نمایشگاه نفت، این قسمت؛ آقای دبیرکل
گروه انرژی| نادی صبوری |
در صحبت‌هایش از امام علی و سعدی نقل قول می‌کند و از «ان مع العسر یسرا» صحبت می‌کند، انتخابی هوشمندانه برای سخنرانی در میان مردمان کشوری که مسوولانش می‌گویند روزهایی حتی سخت‌تر از روزهای جنگ تحمیلی با عراق را سپری می‌کنند. نامش محمد زانوسی بارکیندو است، دبیرکل 60 ساله سازمان 60 ساله اوپک؛ مهمان ویژه نمایشگاه بیست و چهارم نفت، گاز و پتروشیمی. دبیرکل اوپک روز پنج‌شنبه 12 اردیبهشت ماه در دومین روز 24 امین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز و پتروشیمی به عنوان سخنران حضور یافت. حضوری که فریدون برکشلی از مطرح‌ترین چهره‌های بین‌المللی انرژی در ایران آن را با وجود اینکه فاقد بار سیاسی دانسته اما اتفاقی مهم برای نمایشگاه توصیف می‌کند. بارکیندو در این برنامه ابتدا در یک سخنرانی کلی به نقش ایران در سازمان اوپک و افق پیش روی این سازمان پرداخت و گفت‌وگویی کوتاه نیز با خبرنگاران داشت. دبیرکل اوپک بر تلاش برای غیر سیاسی نگه داشتن این سازمان تاکید کرد و در پاسخ به این پرسش روزنامه «تعادل» که آیا تحریم‌های اقتصادی کشورها، در تضاد با توسعه پایدار و انرژی پایدار قرار ندارد و در نتیجه اوپک نباید مقابل چنین مسائلی بایستد بر اهمیت توسعه پایدار تاکید کرده و به صورت تلویحی تحریم اقتصادی کشورها را با بیان این جمله که لازمه توسعه پایدار و انرژی پایدار «دسترسی به تکنولوژی» است محکوم کرد.
محمد زانوسی بارکیندو دبیرکل اوپک پنج‌شنبه 12 اردیبهشت در دومین روز از نمایشگاه نفت، گاز و پتروشیمی ایران، مهمان این نمایشگاه بود و در سالن کنفرانس شماره یک ایراد سخنرانی کرد. دبیرکل اوپک صحبت‌هایش را با تمجید ایستادگی مردم ایران در مقابل سیل شروع کرد و احساسش را از تماشای زنان و کودکانی که در امر بازسازی مناطق سیل زده در تکاپو بوده‌اند بسیار خوشایند توصیف کرد. او گفت: به مردم شجاع ایران تبریک می‌گویم که در مقابل چالش سیل همبستگی خود را نشان دادند.بارکیندو در ادامه به نقش ایران در شکل‌گیری اوپک و دبیرکلی فواد روحانی از ایران به عنوان نخستین دبیرکل این سازمان پرداخته و گفت: « جمهوری اسلامی ایران از بنیان‌گذاران اوپک است و حدود ۶۰ سال همراه این سازمان بوده است.»
در حالی که بیژن زنگنه وزیر نفت ایران روز چهارشنبه در افتتاحیه نمایشگاه از احتمال مرگ سازمان اوپک به خاطر همکاری دو کشور عضو این سازمان برای تحریم نفتی دو عضو دیگرش از سوی امریکا صحبت کرده بود، بارکیندو در اظهاراتی که می‌توانست پاسخی به صحبت‌های وزیر نفت ایران تلقی شود عنوان کرد: «زنگنه باسابقه‌ترین وزیر نفت در اوپک است که به خاطر تجربه‌هایش بارها با ایشان دیدار داشتم، آقای زنگنه در دهه‌های متمادی حامی و طرفدار اوپک بوده است و همچنین نقش مهمی در همکاری اوپک و غیراوپک ایفا می‌کند، پیش از بیانیه تاریخی ۲۰۱۶ مبنی بر کاهش تولید نفت اوپک با آقای زنگنه در این زمینه مشورت کردم.»دبیرکل اوپک بخش بعدی صحبت‌هایش را به تمجید از سیاست‌گذاری ایران در حوزه ایجاد دسترسی مردم به انرژی اختصاص داده و گفت: ایران در این سال‌ها هرگز مردم خود را فراموش نکرده و گاز و انرژی را به نقاط مختلف رسانده است.
