کسب سود عنوان می‌کنند و معتقدند با توجه به سیاست جدید بانکی بطور قطع نقدینگی‌های موجود در بانک‌ها راهی جز ورود به بازار سهام ندارند. اما در سناریوی دوم، صاحبنظران بازار سرمایه معتقدند که ماهیت سرمایه‌گذاران سیستم بانکی با سرمایه‌گذاران فعال در بازار سرمایه تفاوت بسیار زیادی دارد. چرا‌که سرمایه‌گذاران بازار سهام حداقل ریسک‌هایی را در زمینه سرمایه‌گذاری می‌پذیرند، این در حالی است که در نقطه مقابل سرمایه‌های موجود در نظام بانکی غالبا ریسک‌گریز بوده و تحت هیچ عنوان به سمت خرید سهام سوق پیدا نخواهد کرد. به هر روی، فارغ از اینکه سیاست‌گذاری‌های روزانه در حوزه اقتصاد کشور چه تاثیر و تبعاتی را برای قشر سرمایه‌گذار، به خصوص فعالان حوزه بازار سهام به همراه خواهد داشت، این مهم که سهامداران تالار شیشه‌‌ای حافظ می‌بایست برای فعالیت در این بازار نگاه خود را برای سرمایه‌گذاری از کسب سود‌های لحظه‌ای با خرید و فروش‌های مداوم تغییر دهند و چشم‌انداز معاملاتی خود را در بازه زمانی طولانی‌تری تعریف کنند نیز مهم ارزیابی می‌شود. چرا که بطور معمول سرمایه‌گذاری با چشم‌انداز بلندمدت می‌تواند ریسک‌های مقطعی وارده به صنایع و شرکت‌های مختلف را به نوعی پوشش دهد.
بیش واکنشی بازار
در همین رابطه، حامد ستاک مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه آذربایجان با تحلیل چرایی نوسان شدید شاخص بازار سهام طی معاملات چند روز اخیر در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: بطور معمول بازار سهام برای تغییر روند، دچار یکسری رفتار‌‌‌های نوسانی شدید به صورت کوتاه‌مدت می‌شود. این کارشناس بازار سرمایه اصلی‌ترین دلیل نوسان اخیر را اخبار و اتفاقاتی دانست که به بازار سرمایه مخابره می‌شوند و در عین حال تاکید کرد: چنین عواملی بطور معمول باعث ایجاد تقاضا یا عرضه بیش‌از اندازه در روند معاملاتی بازار سهام کشور می‌شوند و در نهایت هم با غلبه هر کدام از طرف عرضه و تقاضا بازار با خروج از حالت سکون وارد روندی جدید خواهد شد. وی با تشریح برخی از اتفاقات تاثیر‌گذار در جریان داد و ستد سهام نیز خاطرنشان کرد: افزایش نسبی قیمت کالاهای اساسی نفت و طلا، گمانه‌زنی‌های مثبت در خصوص اجرایی شدن SPV بین ایران و اتحادیه اروپا، تنظیم لایحه اصلاح ساختار بازار سرمایه، برنامه‌ریزی در راستای اجرایی شدن بازار متشکل ارزی، احتمال راه‌اندازی بورس بین‌الملل و عواملی از این قبیل می‌توان از جمله اخبار اثر‌گذار مثبتی دانست که در بازار سرمایه وجود دارند.
حامد ستاک تصریح کرد: متاسفانه وضعیت اقتصادی تغییر چندانی نسبت به گذشته نداشته و اتفاق بنیادی خاصی برای کلیت اقتصاد کشور رخ نداده است. در همین حال، برخی از معامله‌گران با چنین رویکردی خیلی علاقه‌مند به طرف تقاضای بازار سهام نیستند و بعضا مشاهده می‌شود که در سمت عرضه به فعالیت می‌پردازند.
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه آذربایجان ابراز داشت: بطور کلی عوامل فوق می‌توانند منجر به تغییر جهت بازار سهام شوند. این در حالی است که در کنار تمام این موارد، موضوعاتی پیرامون مباحث مالی رفتاری نیز می‌بایست مورد توجه قرار بگیرند چرا که بازار نسبت به اخبار مثبت یا منفی بعضا دچار بیش واکنشی می‌شود. به گفته این تحلیلگر بازار سرمایه، به هر اندازه که بازار سهام پیشرفته‌تر و سواد مالی در آن بیشتر باشد از میزان بیش‌واکنشی‌ها در روند معاملاتی سهام کاسته خواهد شد. وی اذعان داشت: متاسفانه در بازار سهام ایران بعضا رنگ و بوی بیش واکنشی در بین معامله‌گران زیاد دیده می‌شود و در نهایت باعث بالا رفتن ریسک بازار سرمایه نیز خواهد شد.
فرصت خرید سهام
از سویی دیگر، مهدی طحانی مدیر سرمایه‌گذاری شرکت مدیریت سرمایه کیان به تشریح وضعیت شاخص بورس تهران پرداخت و در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: به اعتقاد تکنیکالیست‌ها شاخص کل بازار سهام در رقم 165 هزار واحدی یک مقاومت خواهد داشت، این در حالی است که نماگر اصلی به مقاومت خود رسید و در ادامه برخی از تحلیلگران تکنیکال نیز معتقد بودند که بازگشت به رقم 160 هزار واحدی و استارت مجدد برای صعود دور از ذهن نخواهد بود. این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: واقعیت روند معاملاتی چیز دیگری است. زمانی که گزارش‌های 9 ماهه شرکت‌ها در صنایع متفاوت اعم از پتروشیمی، پالایشی، فلزی و معدنی مورد بررسی قرار می‌گیرند، مشاهده می‌شود که گزارش‌ها درخور و از مطلوبیت کافی
برخوردارند.
وی خاطرنشان کرد: بازار گروه خودرو و بانک را به عنوان لیدر انتخاب کرد و این گروه‌ها در جریان گزارش‌دهی نشان دادند که از نظم و چهارچوب مشخصی برخوردار نیستند و متاسفانه در ادامه گزارش‌های عملکرد مناسبی هم منتشر نکردند. بنابراین، با توجه به این موضوع که نقدینگی قابل توجهی به واسطه بورس وارد گروه بانک و خودرو شد اما در نهایت گزارش‌های نامناسب این گروه‌ها توانست به بازار سهام شوک منفی واردکند.
مدیر سرمایه‌گذاری شرکت مدیریت سرمایه کیان با اشاره به اینکه عوامل مذکور باعث نوسانی شدن جو بازار شد، اذعان داشت: نوسان اخیر نرخ دلار در کنار سایه بلند وقایع سیاسی بر سر بازار سرمایه نیز به تداوم فراز و فرود‌های بازار دامن می‌زنند. مهدی طحانی تصریح کرد: با نگاهی به صورت‌های مالی 9 ماهه و بررسی وضعیت شرکت‌ها، مشاهده می‌شود که فرصت‌های خرید در بازار سرمایه به مراتب بیشتر از سایر فرصت‌هاست. وی با مقایسه بازار سرمایه و سایر بازار‌های موازی نیز تصریح کرد: بطور قطع بازار سرمایه از جایگاه مطلوب‌تری نسبت به سایر بازار‌ها برخوردار است. به گفته این تحلیلگر بازار سرمایه در حال حاضر فرصت مناسبی برای خرید سهام در بازار فراهم شده است.