بارکیندو ایران را مثال خوبی در زمینه تنوع‌سازی در بخش انرژی و کاهش سهم نفت از درامدهای کشورها ذکر کرد و گفت: ایران در مقابله با فقر انرژی پیشتاز بوده است و همچنین در زمینه تنوع‌بخشی منابع انرژی یک قهرمان است، سهم نفت در تولید ناخالص داخلی ایران به کمتر از ۴۰ درصد رسیده است، همه این موارد دستاورد معمولی نیستند.
دبیرکل اوپک که در سال‌های اخیر نیز در قالب وزیر نفت نیجریه و بعد به عنوان دبیرکل اوپک به ایران و به شهرهای تهران، قم و مشهد سفر کرده است بر این مساله تاکید کرد که ایران در شرایط سخت توانسته اتکا به درآمد نفتی را کم کند در حالی که در اوپک کشورهای زیادی داریم که شرایط سخت ندارند اما بسیار به نفت متکی هستند.
بارکیندو، اوپک را یکی از قدیمی‌ترین سازمان‌هایی دانست که در متوازن کردن بازار نفت موفق عمل کرده است، تصریح کرد: در بیانیه همکاری اوپک رعایت توازن در بازار نفت، حفظ تولید و تلاش برای ثبات نفت به نفع ذی‌نفعان تاکید شده است. تمرکز ما در اوپک روی عناصر اساسی بازار که تنها کوتاه‌مدت نیست و بلندمدت را شامل می‌شود، بر این اساس ما باید به دنبال «توسعه پایدار» و دایمی باشیم و سرمایه‌گذاران را برای سرمایه‌گذاری تشویق کنیم.
دبیرکل اوپک به چالش‌هایی که این سازمان طی دهه‌های اخیر داشته اشاره کرد و افزود: اوپک در همه این سال‌ها توانسته است در زمینه ثبات بازار نفت در شرایط مختلف با چالش‌هایش مقابله کند و پیروز شود.
بارکیندو بار دیگر بر نقش ایران به عنوان یکی از اعضای فعال و پیشرو اوپک برای غلبه بر مشکلات این سازمان تاکید کرد و افزود: ما مفتخر هستیم که در طول ۶۰ سال گذشته مانند دوست و همکار در کنار یکدیگر بوده‌ایم و امیدوارم این همکاری و استفاده از تجربه‌ها و عقلانیت جمهوری اسلامی ایران در این سازمان در ۶۰ سال آینده نیز تکرار شود.
دبیرکل اوپک بخش آخر سخنرانی‌اش را به ترسیم افق سازمان اوپک اختصاص داده و گفت: اکنون که در ۶۰ سالگی اوپک به سر می‌بریم باید برای ۶۰ سال آینده برنامه‌ریزی کنیم. اینکه آیا می‌توانیم تا ۶۰ سال دیگر با همین راهبرد به کارمان ادامه بدهیم؟ اعضا باید سیاست‌های‌شان را هماهنگ کنند. در طول تاریخ ثابت شده اعضای اوپک در صورت همکاری با هم می‌توانند بر دشواری‌ها غلبه‌کنندهمه ما باید به دنبال ثبات بازار باشیم؛ ضمن اینکه همه اعضا باید سیاست‌های هماهنگ نفتی داشته باشیم، زیرا زمانی که با هم باشیم بهتر می‌توانیم بر چالش‌ها غلبه کنیم.بارکیندو در پایان با بیان اینکه ایران نه تنها یکی از اعضای بنیان‌گذار اوپک بوده، بلکه چراغ راه اوپک نیز بوده است، گفت: امام علی(ع) می‌گوید، اگر می‌خواهید کسی را بشناسید به دوستش نگاه کنید. من هم افتخار می‌کنم که دوست ما ایران است.
میان خبرنگاران
آقای بارکیندو بعد از اتمام سخنرانی‌اش به چند سوال خبرنگاران که طبق انتظار بعضی از آن در مورد ایران و تحریم نفتی بود پاسخ داد. اما پاسخ او به پرسش روزنامه شرق در مورد لایحه نوپک نکته‌ای کلیدی داشت که با در کنار هم قرار دادن برخی گمانه زنی‌ها در مورد احتمال خروج ایران از اوپک معنا می‌یابد. او در مورد میزان نگرانی‌اش از لایحه ضد اوپکی نوپک در امریکا گفت: برنامه ما از سال ۲۰۱۷ خیلی خوب پیش رفته و کسی آن را تغییر نداده است. درباره لایحه نوپک هم تاکنون اقدامی در سطح کنگره امریکا انجام شده که فعلا نمی‌دانیم به نتیجه می‌رسد یا خیر، اما آنچه برای ما مهم و نگران‌کننده است، این است که ما تفرقه داشته باشیم و کشورها پس از ۶۰ سال از هم جدا شوند.
او در ادامه عنوان کرد: اوپک تنها یک سازمان نیست، بلکه کل صنعت نفت دنیا را تحت تاثیر قرار داده است، بطور میانگین روزانه ۱۰۰ میلیون بشکه نفت در دنیا مصرف می‌شود و اوپک نقش زیادی در تامین نیاز بازارهای جهانی و ثبات آن دارد و همیشه توانسته ظرفیت خود را متناسب با نیاز بازار پیش ببرد.در حالی که دبیرکل اوپک در سخنرانی‌اش از تعهد سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام به «توسعه پایدار» و «انرژی پایدار» صحبت کرده بود؛ او در پاسخ به این پرسش روزنامه «تعادل» که آیا اوپک به عنوان سازمان دارای این دغدغه نباید در مقابل مفهوم «تحریم اقتصادی» که بر توسعه پایدار کشورها نتیجه منفی دارد بایستد و موضع‌گیری کند عنوان کرد: «همه می‌دانیم کشورهای اوپکی همه در حال توسعه هستند، برای توسعه پایدار و انرژی پایدار نیزدسترسی به تکنولوژی اهمیت زیادی دارد. این موضوع نه‌تنها در سطح اوپک، بلکه در گفت‌وگوهای بین اعضای غیر عضو اوپک مورد بحث و گفت‌وگوست. ما همچنان حامی تصمیم‌هایی هستیم که در توافق تغییرات اقلمی پاریس اتخاذ شده است، می‌خواهیم با تغییرات آب‌وهوایی مبارزه کنیم.»
در حالی که وزیر نفت ایران در افتتاحیه نمایشگاه نفت بار دیگر بر این شعار ایران که «نفت اسلحه نیست» تاکید کرده بود، دبیرکل اوپک در پاسخ به پرسش رضا زندی در مورد نظرش پیرامون این صحبت وزیر نفت ایران گفت: در تاریخ اوپک این سازمان با دو چالش که قدرت سازمان را تضعیف کنند روبرو بوده است، استفاده از نفت به عنوان سلاح و استفاده از مسائل ژئوپلتیک برای اثرگذاری بر اوپک. اوپک در طول تاریخ توانسته است بر این چالش‌ها در این 60 سال فائق بیاید و این‌بار هم متفاوت نخواهد بود. اطمینان دارم اوپک دوباره از دل چالش‌های فعلی برخواهد خاست. نه فقط در جهت منافع سازمان بلکه در جهت منافع مصرف‌کنندگان که به‌شدت نیازمند ثبات در بازار انرژی هستند، به ویژه پس از تجربه بسیار بدی که ما در سال‌های اخیر (افت شدید بهای نفت خام که از سال 2014 کلید خورد) داشتیم. او تاکید کرد: ما به اینکه مرجع قابل اتکای تامین انرژی باشیم ادامه می‌دهیم.
تاکید بارکیندو بر توانایی اوپک برای حل چالش‌های فعلی، در دیدار شامگاه پنج‌شنبه او با بیژن زنگنه وزیر نفت ایران نیز تجلی یافت. به گزارش شانا بارکیندو بعد از این دیدار که پشت درهای بسته انجام شد به خبرنگاران وزارت نفت گفته است: اوپک همیشه به صورت جمعی تصمیم گرفته است و ما در گذشته بارها شاهد بوده‌ایم زمانی که کشورهای عضو اقدام‌های یکجانبه داشتند این رویه کارایی نداشته است و این‌بار هم همین‌طور خواهد بود.
او در اظهارنظری که بسیار مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته بیان کرده است: شکی نیست که ما امروز با چالش‌های بزرگی روبرو هستیم، اما اطمینان دارم با حضور دولتمردانی همچون آقای زنگنه، این کشتی غرق نخواهد شد.
بیژن زنگنه شامگاه پنج‌شنبه پس از دیدار با محمد زانوسی بارکیندو، دبیرکل سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در تهران درباره محور این دیدار گفت: مذاکراتی درباره بازار نفت، مشکلات و شکنندگی بازار داشته‌ایم که بیشتر تبادل نظر بود تا تصمیم‌گیری.
وی، صحبت درباره نشست آینده اوپک را محور دیگر این مذاکره عنوان کرد و افزود: به آقای بارکیندو گفتم که اوپک به دلیل یکجانبه‌گرایی از سوی برخی اعضا در خطر است و احتمال فروپاشی این سازمان وجود دارد. زنگنه بیان کرد: ایران در اوپک به دلیل منافعش عضو است و اگر اعضایی از اوپک بخواهند ایران را تهدید و گرفتار خطر کنند ایران هم آن را بی‌پاسخ نخواهد گذاشت.
